blaðið - 02.11.2006, Blaðsíða 16

blaðiA
blaðiö
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Sigurjón M. Egilsson
Fréttastjórar: Brynjólfur Þór Guðmundsson og
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Ritstjórnarfulltrúi: Janus Sigurjónsson
Lausn
Landsvirkjunar
Islenska ríkið leysti til sín i gær eignarhluta Reykjavíkurborgar og Akur-
eyrarbæjar í Landsvirkjun og ekki vonum seinna. Engin sérstök rök hnigu
til þess að sveitarfélögin væru með svo mikið fé bundið í fyrirtæki, en þar
fyrir utan hefur orðið eðlisbreyting á orkumarkaði og ljóst að samkeppni á
milli innlendra orkufyrirtækja mun fara harðnandi á næstu árum. Það var
því fráleitt að Reykjavíkurborg ætti svo stóran hlut í Landsvirkjun um leið
og hún á stærsta keppinautinn, Orkuveitu Reykjavíkur.
Þessi einföldun á eignarhaldi Landsvirkjunar er merkilegur áfangi á
langri leið í orkusögu þjóðarinnar, sem hvað sem öðru líður er nátengd fram-
förum og efnalegri velferð þjóðarinnar.
Undanfarin misseri hafa hins vegar magnast væringar um Landsvirkjun,
stefnu hennar, eðli og vinnubrögð. Þar er þó ekki við fyrirtækið sjálft að
sakast, heldur miklu fremur eignarhaldið. Landsvirkjun hefur frá öndverðu
verið í eigu hins opinbera og starf hennar hefur litast af því; gallinn er sá að
þá hafa menn jafnan sett atvinnustefnu stjórnvalda - gjarnan stóriðjustefnu
- í öndvegi, en aðrir veigamiklir hagsmunir á borð við umhverfisvernd lotið
í lægra haldi. Vitaskuld er það ómögulegt að ríkisvaldið raði sér hringinn í
kringum borðið þar sem á takast stóriðja og náttúruvernd, framkvæmdaað-
ili og eftirlitsaðili.
Og auðvitað á ríkið ekkert með að reka atvinnustefnu. Eðli máls sam-
kvæmt eru stjórnvöld síst til þess fallin að meta hvaða atvinnustarfsemi er
hagkvæmust og hvaða verkefni er skynsamlegt að ráðast í. Hvað þá að verj-
andi sé að láta skattborgarana bera kostnaðinn af áhættusömum tilraunum
í þeim efnum. Þær röksemdir lágu að baki upprætingu sjóðakerfisins sællar
minningar og jafnframt farsælli einkavæðingu undanfarinna ára. Næst
hlýtur að koma að Landsvirkjun.
Geir H. Haarde, forsætisráðherra, hefur sagt að stefna beri að sölu Lands-
virkjunar innan fárra ára og þá til langtímafjárfesta eins og lífeyrissjóðanna.
Það er ekki seinna vænna að hefja undirbúning þeirrar sölu, enda verkefnið
risavaxið og ótal álitaefni blasa við. Þannig kemur vel til greina að skipta
Landsvirkjun upp í þrennt, þann hluta sem selur orku til stóriðju, þann
hluta sem selur orku til annarra þarfa og síðan hinn þriðja sem fæli í sér
flutningskerfið. Umfram allt þarf að tryggja hæfilega dreifða eignaraðild að
fyrirtækinu og að almenningur fái sem hæst verð fyrir þessa eign sína. En
Landsvirkjun þarf að fá lausn frá ríkinu.
Andrés Magnússon.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Simbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmlðja Morgunblaðsins
H A R Ð F1S K U R-BITAFISKUR
- Nœring og hollusta -
GÆÐA
T ] p
U AV
TIU-ELLEFU • HAGKAUP • SKELJUNGSBÚÐIRNAR
16 FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2006
f Ja
STFNjDU^ f
OKKAlT&iWiW'
Hvaðan í ósköpunum
koma allir þessir peningar
„Á þessari vindblásnu klettaeyju
úti í Atlantshafi hafa 300.000 fslend-
ingar greinilega fengið þá hugmynd
að þeir geti yfirtekið mestallan heim-
inn. Eins og góðglaðir hrísgrjóna-
kastarar í brúðkaupi strá þeir um
sig með peningum, og einn góðan
veðurdag mæta þeir með tösku fulla
af seðlum og kaupa upp fyrirtæki í
Kaupmannahöfn og London. Svo
nokkrir staðir séu nefndir. f Dan-
mörku höfum við þegar séð Mag-
asin, Illum, Sterling og mörg önnur
virðuleg og heiðvirð fyrirtæki verða
fyrir innrás þessara óseðjandi
eyjarskeggja. fslendingar búa yfir
fleiru en heitu vatni í hverum. Þeir
hafa einnig fundið óstöðvandi upp-
sprettu af köldum peningaseðlum,
og viðskiptablaðamenn og fjármála-
spekúlantar út um allan heim klóra
sér í hausnum: Hvernig geta þeir
látið þetta ganga? Hvaðan koma
peningarnir?”
Svona hljómar upphafið að einni
fréttinni sl. mánudag í bálki danska
Ekstrablaðsins um íslensku útrásina.
Ekstrablaðið er auðvitað sorprit og
enginn heiðvirður Dani ber nokkurt
traust til blaðsins, en orðalagið lýsir
eigi að síður vel furðu margra Dana
yfir velgengni íslenskra viðskipta-
manna í útlöndum. Og nagandi ótta
um að nýlendan þeirra gamla ætli
að éta gömlu nýlenduherrana lif-
andi, - fyrirtæki eftir fyrirtæki.
Danir og við
Danir eru miklir þjóðernissinnar,
alveg eins og við íslendingar. Um
langa hríð hafa þeir litið á fslend-
inga eins og margir fslendingar líta
á Grænlendinga. Og við skulum
bara viðurkenna að Grænlendingar
hafa nú ekki verið í miklum metum
hér á fslandi. Á sama hátt hafa
Danir enga trú á að velgengni íslend-
inga á erlendum mörkuðum geti
staðið á traustum, löglegum fótum.
f þvi ljósi má skilja umfjöllun Ekstra-
blaðsins. En það er ekki aðeins þetta
gamla rótgróna viðhorf til gömlu ný-
lendunnar i norðri sem veldur þeirri
andúð sem íslensku viðskiptamenn-
irnir hafa orðið fyrir í Danmörku
að undanförnu. Margir þeirra hafa
nefnilega hagað sér eins og óupp-
dregnir götustrákar í viðtölum
við danska fjölmiðla og látið hafa
eftir sér misviturleg ummæli. Slíkt
hjálpar ekki þegar menn eru að
koma sér fyrir á nýjum markaði.
Grænlendingar og við
Prófum stutta hugaræfingu:
Segjum sem svo að hópur Grænlend-
inga mæti einn daginn til Reykja-
víkur, kaupi fullt af fyrirtækum og
fari að slá um sig í fjölmiðlum. Sumir
kaupa banka, aðrir dagblöð og enn
aðrir veitingahús. Einhver þeirra
kaupir Hótel Borg, annar Flugleiðir.
Ætli við myndum ekki líka spyrja
hvaðan peningarnir kæmu? Bætum
svo við að uppkaupum Grænlending-
anna fylgdi yfirlýsing þess efnis að
fslendingar kunni ekki að reka fyrir-
tæki. Hvernig ætli íslenskt viðskipta-
líf myndi bregðast við?
Lítið dæmi í lokin: Systurblað
Fréttablaðsins, Nyhedsavisen,
mætti tortryggni lesenda og auglýs-
enda löngu áður en það kom út í Dan-
mörku. Við vandann bætist að öfugt
við fjölbýlishús á íslandi eru stiga-
gangar í Danmörku lokaðir og þeir
sem vilja dreifa þar blaðaefni verða
að sækja um leyfi og fá lykil hjá
hússtjórninni, í hverju og einu húsi.
Mér er sagt að þessi þjóðernisskotna
tortryggni Dana hafi orðið til þess
að Nyhedsavisen er ekki einu sinni
hleypt inn í fjölmarga stigaganga,
sem torveldar dreifingu blaðsins
verulega. Nyhedsavisen er að sönnu
gott blað en ég er samt ekki frá því
að hugmyndin gæti gengið betur
svo til alls staðar annars staðar en í
Danmörku. En vonandi stendur það
allt saman til bóta.
Höfundur er stjórnmálafræðingur.
Klippt & skorið
Meðal sjálfstæðismanna erað vonum
nokkuð rætt um ásakanir þess efnis
að uppfærð rafræn flokksskrá frá
því i borgarstjórnarkosningunum hafi farið
á flakk til sumra prófkjörsframbjóðenda, en
flestir þurftu að gera sér að góðu úrelta skrá á
pappír. Þau skot beinast ekki síst
að Valhöll, en hitt er annað mál T. J
hvort þaðan sé frekari aðgerða
að vænta eftir að Andri Óttars- J -
son, framkvæmdastjóri flokks- Bk/'/rl
ins, fullyrti að allt væri með felldu nokkrum
dögum fyrir prófkjör. Fyrir fjórum árum varð
uppvíst um kosningasvindl í prófkjöri flokks-
ins Norðvesturkjördæmi, sem auðvitað er allt
annað mál og miklu alvarlegra, en fórnarlamb
þess var þingmaðurinn Vilhjálmur Egilsson.
Þá treysti miðstjórn flokksins sér ekki til þess
að taka á málinu, svindlið var látið standa og
Villidatt afþingi.
Senn styttist í prófkjör Samfylkingar-
innar í Reykjavík. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, Össur Skarphéðinsson
og Jóhanna Sigurðardóttir eru talin raða
sér í efstu sætin, í þeirri röð, en
svo vandast málin. Margir telja I
að Helgi Hjörvar sé á örugg- pc-n®M
astri siglingu, en síðan skiptast
menn nokkuð í horn um það BS—
hver staða Steinunnar V. Óskarsdóttur sé.
Almennt telja menn að Mörður Árnason þurfi
litlar áhyggjur að hafa, enda einn skelaggasti
málsvari flokksins á opinberum vettvangi, og
á svipuðu róli segja menn grasrótardrottning-
una Guðrúnu Ögmundsdóttur.
ði misjafnt er hvernig menn haga
kosningabaráttunni. Sumir aug-
lýsa grimmt, en aðrir ekki; Sumir
hringja mikið en aðrir láta það eiga sig af
ótta við símhleranir llkt og Glúmur Jóns
Baldvinsson gantast með á heimasíðu
sinni (glumur.is). Óformlegasta kosninga-
baráttan hlýtur þó að vera hjá
hugmyndasmiðnum Valgerði
Bjarnadóttur, sem heldur
kosningaskrifstofu á Café Pa-
ris frá klukkan 16:30 -18:00 á
virkum dögum og er sjálfsagt
afar hvetjandi að sitja þar með rótsterkt es-
presso í annarri, gemsann í hinni og Alþingis-
húsið fyrir augunum.
andres.magnusson@bladid.net