Bændablaðið - 14.01.2003, Qupperneq 4

4
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 14. janúar 2003
Hrafnkell Karlsson, formaður Félags
gulrófnabænda:
REYNA AÐ RÆKTAIIPP
OG VARÐVEITA ÍS-
LENSKA RÚFUSTOFNA
Nýr
fpamkvæmdastióri
Búnaóarsamhands
Austurlands
Nýr framkvæmdastjóri hefur
verið ráðinn hjá Búnaðarsam-
bandi Austurlands. Hann heitir
Rúnar Ingi Hjartarson, búfræði-
kandídat frá Hvanneyri 1993.
Rúnar er frá Stíflu í Land-
eyjum í Rangárvallasýslu og er
fæddur 1969. Foreldrar hans eru
Hjörtur Hjartarson, fyrrverandi
bóndi en starfar nú sem kerfis-
fræðingur hjá RALA, og
Steinunn S. Káradóttir, hand-
iðnaðarkennari hjá Tómstunda-
ráði Reykjavíkurborgar.
í samtali við tíðindamann
Bændablaðsins sagðist Rúnar
hafa starfað í hugbúnaðariðnaði
hjá Hugi hf. fyrst eftir að hann
lauk búfræðinámi og unnið þá
við þjónustu og þróun viðskipta-
kerfa fyrir afurðastöðvar.
Síðustu fjögur árin hefur
Rúnar starfað við ferðaþjónustu
og fengist aðallega við leiðsögn
og ferðaþjónustu í jeppaferðum
um hálendið.
Á aðalfundi Félags gulrófna-
bænda sem fram fór 7. desember
fór m.a. fram umræða um rann-
sóknaverkefni sem félagið stend-
ur að ásamt RALA. Annars vegar
er um að ræða verkefni sem
nefnist íslensk gulrófa sem er
fræræktarverkefni sem Jónatan
Hermannsson stýrir. Hins vegar
er könnun á varptíma kál-
flugunnar undir handleiðslu
Guðmundar Halldórssonar.
Hrafhkell Karlsson, formaður
Félags gujrófhabænda, segir að
verkefhið íslensk gulrófa byggist
m.a. á því að bera saman erlenda
stofna sem notaðir eru í ná-
grannalöndunum og þá stofha sem
notaðir eru hér á landi, sem eru bæði
íslenskir og norskir. Síðan er verið
að reyna að bæta íslensku stofhana
og þá aðallega Maríubakkarófuna
sem er komin beint ffá Kálfafells-
rófunni, en Maríubakki er næsti bær
við Kálfafell en þar hefúr þessi
stofn varðveist í áratugi. Maríu-
bakkastofninn gefur af sér bragð-
góðar og útlitsfallegar rófúr að
sögn Hrafnkels.
Útircektun á frœi
Hann segir að á RALA sé
einnig verið að gera tilraun til að ná
árangri með útiræktun á fræi þannig
að íslenskir rófhabændur geti orðið
sjálfúm sér nógir í fræræktun í
framtíðinni. Til þessa hafa um það
bil tveir þriðju hlutar af því
rófhaffæi sem sáð er hér á landi
verið fluttir inn.
„í þessum tilraunum eru
reyndar ódýrar aðferðir við ffam-
leiðslu á ffæinu við íslenskar að-
stæður. í vissum árum er á mörkun-
um að ffæið nái fúllum þroska en
með hjálparaðgerðum eins og
yfirbreiðslum og hugsanlega
skýlingu á þetta að heppnast. Það
hefúr gert það hjá Hannesi Jó-
hannssyni í Stóru-Sandvík og hann
hlaut viðurkenningu fyrir ræktunar-
starf sitt á aðalfúndinum. Hannes er
með stofn sem er kenndur við
Stóru-Sandvík. Sandvíkurrófan er
góð og vaxtarhraðinn ágætur og
uppskeran ekki eins sveiflukennd
og í öðrum afbrigðum. Frætilraunin
er þriggja til fjögurra ára verkefni
hjá okkur og er styrkt af Fram-
leiðnisjóði," segir Hrafhkell.
Hann segir að kálfluguverkefhið
sem líka er unnið að sé þróun-
arverkefni. Rannsóknir á kálflugu
hafa staðið yfir með stuttum hléum í
á annan áratug í samvinnu við
RALA. Um er að ræða rannsóknir á
hegðun flugunnarr og hvað dugj
best á hana til að verja garða. í
sumar voru gerðar athuganir á
varptíma flugunnar og vonast menn
til að eitthvað komi út úr þeim
athugunum en ffamhald verk-
efhisins verður ákveðið með tilliti til
niðurstöðunnar.
Sigurgeir Ólafsson og Guð-
mundur Halldórsson hafa lengst af
stýrt þessum tilraunum.
ISDN-tenpg
auðveldar Maríu
störlin!
Skömmu fyrir jól fengu
ábúendur að Neðri-Hundadal í
Dalasýsiu ISDN-tengingu hjá
Símanum. Þessi tenging hefur
afar mikla þýðingu fyrir Maríu
G. Líndal ráðunaut sem meðal
annars annast bókhald,
rekstrarreikninga og gerir
skattaskýrslur fyrir bændur og
smáfyrirtæki á Vesturlandi.
„Nú er mun auðveldara fyrir
mig að senda gögn til bænda og
fá efni frá þeim, þ.e. þeim sem
einnig eru tengdir ISDN eða
ADSL. Sama má segja um
skattstofuna sem ég hef mikil
samskipti við,“ sagði María G.
Líndal. Margir af viðskipta-
vinum Maríu bóka sjálflr en
hún gerir síðan upp fyrir þá. Til
glöggvunar má geta þess að
Neðri-Hundadalur er 24 km frá
Búðardal.
Umrædd tenging hefur það í för
með sér að María vinnur hraðar
og hún kemst yfir mun meira.
„Aður þurfti að koma gögnum
til mín í bíl eða með pósti. Það
tók tíma og kostar meira,“ sagði
María og bætti því við að nú
heyrði það sögunni til að
netsamband rofnaöi og það
heyrðist betur í símanum að
auki. „Aukin netnotkun verður
að sjálfsögðu til þess að síminn
græðir þegar til lengri tíma er
litið,“ sagði María og ljós-
myndari Bændablaðsins smcllti
af meðfylgjandi mynd.
adildarfélaga LK
Eins og kunnugt er verður
aðalfundur LK haldinn í apríl
nk. og því munu mörg aðildarfé-
lög LK flýta aðalfundum sínum
eitthvað. Kúabændur landsins
eru hvattir til að mæta á aða-
lfundina og taka m.a. þátt í
vali á aðalfundarfulltrúum fé-
laganna á aðalfund LK. /SS
Sighvatur Hafsteinsson, formaður
Landssambands kartöflubænda:
Engar reglur til
um gæði eða
flokkun kartaflna
Hér á landi eru til reglur um
kartöfluútsæði en hins vegar
eru engar reglur eða staðlar til
um gæði eða stærðarflokkun á
matarkartöflum, að sögn Sig-
hvats Hafsteinssonar, formanns
Landssambands kartöflu-
bænda. Það eru heldur engar
reglur til um hvaða kart-
öfluafbrigði má flytja inn og
rækta hér á landi. “Þar af leið-
andi er verið að rækta hér
afbrigði sem ná ekki lágmarks
þurrefnisinnihaldi til að geta
talist mannamatur, á grundvelli
þess að þau eru annað hvort
fljótsprottin eða útlitsfalleg.
Menn merkja þetta sem 1. flokk
eða jafnvel úrvalsflokk og í
sama poka er allt frá smælki til
hnefastórra kartaflna. Með
þessu háttarlagi eru skamm-
sýnir bændur og dreifingar-
aðilar að venja fólk af neyslu
þessarar hollustuvöru og stór-
skaða greinina.”
Frumskógarlögmálið gildir
„Menn geta hagað sér eins og þeir
vilja í þessum efnum og gera það.
Hér er það frumskógarlögmálið
sem gildir. Þetta er eins og að
leika knattspymu án þess að
nokkrar reglur eða dómari séu til
staðar. Ég man ekki eftir neinu
landi í nágrenni við okkur þar sem
ekki eru reglur eða staðlar um
lágmarks gæði og hvemig
stærðarflokkun skuli háttað og
hvaða frávik skuli leyfð,“ sagði
Sighvatur og hann segir að
kartöflubændur hafi farið fram á
það við landbúnaðarráðuneytið að
settar verði reglur um allt er
varðar matarkartöflur og er málið
þegar komið í vinnslu.
Ekkert eftirlit
Hollustuvernd ríkisins hefur
eftirlit með merkingum matvæla.
Sighvatur segir kartöflubændur að
sjálfsögðu skylduga til að merkja
umbúðir og greina frá tegundar-
heiti og innihaldi.
„En það er enginn sem fylgist
með því hvort farið er eftir því
sem merkingamar segja til um. Og
fyrst enginn fylgist með þessu
varðandi kartöflur er ástæða til að
ætla að eins sé ástatt varðandi
fleiri matvælategundir.“
Fypinspurnum
verður
svarafi í hvelli
Að sögn Jóns Baldur Lorange,
forstöðumanns tölvudeildar, er
gagnlegt að fá fréttir frá sem
flestum bændum varðandi stöðu
á ISDN tengingum. „Það er
ánægjulegt ef vel gengur eins og
hjá Maríu Lindal. Þetta stað-
festir enn og aftur að öflug og
ódýr tenging við Internetið
skiptir sköpum fyrir áframhald-
andi búsetu á landsbyggðinni.
Hann hafi fengið fréttir af
mörgum stöðum á landinu sem
hafa nú möguleika á ISDN og
tala megi um byltingu í þessum
málum á síðustu tveimur árum.
Landssíminn fái hrós fyrir það.
„Ennþá bíða þó of margir
bændur óþreyjufúllir eftir ISDN
tengingu og fá ekki nógu skýr svör
frá Landssímanum. I framhaldi af
fundi okkar Sigurgeirs Þorgeirs-
sonar framkvæmdastjóra Bænda-
samtakanna með Brynjólfi Bjama-
syni forstjóra Landssímans hf. og
Heiðrúnu Jónsdóttur, upplýsinga-
fulltrúa mun Landssíminn hraða
því að svara öllum umsóknum um
ISDN eins hratt og kostur er. Ég er
því miður hræddur um að of
margir bændur muni fái höfnun
vegna þess undantekningar-
ákvæðis sem er í tjarskiptalögum
og er of „opið“ að mínu áliti.
Þegar Landssíminn hefur svarað
öllum umsóknum er næsta skref
íyrir þá bændur sem fá höfnun að
vísa þeim úrskurði til Póst- og
fjarskiptastofnunar."
Gætt hefur svolítils misskiln-
ings hjá sumum sem telja að ISDN
samband sé einungis týrir þá sem
ætla sér að komast á Intemetið.
Þeir sem eru komnir með ISDN
samband eru sammála um að
símasamband sé betra sem og þá
eru komnar tvær símalínur inn í
hús. Viðbótarrekstrarkosnaður er
hins vegar ekki nema um 300 kr. á
mánuði og tyrir þá sem eru nú
með tvær símalínur er um
töluverðan spamað að ræða.
Stofnkostnaður er hins vegar
nokkur en hefur lækkað á síðustu
tveimur árum.
Görnlu reglugerðinni hent
Áður fyrr var til reglugerð um mat
og flokkun á kartöflum og hafði
yfirmatsmaður garðávaxta eftirlit
með því. Þetta eftirlit var lagt
niður á árunum kringum 1990,
enda var það ónothæft eftir að
Grænmetisverslun landbúnaðarins
var lögð niður. Allar kartöflur fóru
í gegnum þá afurðastöð og því
einfalt mál að koma við eftirliti.
Sighvatur segir að vissulega hafi
kerfið ekki verið gott en það hefði
verið viturlegra að bæta það og
gera það nothæft í stað þess að
kasta því tyrir róða.
Hagsmunamál
neytenda
Hafsteinn segir að þetta sé ekki
bara hagsmunamál framleiðenda
heldur einnig neytenda, sem verði
að geta treyst því að ef kartöflur
eru merktar sem 1. flokkur þá sé
um ákveðin skilgreind gæði að
ræða. „Ef kartöflurækt á að eiga
sér framtíð verður að setja reglur
varðandi mat og flokkun á matar-
kartöflum. Ég ber þá von í brjósti
að landbúnaðarráðuneytið
bregðist vel við óskum okkar þar
um,“ sagði Sighvatur Hafsteins-
son.