Verktækni - 01.08.1990, Qupperneq 4

Karl M. Bender
Gagnahólf
Ný þjónusta í tölvusamskiptum
Á seinni hluta þessa árs mun Póst- og
símamálastofnun hefja nýja þjónustu
til tölvusamskipta fyrir fyrirtæki og
aðra notendur hins almenna símakerf-
is. Þessi þjónusta, sem nefnd er gagna-
hólf, er útbreidd erlendis einkum í
Evrópu og Bandaríkjunum og er gert
ráð fyrir að notkun gagnahólfa fari ört
vaxandi. Ástæðan fyrir aukinni notkun
er að samþykktur hefur verið alþjóð-
legur staðall (X.400) fyrir gagnahólfa-
og skeytaflutningskerfi. Þessi staðall
opnar möguleika til samskipta milli
tölva mismunandi framleiðenda, en
vandkvæði hafa verið á slíku fram að
þessu.
Gagnahólf gera þeim aðilum kleift,
sem á þurfa að halda, að skiptast á
hvers konar tölvugögnum án tillits til
hvort þeir nota samskonar tölvubúnað
eða ekki. Með tölvugögnum er átt við
tölvutækar upplýsingar s.s. texta, mynd-
ir, viðskiptaskjöl eða annað. Auk þess
getur áskrifandi gagnahólfs haft sam-
skipti við notendur annarra fjarskipta-
miðla t.d. sent telex, telefax og látið
prenta og bera út skeyti sín til viðtak-
anda.
Þar sem gagnahólf allra landa munu
fylgja sama staðli verður auðvelt að
senda skilaboð hvert sem er í heimin-
um og nánast hverjum sem er og vegna
tengingar við telex og telefaxbúnað
einnig þeim sem eru ekki notendur
gagnahólfa.
Til að nota gagnahólf þarf einngöngu
einkatölvu ásamt mótaldi og sam-
skiptahugbúnaði. Einkatölvan, sem er
til í flestum fyrirtækjum getur því leyst
telex af hólmi og síðar einnig telefax-
tæki. I upphafi verður þó eingöngu
hægt að senda telefax frá kerfinu til
telefaxtækja.
Þjónusta, sem veitt er af gagnahólfa-
kerfum er ekki ósvipuð venjulegri
póstþjónustu. Sendandi vinnur „bréf‘
sitt á tölvunni, tiltekur nafn og heimil-
isfang viðtakanda og setur bréfið í
gagnahólf. Kerfið flytur og afhendir
bréfið viðtakanda ásamt nafni og heim-
ilisfangi sendanda. Ef sendandi óskar
geta fleiri en einn viðtakandi fengið
bréfið. Kerfinu er sama hvert innihald
bréfsins er. Því er hugsanlega unnt að
flytja í sama bréfi teikningar, stafrænt
tal og uppsett viðskiptaskjöl. Viðtak-
andi skeyta þarf ekki að tengjast kerf-
inu samtímis sendanda, þar sem kerfið
tekur við skeytum og geymir eftir þörf-
um. Komist skeyti af einhverjum
ástæðum ekki til skila er sendandi lát-
inn vita.
Líkan
Til að auðvelda þróun staðla hjá
CCITT fyrir X.400 skeytaflutnings-
kerfi hefur tiltekið líkan verið haft til
hliðsjónar. Þetta líkan er notað til að
lýsa grunnhugtökum í X.400 skeyta-
kerfum og samkvæmt því eru slík kerfi
byggð úr nokkrum sjálfstæðum, en
tengdum einingum. Kjaminn í X.400
skeytakerfum er skeytatlutningsþjón-
ustan (Message Transfer Service), sem
samanstendur af einum eða fleiri
skeytaflutningsmiðli (e. MTA: Mes-
sage Transfer Agents). Hlutverk flutn-
ingsmiðilsins er þríþætt: Viðtaka, af-
hending og flutningur skeyta. Flutn-
ingsmiðillinn tekur við skeytinu, bæði
innihaldi og umslagi, af notendamiðli
(e. UA: User Agent) eða skeytageymsl-
unni (e. MS: Message Store) og les
umslagið til að ákvarða hvaða þjónust-
ur beðið er um af skeytaþjónustunni.
Þá afhendir flutningsmiðillinn skeytið
notendamiðli eða skeytageymslu í
samræmi við upplýsingarnará umslag-
inu. Ef sendandi og viðtakandi eru ekki
tengdir sama flutningsmiðli, sér hann
um að flytja skeytið til annars flutn-
ingsmiðils. Á umslaginu eru upp-
lýsingar sem snerta aðgerðir flutn-
ingsmiðilsins við flutninginn. Sam-
skiptin milli flutningsmiðla lúta svo
nefndumPI samskiptareglum.
Notendamiðill (UA). Samskipti not-
X.400 umhverfi