Til sjávar - 01.12.1999, Page 7

Aiþjóðamá!
Islensk fiskiskip í alþjóðlegu umhverfi
Ljósmyndari: Kristján Maack
Hin nýja reglugerð um
öryggi fiskiskipa sem
á að koma til framkvænda
hérlendis um næstu áramót
er sett á grundvelli tilskipunar ESB nr.
97/70/EB um að koma á samræmdum
reglum um öryggi fiskiskipa sem eru 24
m að lengd eða meira. Sú tilskipun
byggist á Torremolinos-alþjóðasamþykkt-
inni (TA) um öryggi fiskiskipa, 1977,
ásamt breytingum sem gerðar voru á
henni með Torremolinos-bókuninni (TB)
frá 1993.
Torremolinos-alþjóðasamþykktin
Þáttur íslands í gerð TA á sínum tíma og
síðar TB er umtalsverður. Frumdrögin að
TA voru unnin af Alþjóðasiglingamála-
stofnuninni IMO af sérstakri nefnd sem
íjallaði um öryggi fiskiskipa. Nefnd þessi
starfaði á vegum stofnunarinnar í 13 ár
samfellt og var Hjálmar R. Bárðarson,
þáverandi sigingamálastjóri, formaður
þessarar sérstöku nefhdar allt frá upphafi,
árið 1964, endurkosinn árlega. Þessi
sérstaka nefnd hafði áður gengið frá
ýmsum ályktunum og reglum um
fiskiskip sem staðfestar voru af
allsherjarþingi IMO og eru nú þegar
notaðar sem grundvöllur reglna fjölda
ríkja. Gengið var frá alþjóðasamþykkt-
inni á ráðstefnu í borginni Torremolinos á
Spáni 2. apríl 1977 og er samþykktin því
kennd við þá borg.
Torremolinos-bókunin
Þegar rúmlega 10 ár voru liðin frá gerð
TA var ljóst að hún myndi ekki öðlast
gildi, aðallega vegna þess að ýmis ákvæði
hennar voru of ströng til að sum ríki með
stóran fiskveiðiflota gætu fúllgilt hana. Á
allsherjarþingi IMO árið 1989 var
samþykkt sameiginleg tillaga Norður-
landanna, sem Island átti frumkvæðið að,
þess efnis að hafíst skyldi handa um gerð
bókunar við TA með það að markmiði að
hún gæti öðlast fljótt gildi. í framhaldinu
var stofnaður sérstakur vinnuhópur á
vettvangi IMO sem vann að gerð texta
bókunarinnar. Það er gaman að geta þess
að síðasti fundur vinnuhópsins var
haldinn í Reykjavík, í boði íslenskra
stjórnvalda, 1.-5. júní 1992. Á þeim
fundi var gengið frá lokadrögum að texta
TB.
Á vordögum 1993 var efnt til nýrrar
ráðstefnu í Torremolinos, þ.e á sama stað
og fyrri ráðstefnan var haldin 1977. Þann
2. apríl 1993, nákvæmlega 16 árum eftir
fyrri ráðstefhuna, var TB samþykkt.
Gildissvið
Alþjóðasamþykktin ásamt tilheyrandi
bókun er sú fyrsta sem fjallar sérstaklega
um öryggi fiskiskipa. Hún fjallar um
kröfur varðandi hönnun, smíði og búnað
nýrra þilfarsfiskiskipa sem eru 24 m að
lengd eða lengri.
Með TB var gerð sú meginbreyting að
gildissvið fjögurra kafla (af 10) er þrengt
þannig að það miðast nú við fiskiskip sem
eru 45 m að lengd eða lengri. Þetta er
mesta tilslökunin á ákvæðum samþykkt-
arinnar sem gerð var með bókuninni.
Tilgangurinn var að koma til móts við
sjónarmið stórra fiskiveiðiþjóða, einkum í
Suðaustur-Asíu, sem töldu sig ekki geta
fullgilt samþykktina án þess að þessar
tilslakanir yrðu gerðar. í þeim tilgangi að
skilja ekki eftir í lausu lofti skip, sem eru
á milli 24 og 45 m að lengd, hvað varðar
efni umræddra fjögurra kafla, var sett inn
í bókunina ákvæði þess efnis að ríki
skyldu gera með sér svæðisbundna
samninga með sérkröfum sem taka til
þessara skipa. Fulltrúi framkvæmda-
stjómar ESB lýsti því yfir á ráðstefnunni í
Torremolinos að framkvæmdastjórnin
ætlaði að hafa fmmkvæðið að því slíkar
sérkröfur yrðu útbúnar fyrir svæði sem
tilheyrðu ríkjum Evrópusambandsins.
Tilskipun Evrópusambandsins
Vinna á vegum framkvæmdastjórnar
ESB, í þeim tilgangi að uppfylla
framangreint ákvæði TB um svæðis-
bundnar sérkröfur og að koma á
samræmdri löggjöf innan sambandsins
um öryggi fiskiskipa, hófst á árinu 1994.
EES-samningurinn hafði öðlast gildi
1. janúar sama ár og var Islandi sem og
hinum EFTA-ríkjunum boðið að taka þátt
í undirbúningsvinnunni til jafns við
aðildarríki ESB. Tilskipun 97/70/EB um
að koma á samræmdum reglum um
öryggi fiskiskipa sem eru 24 m að lengd
eða meira, en það er opinbert heiti
tilskipunarinnar, gildir alls staðar á EES-
svæðinu, þ.á m. á íslandi. Tilskipunin
kom til framkvæmda innan ESB um
síðustu áramót en af ýmsum ástæðum,
sem ekki verða raktar hér, öðlast hún ekki
gildi á íslandi og i Noregi fyrr en um
næstu áramót.
Hafnarríkiseftirlit
Með gildistöku tilskipunarinnar falla
íslensk fiskiskip undir ákvæði um
hafnarríkiseftirlit gagnvart þeim atriðum
frh. á bls. 15
7