blaðið - 26.06.2006, Blaðsíða 12

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Ásgeir Sverrisson
Fréttastjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Erna Kaaber.
RÖK GEGN UPPSÖGN
VARNARSAMNINGS
eginstoðir stefnu íslenskra stjórnvalda í varnar- og öryggis-
málum hafa byggst á aðild að NATO og varnarsamningi við
Bandaríkin. Forsendur þessara stoða breyttust með lokum
kalda stríðsins, þrátt fyrir að þau tíðindi hafi borist íslenskum stjórn-
málamönnum seint og illa til eyrna.
Stjórnvöldum hefur gengið illa að ná samningsmarkmiðum sínum í
viðræðum um framkvæmd varnarsamningsins og það hefur leitt til um-
ræðu um að hugsanlega ætti að segja þeim sáttmála upp. Þessi skoðun
er á stundum rökstudd með því að benda á að Bandaríkjamenn sjái enga
nauðsyn á sýnilegum vörnum hér á iandi og í ljósi þess ætti sú öryggis-
trygging sem felst í aðild að NATO að duga.
Þessi röksemdarfærsla er ekki óskiljanleg þegar tekið er tillit til þjóð-
arstolts og ákveðinna vonbrigða með það sem virðist vera einhliða
ákvörðun um hvernig Bandaríkjamenn vilja standa að skjalfestu sam-
komulagi um varnir íslands.
En málið er ekki svo einfalt. Sú öryggistrygging sem felst í aðild að
NATO er ekki jafn sterk og áður. Þar af leiðandi er öryggistrygging af
hálfu Bandaríkjanna enn mikilvæg. Sú trygging felst ekki í viðveru á Mið-
nesheiði heldur í trúverðugri skuldbindingu stjórnvalda í Washington.
Stjórnvöldum hefði mátt vera ljóst að hernaðarviðbúnaður Banda-
ríkjamanna myndi minnka í Evrópu eftir lok kalda stríðsins. Þeim hefði
einnig átt að vera ljóst að stuðningur þeirra við skilyrðislausa stækkun
NATO til austurs flýtti fyrir færslu hernaðarhagsmuna Bandaríkjanna
frá N-Atlantshafi til Mið-Asíu.
Með austurstækkuninni umbreyttist bandalagið úr því að vera fæling-
arbandalag rlkja með sameiginlegan óvin í það að vera einhverskonar
lauslegt bandalag ólíkra ríkja, sem hafa ólíka hagsmuni, innan sam-
taka sem hafa ekki enn náð að leysa tilvistarkreppu sína innan nýrrar
heimsmyndar.
Það eina sem heldur bandalaginu saman og gerir það trúverðugt
er hernaðarmáttur eina risaveldisins sem á aðild að því. Sá hernaðar-
máttur er óumdeilanlegur. Um hlutverk bandalagsins, gildi þess, nauð-
syn og vægi í heimi alþjóðastjórnmála má hinsvegar deila. Þess vegna er
fráleitt að tala um að sama öryggistrygging felist í aðild að NATO nú og
á tímum kalda stríðsins.
Öryggi íslands felst í því að Bandaríkin eru tilbúin að tryggja það. Mik-
ilvægi þeirrar tryggingar hefur ekki breyst. fslendingar hafa átt þeirri
gæfu að fagna að sú skuldbinding hefur hingað til verið formfest bæði á
vettvangi NATO og með tvíhliða varnarsamningi við Bandaríkin. Það
að segja einu upp til að styrkja annað er rökleysa.
Örn Arnarson
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aöalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins Dreifing: fslandspóstur

SERBLAÐ
Sumarið & garðurinn
Miðvikudaginn 28. júni
blaóió

Auglýsendur, upplýsingar veita:
nsdóttir • Síim 5i0 3722 • Gsm 846 022! • kolia@bládid.net
Hauksson • Simi StÐ 3723 • Gsm 691 2209 • maggi@vbi.rs
12 I ÁLIT
MÁNUDAGUR 26. JÚNÍ 2006 blaöiö

1
/ io Æ7lA ?AKA At> .
/ SföJA ftK pMmHÚv/V;
'íjfmwúK/vír/f*

Það flýr enginn fortíð sína
Það var fyrir nokkrum árum sem
ég vann með manni sem er mér
enn þann dag í dag talsvert minnis-
stæður. Þetta var góður strákur, ekki
til í honum illkvittni, en kannski
ekki sá skarpasti, allavega ekki
þegar kom að peningamálum.
Einn daginn kom þessi ágæti
drengur til vinnu eins og aðra daga,
en nú brá svo við að í stað þess að
vera léttur og glaðlyndur, þá var
hann í vondu skapi og vart dróst
upp úr honum orð. Þannig gekk það
fram eftir degi - drengurinn lædd-
ist eiginlega með veggjum og vildi
ekkert við vinnufélaga sína tala. Það
var ekki fyrr en i seinna kaffinu
sem hann loks gaf upp ástæðu skap-
vonsku sinnar.
Átti inni pening
Þannig var mál með vexti að dreng-
urinn hafði nokkrum mánuðum
áður flutt sig milli bæjarfélaga. Áður
hafði hann búið í litlu sjávarþorpi og
unað þar glaður við sitt, og starfað
dagsdaglega í fiskvinnslu staðarins.
Það var ekki fyrr en hann fann ást-
ina í lífi sínu sem hann ákvað að
flytja. Kappinn sagði vinnufélögum
sínum að þegar hann hefði látið af
störfum hjá fiskvinnslunni hefði fyr-
irtækið skuldað honum pening. Svo
virðist sem hann hafi átt inni hjá því
einhverja þúsundkalla i orlof, sem
og einhverjar krónur í oflofsuppbót
og desemberuppbót. Hann tjáði nú-
verandi vinnufélögum sínum að
það hefði loks verið greitt út daginn
áður.
Við sem unnum með drengnum
gátum ekki séð að það gætu verið
svona slæmar fréttir þvi maðurinn
staðhæfði að hann hefði ekki verið
snuðaður, fyrirtækið hafði greitt
það sem því bar. Útskýring kappans
var einhvernveginn á þennan hátt:
V
Aðalbjörn Sigurðsson
„Sko - ég skipti við banka í gamla
sjávarþorpinu mínu þegar ég bjó þar
en er nú farinn að skipta við annan
banka hér á staðnum. Fiskvinnslan
greiddi hinsvegar skuld sína inn á
reikning minn í gamla bankanum.“
Við vinnufélagarnir gátum ekki
ennþá skilið af hverju kappinn var
ósáttur, fyrr en hann bætti eftirfar-
andi við.
„Sjáið til - ég er löngu fluttur og
því kemur skuldin í gamla bank-
anum mér ekki lengur við.“
Ekki hægt að hunsa söguna
Það sló eiginlega þögn á hóp-
inn þegar þessi orð höfðu verið
sögð. Við vinnufélagar mannsins
reyndum að útskýra fyrir honum
að kerfið virkaði ekki svona - hann
gæti ekki einfaldlega flutt burt frá
skuldunum sínum, en allt kom fyrir
ekki. Maðurinn hafði ekki áhuga á
útskýringum okkar og var ósáttur
í nokkra daga yfir þessu ótrúlega
ranglæti heimsins.
Þessi saga kom upp í huga minn
á dögunum þegar ég las skýringar
Björns Inga Hrafnssonar um að
honum kæmi nú lítið við gerðir
flokksbræðra sinna í tíð R-listans.
Nú væri kominn nýr maður með
nýjar áherslur - og því gæti hann
til að mynda ekki borið ábyrgð á
gerðum framsóknarmanna í Orku-
veitu Reykjavíkur síðustu ár.
Ég hugsaði með mér að svona
virkar þetta bara alls ekki. Það er
ekki hægt að gleyma bara sögunni
þegar það hentar og þykjast ekki
bera ábyrgð. Geir H. Haarde þarf í
dag að svara fyrir gerðir Sjálfstæðis-
flokksins meðan Davíð Oddson var
þar formaður. Sömu sögu má segja
um Ingibjörgu Sólrúnu sem þarf dag-
lega að svara fyrir einhverjar syndir
gamalla flokksbræðra hennar i
Samfylkingu, Alþýðubandalagi, Al-
þýðuflokki og jafnvel fleiri stjórn-
málaflokkum. Það verður ekki til
nýr flokkur sem enga ábyrgð ber
þegar nýtt fólk tekur við af gömlum
foringjum. Á þessu þarf Björn Ingi
að átta sig.
Höfundur erfréttastjóri Blaðsins
Klippt & skorið
Fredrik Ljungberg, leikmaður Svía, aug-
lýsti karlmannanærföt í þýskum fjöl-
miðlum
fyrir leik Sví-
þjóðar og Þýska-
lands í sextán liða
úrslitum heims-
meistamótsins í
knattspyrnu og það er óhætt að segja að Svíar
hafiveriðábrókinnigegnÞjóðverjumíMiinchen."
Guðjón Guðmundsson, íþróttafréttamaður
Stöðvar tvö, lýsti á frábæran hátt frammistöðu
sænska landsliðsins gegn
þvi þýska í sextán liða úr-
slitum HM í fyrradag, en
Svíar töpuðu leiknum sem
kunnugt er með tveimur
mörkumgegnengu.
Ritstjórn Vef Þjóðviljans á www.
andriki.is er dugleg við að benda á
nýja fleti á þekktum deilumálum í
samfélaginu. Um helgina beina þeir spjótum
sínum að svifryki á höfuðborgarsvæðinu
og ástæðum þess. ( pistli á síðunni segir að
nagladekk gætu jafnvel frekar verið til þess
fallin að draga úr svifryksmengun en hitt, því
mjúkt yfirborð sumardekkja róti upp meira
ryki en hið harða yfirborð nagladekkjanna.
"En hvað er þá til ráða til að draga úr svifryki? Eitt
ráð og eftil vill það besta ereinfaldlega að þrífa
göturnar og ef til vill verður það gert í Reykja-
vík sem hluti af hinu mikla hreinsunarátaki
sem ný borgaryfirvöld hafa boðað. Svifrykið
er nefnilega að stærstum hluta ryk sem þyrlast
upp aftur og aftur vegna þess að þrifum er ekki
sinnt. Annað ráð sem er líklega ekki mikið síðra
er að hætta að niðurgreiða ferðir risastórra,
níðþungra og yfirleitt galtómra bfla um götur
borgarinnar. Þessir bílar, sem eru gulir á lit og
þekkjast af því að þeir eru allt of stórir fyrir
flestar af götum borgarinnar, slíta götunum
margfalt meira en venjulegir fólksbílar. Og
munurinn er ekki bara tí- eða hundraðfaldur.
Nei, hann er þúsunda- eða tugþúsundafaldur.
Það er nefnilega ekki bara þannig að þessir illa
nýttu „monstertrukkar" eyði tiltölulega meira
eldsneyti á hvern farþega en almenningsfarar-
tækin, það erað segja fólksbílarnir. Einn helsti
vandinn vegna gulu risabílanna er gífurlegt
slit á götum með tilheyrandi viðhaldskostnaði
og svifryksmengun."
adalbjorn@bladid.net