Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.1997, Qupperneq 161

Þróun efnahagsmála 159
Vergur rekstrarafgangur 1976-1997
Hlutfall af þáttatekjum
42
42
40
40
38
38
36
36
34
34
32
32
30
Áætl. Áætl
30
1—I--1—4
1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996
Vergur rekstrarafgangur 1976-1997. Heimild: Þjóðhagsstofhun.
tekjum má síðan skipta í tvennt, það er í laun og vergan rekstrarafgang, en með því er leitast
við að meta þau verðmæti sem vinnuaflið og fjármagnið bera úr býtum hvort um sig. Vergur
rekstrarafgangur er sú fjárhæð sem eftir verður til þess að mæta afskriftum, vöxtum og
beinum sköttum. Auk þess er vinnufrantlag eigenda í einstaklingsfyrirtækjum talið með í
rekstrarafgangi.
Við mat á afkomu atvinnurekstrarins kemur einnig til álita að líta á hagnaðinn í hlutfalli
við eigið fé, það er arðsemi eigin fjár. Þá kemur í ljós að á árunum 1994-1995 hefur arð-
semi eigin fjár verið rösk 5% að meðaltali hjá atvinnurekstrinum í heild eftir að tekju- og
eignarskattar hafa verið áætlaðir. Sömu áætlanir benda aftur á móti til þess að á árinu 1996
hafi arðsemi eigin fjár lækkað niður í 4%%.
Samkeppnisstaða
Raungengi krónunnar er mikilvægur mælikvarði á samkeppnisstöðu landsins gagnvart út-
löndum. Raungengið sýnir hlutfall verðlags og kostnaðar hér á landi í samanburði við önnur
lönd reiknað í sama gjaldmiðli. Ef raungengið hækkar versnar samkeppnisstaðan að öðru
jöfnu og öfugt ef það lækkar.
Stöðugleiki einkennir þróun raungengisins síðastliðin þrjú ár. Raungengið á mælikvarða
verðlags hefur nánast ekkert breyst en á mælikvarða launa hefur það þokast upp á við. Þetta
stafar af því að gengið hefur verið stöðugt, verðlagsþróun svipuð og í helstu viðskiptalönd-
um en laun hafa á hinn bóginn hækkað ívið meira en annars staðar.
I sögulegu ljósi hefur raungengið verið lágt undanfarin þrjú ár. Til marks um þetta má
nefna að raungengið miðað við verðlag var 7,7% lægra á árinu 1996 en að meðaltali á ára-
bilinu 1980-1996 og 11,6% lægra miðað við laun. Þetta sýnir að samkeppnisstaðan hefur
verið góð að undanförnu og við bætist stöðugleikinn sem bætt hefur starfsumhverfi inn-
lendra fyrirtækja.