Unga Ísland - 15.05.1911, Blaðsíða 3

UNQA ÍSLAND
35
erfiðleika að stríða og greip þá sem oftar
til fiðlu sinnar. Þungar hugsanir og and-
streymi höfðu nær yfirbugað hann. Sá
hann þá alt í einu föður sinn frammi
fyrir sér, og talaði hann til hans á þessa
leið — öllu fremur með augunum en
munninum: >Pví meir sem þá keppist við,
því óhamingjusamarí áttu að vera, og því
óhamingjusamari, sem þú ert, þess meir
áttu að keppast við.U — Þetta var eins-
konar fyrirboði um það, að hámarkinu
mundi hann eigi ná með langri reynslu
og erfiði. Hjá honum yrði það að koma
eins og sólgeisli úr skýjarofinu eða elding
í náttmyrkri. Eins og örsnöggt hugskot
yrði það að koma. — En eg er Norð-
maður! Hann vissi það svo vel, og oft
hafði það verið sagt. En nú kom það
á ný í alvöru og varpaði birtu yfir alt
strit hans og erfiði. Það rauf erfiðleikana,
sem hann hafði barist við.
Eins og hann hafði lært að spila, það
átti best við suðurlandabúana. Þeim þótti
mest varið í hljómfegurðina og litskraut-
ið. Þeir gátu grátið eins og barn aðra
stundina og hlegið og skemt sér, eins og
þeir aldrei hefðu grátið, eftir drykklanga
stund.
Hjá Norðmönnum lá sorgin undir niðrí,
er þeir vóru glaðir, og vonir og þrjóska,
er sorg og andstreymi sótti að. Hann
varð, einnig að spila alt það, sem duld-
ist undir niðri. Þegar hann var drengur,
hafði hann viljað láta fiðluna bergmála
alt það, er bærðist í kringum hann. Barns-
hugurinn hafði gripið það, sem hann þráði
nú og bað um.
Það var norski lyndisblærinn, sem hann
varð að fá fram, frá náttúru og þjóðlífi,
sögnum og sögum. Víkingurinn sem
grét, á meðan hann barðist hlæjandi, hann
lifði enn í piltunum heima. Maðurinn á
besta skeiði og unglingurinn í uppveksti,
sem verða þess skyndilega varir, að dauð-
inn gengur við hliðina á þeim: Avalt í
glaumi og gleði dylst þunglynd alvara
undir niðri. — —
Ole Bull varð að spila Norðmanninn!
Eins og hann kemur fram í þjóðvísunum
og fiðluhljómnum heima í Noregi. Á
Harðangursfiðlurnar, þarsem trylltur stökk-
dans eða haddingjadans leikur á yfirstrengj-
unum, en sorg og þunglyndi ómaríþeim
neðri eins og bergmál úr f'ðlubarminum.
Hann hafði leikið þetta í bernsku, er
hann blístraði og söng samtímis og spil-
aði undir á tvo strengi í einu. Þá var
það leikur einn. En nú var það í alvöru.
Hann lærði núaðspila áallafjóra strengi
í einu og gat jafnvel gripið tónana þann-
ig, að sex heyrðust í einu.
Nú gat Oli Bull spilað Norðmanninn
— sjálfan sig. Hann hafði iært það að
heyra tóna náttúrunnar og mannlífsins.
Fiðlan hans gat óðara endurtekið hlátur-
inn, sem ómaði í söngsalnum, og eins
gat hún sungið ítalska, írska arabiska og
ungverska þjóðsöngva alveg eins og norska
— hreint og hljóniandi, undir eins og
hann hafði heyrt þá.
Ole Bull hafði nú fundið sjálfan sig!
ítalskur söngur og fiðluspil höföu stutt
að þsí að draga fram hjá honum norska
hugblæinn og þjóðlyndið, sem bærst hafði
svo lengi í honum.
Skýringar: Henrik Wergeland, eitt hið
frægasta skáld Norðmanna, var uppi samtímis
Jónasi Hallgrímssyni og dó ungur eins og
hann. París er höfuðborgin á Frakklandi.
Paga nini'var heimsfrægur fiðlumeistari ítalsk-
ur. — Harðangursfiðlur eru kendar við
Harðangur í Noregi. Þær eru áttstrengdar;
liggja fjórir strengir ofar, eins og á venjuleg-
um fiðlum, en hinir fjórir undir. Er spilað á
þá efri.og bergmála þá hinir neðri á marg-
víslegan hátt, og er oft, sem niörg hljóð-
færi væri.
Ritstj.
Haugardagskvöld.
(Sjá myndina.)
Flestir hafa víst gleymt því nú á dög-
um, hvað /a«grördagsnafnið merkir. For-
feður vorir, sem gáfu honum nafnið, tóku