Bændablaðið - 13.03.1996, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. mars 1996
Bœndablaðið
5
NMiirður bústofns
er daulans alvara
í Bændablaðinu 1. tbl. þessa
árs birtist svar Sigurðar Sigurðar-
sonar, dýralæknis við opnu bréfi
undirritaðs, sem birtist í Bænda-
blaðinu 29. nóv. sl.
Ekki var það meining mín með
"opna bréfinu" að efna þar með til
langvinnra blaðadeilna við Sigurð.
í svargrein hans kemur þó margt
fram sem ég get ekki leitt hjá mér.
Þrátt fyrir að Sigurður kveinki sér
nokkuð undan gagnrýni minni, er
hann nokkuð brattur, t.d. þegar
hann fuilyrðir að "bréfið" hvetji til
yfirhylminga á riðuveiku fé.
Þessu vísa ég algerlega til föður-
húsanna.
VIII Sigurður skllja?
Það er greinilegt að Sigurður
annað hvort skilur ekki um hvað
þessir hlutir snúast eða vill ekki
skilja það. Því er nauðsynlegt að
fara aðeins yfir það hvemig þessi
mál ganga fyrir sig. Þegar upp
kemur grunur um riðuveiki í kind
er hún aflífuð af dýralækni, (a.m.k.
þar sem ég þekki til) sýni er tekið
og sent í rannsókn sem núorðið
tekur stuttan tíma.
Þegar niðurstaðan liggur fyrir
hringir yfirdýralæknir (eða Sigurð-
ur) í viðkomandi bónda og leggur
að honum að samþykkja að farga
fénu hið snarasta. Bætur eru
ræddar, kannske sent sýnishom af
samningi um niðurskurðinn á faxi.
Staðlað samningseyðublaðið er
raunar ekki fullnægjandi. Þar sem
ekki er einu sinni tekið á öllum
atriðum sem þó er gert ráð fyrir í
reglugerð að bætur komi fyrir.
Bóndinn er hvattur til að bíða ekki
eftir að formsatriðum samnings sé
lokið og drífa í niðurskurði, allt
muni standa sem sagt hafi verið.
(Á þetta féllst ég t.d. og er enn 14
mán. síðar ekki búinn að fá svar
við atriðum sem ég gerði athuga-
semdir við í upphafi). En ef
einhver skyldi ekki hafa skilið það,
Eftirtaldar
heyvinnuvélar til
sölu:
Tveir ca. 120 bagga vagnar,
árg.'82, sem tengjast
beint við bindivél. Verðhugm.
60.000,- kr. stykkiö.
IH bindivél, árg. 73, með
beisli f. vagnana, 30.000,- kr.
Góður afsláttur ef öll tækin
eru tekin saman.
Tvívirk TRIMA 912HD
moksturstæki með
malarskóflu,
ásamt festingum og
stjómtækjum fyrir FORD
4110.
Veröhugmynd 220.000.- kr.
Einnig ZETOR dráttarvól
5011, árg. '82. í góðu lagi.
Verðhugmynd 220.000.- kr.
Ennfremur gömul PZ
sláttuþyrla fyrir mjög lágt
verð.
Upplýsingar í símum 435
1401 og 435 1496.
þá er niðurskurður bústofns dauð-
ans alvara fyrir þann sem fyrir því
verður. Flestir sem í þessu lenda
reka sig fljótt á það að eftir að féð
hefur verið drepið er samnings-
staðan ekki upp á marga fiska.
Og orð standa misvel. Raunar yfir-
leitt ekki vel. Og á þeim tíma sem
þetta gerist eru viðkomandi
bændur hálflamaðir eftir áfallið
sem það er að fá riðuveiki í fjár-
stofn sinn, þannig að þeir eru ekki
vel í stakk búnir til að standa í
samninga- þrefi við opinberar
stofnanir eins og sauðíjárveiki-
vamir og landbúnaðarráðuneytið.
Enginn málssvari
Bændur sem í niðurskurði
lenda eiga sér engan málssvara.
Forráðamenn Stéttarsambands
bænda "hins foma", forðuðust það
alla tíð eins og pestina að veita
riðubændum svo mikið sem mór-
alskan stuðning. Þetta þekki ég
vel af eigin raun og gæti rakið
dæmi þar um. Enn sem komið er
hafa Bændasamtök íslands ekki
tekið að sér forsvar samninga fyrir
riðubændur þrátt fyrir að tillaga
þar um væri samþykkt á síðasta
Búnaðarþingi. Það er þetta sem
hér hefur verið lýst sem skapar
jarðveg fyrir að einhverjir kunni að
freistast til að hylma yfir riðuveiki,
þó ég ætli það engum. Enn þegar
málin ganga fyrir sig eins og hér
hefur verið bent á og niðurskurð-
urinn þýðir vemlegt fjárhagslegt
áfall til viðbótar því andlega, þá er
vissulega hætt við að einhver hugsi
sig um áður en sagt er frá fyrstu
grunsemdum.
Auk þess horfa bændur upp á
áhugaleysi hjá yfirdýralæknisem-
bættinu varðandi sýnatökur úr
felldum hjörðum. Það er ekki trú-
verðugt að þykjast vera að
rannsaka allt mögulegt varðandi
riðuveiki og hafa svo ekki áhuga
fyrir því að fá sýni úr hjörðum þar
sem riðuveiki er að koma upp aftur
eftir niðurskurð.
Þekklngu skortir
Hvers vegna em t.d. ekki tekin
sýni úr aðkeypta fénu, sama ár-
gangi og sýkta kindin var og for-
eldrum hennar. Þeim sem lenda í
því að fá riðuveiki í annað sinn í
fjárstofn sinn finnst afar slæmt að
fá engar upplýsingar um hvort
fleiri kindur kunni að hafa verið
sýktar.
Ég hef áður bent á að mjög
skorti á þekkingu á smitleiðum
riðuveiki og þar af leiðir að ekki er
nægilega ljóst hvað þurfi að varast,
þó vissir þættir þar séu líklegri en
aðrir. Hér er alltof margt óljóst.
Umræðan um þann þátt er út um
víðan völl og margur leikmaðurinn
sér þar drauga í hverju homi.
Svo koma sérfræðingar eins og
Sigurður, tala óvarlega (eins og ég
benti m.a. á í "opna bréfinu" )
þannig að margir skilja orð hans á
þann veg að endurtekning á riðu-
veiki sé einungis algjömm slóða-
skap við hreinsun um að kenna.
Þetta er gjörsamlega óþolandi.
Hvítskúrað og
gegnsýrt af
fúavarnarefnum
Sérfræðingamir em heldur ekki
betur að sér en svo að nú 9 ámm
eftir að samræmdar aðgerðir til
útrýmingar riðuveiki hófust 1987 þá
emm við sem emm að sótthreinsa
eftir annan niðurskurð látnir gera
nákvæmlega sömu hlutina aftur og
helst er talað um meiri sótthreinsun,
lfklega til að sýnast gera eitthvað, þó
allt innanhúss sé hvítskúrað,
gegnsýrt að fúavamarefnum eða
hreinlega nýtt efni.
Og svo segir Sigurður Sigurð-
arson í niðurlagi greinar sinnar að
"í gangi sé könnun á því hvemig
riðusmitefnið geymist á fjár-
leysistímanum". Það er eins og
þetta sé fyrst í gangi núna nærri
áratug eftir að samræmdar að-
gerðir gegn riðuveiki hófust.
Einnig segir Sigurður "að huga
þurfi að nýjum leiðum". Já núna
vill hann huga að nýjum leiðum.
Það er ekki hægt annað en láta í
ljósi vanþóknun á stjóm þessara
mála yfirleitt. Mér sýnist að þrátt
fyrir allt sé í grein Sigurðar viss
staðfesting á mörgu af því sem ég
gagnrýndi í "opna bréfinu" frá 29.
nóv. sl.
Fram og aftur - yfir
varnarlínur!
Svo er endalaus tvískinnungur
í reglum sem sérfræðingamir setja.
Bændum em settir alls kyns kostir
um flutninga og meðferð á fé, sem
í sjálfu sér getur verið nauðsynlegt
en hins vegar er leyft eins og
ekkert sé að flytja sláturfé (bæði
lömb og fullorðið) fram og aftur
yfir vamarlínur.
Jafnvel af ótryggum svæðum í
útflutningssláturhús, þangað sem
menn koma líka með fé til slátrun-
ar af svæðum sem hingað til hafa
verið sérstaklega vemduð vegna
sölu líffjár á riðusvæðin. Þetta
horfa menn upp á og verða bara að
vona að komi ekki að sök. Margt
hefur verið riðubændum andstætt.
Þar má nefna m.a. skattareglur en
þannig er að óheimilt er að draga
kaupverð líflamba frá á land-
búnaðarframtali heldur ber að nota
skattmat. Á tímabili var á þessu
verulegur munur og margir þurftu
af þeim sökum að greiða hærri
skatt af bótunum en ella hefði
verið. Hér er um eð ræða mjög
gamalt ákvæði, sem er úr takt við
aðrar frádráttarreglur en hefur
dagað uppi í kerfinu.
Árangurlnn? Eyóing
byggóar
Riðubændur hafa síðastliðinn
áratug eða svo, fómað miklu á
altari samstöðu um að ná tökum á
útbreiðslu riðuveiki. Útrýming
riðuveiki er ekki bara fyrir svo-
kallaða riðubændur, hún varðar
mikið fleiri, jafnvel alla sauðfjár-
rækt í landinu. Þeir hafa orðið að
standa að fullu við sínar skuld-
bindingar og ekkert verið gefið
eftir, á meðan oft hefur verið
troðið á þeim með margvíslegum
hætti af yfirvöldum og enginn veitt
þeim málsvöm. Hér verður að
verða á breyting ef samstaðan á
ekki að bresta.
Niðurskurður hefur verið eina
úrræðið gegn riðuveiki í bráðum
áratug. Með honum hefur því
miður ekki tekist að útrýma riðu-
veiki eins og margir bundu vonir
við. Hann hefur hins vegar leitt
til feikilegs atvinnusamdráttar í
mörgum byggðarlögum sem
annars eru upplögð frá náttúmnnar
hendi til sauðfjárbúskapar. Það
er líklega stærsti merkjanlegi
árangurinn.
Gilsá 12.02.1996,
Lárus Sigurðsson
Búnaðarsamband
Vestur - Hún.
Rabdfundir hafa
vakið almenna
ánægju
Allmikil starfsemi hefur veriö í
vetur hjá Búnaðarsambandi
Vestur-Húnavatnssýslu og
töluvert er framundan. Verður
hér nefnt það helsta:
Þann 7. og 8. nóv. sl. vom
haldin námskeið í rúningi sauðfjár
og meðferð ullar og vom þau vel
sótt. 27. nóv. hélt stjóm B.S.V.H.
haustfund með formönnum aðild-
arfélaga, þar sem rætt var um hvað
væri framundan.
Þá var bryddað upp á því ný-
mæli og boðað var til "rabb-
fundar" þann 22. janúar. Fundur-
inn var haldinn í Víðihlíð og komu
36. Ekki var um hefðbundið fund-
arform að ræða. Margt var rætt og
var almenn ánægja með kvöldið
og ákveðið að halda þessu áfram.
Næsti fundur með þessu sniði var
haldinn 12. febrúar í Vesturhóps-
skóla. Á þann fund mætti Sigríður
Gróa Þórarinsdóttir, framkvæmda-
stjóri Hagfélagsins hf. Helstu
mál sem vom rædd vom at-
vinnumál. Búnaðarsamböndin í
Húnavatnssýslum héldu fund á
Blönduósi þann 21. febrúar með
landgræðslustjóra. Á fundinn
mættu af hálfu heimamanna,
stjómir búnaðarsambandanna,
gróðurvemamefndir, héraðsráðu-
nautar og oddvitar. Á þessum
fundi var rætt um ofbeit af völdum
hrossa og bréfaskriftir Land-
græðslunnar um þau mál.
Þann 26. febrúar var haldinn
almennur bændafundur í Félags-
heimilinu Ásbyrgi í Miðfirði.
Fmmmælendur vom frá Kjötum-
boðinu hf. Þama var fjallað um
sölu og markaðsmál á kjöti. Varð
þetta hinn besti fundur. Þá var
haldinn vetrarfundur með for-
mönnum aðildarfélags B.S.V.H.,
þann 29. febrúar. Á fundinum var
fjallað um starfið innan sam-
bandsins, væntanlegt Búnaðarþing
og önnur mál.
Bændablaðið kemur
næst út 27. mars.
Lífrænn landbúnaður
Um tuttugu bændur með
Iffrænt vottaöar alurðir
Áhugafólki um lífrænan
landbúnað vex fiskur um
hrygg hér á landi sem annars
staðar. Að sögn dr. Ólafs R.
Dýrmundssonar ráðunautar
Bændasamtaka ísiands í líf-
rænum búskap og land-
nýtingu er drjúgur hópur
bænda víöa um land að kynna
sér þá möguleika sem felast í
nýsköpun á þessu sviði.
Nú þegar framleiða hátt í
tuttugu bændur lífrænt vottaðar af-
urðir, aðallega grænmeti, en af
öðmm afurðum mætti nefna bygg,
dilkakjöt og egg.
Laugardaginn 2. mars sl.
fundaði áhugafólk um lífrænan bú-
skap á Norðurlandi í Varmahlíð.
Frumkvæði höfðu hjónin Raimund
B.B. Urbschat og Mæva F. Sól-
mundardóttir á Litla-Búrfelli í
Svínadal.
Ólafur R. Dýrmundsson flutti
framsöguerindi á fundinum og
tjáði hann blaðinu að umræður
hafi verið prýðilegar og fundurinn
hinn gagnlegasti. Hann hvatti
fundarmenn til að efla félagslega
samstöðu og ganga í VOR, lands-
samtök bænda í lífrænum búskap.