Verktækni - 01.08.1990, Qupperneq 8

Mynd 5. Hnútpunkta- og elementnet rennunnar auk
randskilyrSa.
Mvnd 3. Efri myndin sýnir rennunafyrir
hrúun en hin neðri eftir brúun.
að brúa hana til að fá í hana mýkri
línur. Notandi velur hversu fínt netið
skal vera eftir brúun. Mynd 3 sýnir
rennuna fyrir og eftir brúun. Þar má
sjá að þversniðunum hefur verið
fjölgað úr fjórum í ellefu. Kerfið býður
upp á þann möguleika að teikna upp
sérhvert þessara þversniða. Þau voru
síðan notuð við mótagerð á rennunni.
Þegar verið er að teikna samhverfa
hluti, eins og t.d. fisktalningarrennu,
er nægjanlegt að teikna helminginn af
hlutnum og spegla hann síðan um
samhverfuásinn. Þetta hefur verið gert
á mynd 4.
Elementgreiningarhluti. Með þess-
um hluta kerfisins er rennan burðar-
þolsgreind. Notuð er elementgreining
en hún væri illmöguleg án þess að hafa
hannað hlutinn með aðstoð
tölvu. Þrívídd notar upplýs-
ingarnar um rennuna úr
teiknihlutanum til að búa til
hnútpunkta- og elementnet
rennunnar. A mynd 5 hefur
svo táknum fyrir hin ýmsu
randskilyrði notanda, þ.e.
álag og festur, verið bætt
við. Að þessum upplýsing-
um öllum fengnum gerir
Þrívídd innlestrarskrá í ele-
mentgreiningarkerfið COS-
MOS. Þegar búið er að búa
til þá skrá er hætt í AUTO-
CAD og COSMOS keyrt upp. COS-
MOS-kerfið býður uppá spennugrein-
ingu og á grundvelli hennar er unnt að
velja efni og efnisþykktir í samræmi
við kröfur um styrkleika og lágmörkun
kostnaðar.
Frumlciðsluhluti. Þessi hluti kerfis-
ins notar upplýsingar úr teiknihluta
Þrívíddar til að búa til skrá sem unnter
að keyra á tölvufræsurum. Hugmynd-
in varðandi fisktalningarrennuna er sú
að láta fræsarann búa til mót (negatívu)
af rennunni. Astæður sem síðar eru til
tíndar komu þó í veg fyrir að þessi leið
væri farin við smíði frumgerðar fisk-
talningarrennunnar.
Ekki bara rennur
Notkunarmöguleikar Þrívíddar eru
miklir. Unnt er að nota þetta kerfi til
að teikna hvers konar yfirborð. Til má
taka skeljaþök (t.d. þak Laugardals-
hallarinnar), bátsskrokka og flugvéla-
vængi. Frekari notkun á úttakinu úr
teiknihlutanum væri t.d. að búa til út-
flatninga í þeim tilvikum þar sem
þeirra gerist þörf (til dæmis ef klæða á
hlutinnsíðar meir). Elementgreiningar-
og framleiðsluhlutann má að sjálf-
sögðu einnig nota við hönnun á áður-
nefndum hlutum og búast má við að
einfaldara sé að búa til innlestrarskrá
fyrir COSMOS í Þn'vídd heldur en
handvirkt eins og nú tíðkast. Þetta á
við hluti einfalda í lögun og því fremur
við þá hluti sem flóknari eru.
Frumgerö rennunnar
Nokkuð hefur verið gert af þvf að
kynna CAD/CAM tæknina hér á landi
en enn er þó svo komið að til eru
ódýrari leiðir við framleiðslu frum-
gerðarinnar. Astæða þess er meðal ann-
ars sú að þau stýriforrit sem keyra
tölvufræsara hérlendis eru svo ófull-
komin að mannshöndin þarf enn að
leggja verulega að mörkum við fræsun-
ina. Og þar sem vitanlega þarf að
lágmarka tilkostnað við smíðina varð
önnur ódýrari leið fyrir valinu.
Teiknikerfi Þrívíddar var notað til að
brúa rennuna þar til hæfilega mörg
þversnið voru fengin. Þá voru öll
þversniðin auk langsniðsins teiknuð út
í mælikvarðanum 1:1. Þversniðin og
langsniðið voru síðan söguð út í kross-
við og þversniðin, sem í raun voru
negatívur, negld á langsniðið. Polyur-
ethan kvoða var notuð til að binda
grindina saman. Loks var sett á mótið
þunn filma af trefjaplasti og það sparsl-
að. Þótt þessi leið til að smíða mótið sé
ekki sú allra tæknilegasta, er hún mun
ódýrari og nákvæmari en eldri aðferðir
sent notaðar hafa verið til að smíða
mót og, eins og áður segir, einnig ódýr-
ari en að fræsa út mót af rennunni í
8