blaðið - 22.11.2006, Síða 22

Afmælisborn dagsms
CHARLES DE GAULLE STJÓRNMÁLAMAÐUR, 1890
BENJAMIN BRITTEN TÓNSKÁLD, 1913
HOAGY CARMICHAEL TÓNSKÁLD, 1899
kolbrun@bladid.net

Svolítið sænskur
Þrettánda sagan
JPV útgáfa hefur sent frá sér
bókina Þrettánda sagan eftir
Diane
Setterfield.
Margaret
Lea, ung
kona sem
vinnur í forn-
bókaverslun
föður síns,
fær bréf
frá einum
þekktasta
rithöfundi
Bretlands,
hinni torræðu Vidu Winter. (sex
áratugi hefur Vida sagt frétta-
mönnum uppdiktaðar sögur
úr eigin lífi en hefur nú tekið
ákvörðun um að segja sann-
leikann um sína tragísku og
leyndardómsfullu ævi. Nokkuð
hikandi fer Margaret til fundar
við Vidu þar sem hún reynir að
komast að hinu sanna um fortíð
skáldkonunnar og afhjúpar í
leiðinni margt sem áður var á
huldu í hennar eigin Iffi. Báðar
verða þær að horfast í augu við
drauga fortíðarinnar og þegar
sannleikurinn kemur loks í Ijós
verður ekki umflúið að líf þeirra
kollvarpist.
Þrettánda sagan kom út í
Bandaríkjunum fyrir skömmu
og rauk beint í 1. sæti á metsölu-
lista New York Times. Erlendir
útgefendur hafa barist um
bókina víða um heim og hún
er væntanleg innan skamms
á 35 tungumálum og fer þeim
fjölgandi.
Vinnan og
hamingjan
JPV útgáfa hefur sent frá sér
bókina Hamingja í lífi og starfi
eftir höfunda bókarinnar Leiðin
til lífs-
hamingju
sem var á
metölulista
The New
York Times
í nærri tvö
ár, þá Dalai
Lama og
Howard C.
Cutler.
Starf okkar
mótar líf
okkarframaröðru. Dalai Lama
er sammála þeirri skoðun í
nútímasálarfræði að beint sam-
band sé á milli áhuga okkar á
vinnunni og þess hve hamingju-
söm við erum.
Dalai Lama er einn fremsti
andlegi leiðtogi heimsins. Hann
hefur helgað líf sitt baráttu fyrir
friði og hlaut friðarverðlaun
Nóbels 1989. Hann hefur sagt
að hverrar trúar sem maðurinn
sé þá sé tilgangur lífsins fólginn
í því að leita hamingjunnar.
var Örn Jósepsson
hefur sent frá sér
nýja glæpasögu
Sá yðar sem
syndlaus er, en eitt
af umfjöllunarefnum þessarar
athyglisverðu bókar er trúarofstæki.
„Við höfum verið að horfa upp á það
undanfarin ár hvaða afleiðingar
trúarofstæki getur haft,“ segir Ævar
Örn. „Við sjáum það í smáu hér heima
á íslandi en það er alveg nógu slæmt
samt. Hér eru trúfélög sem notfæra
sér neyð fólks og einstæðingsskap.
Við sjáum þetta i stærra samhengi
erlendis þar sem menn eru ýmist
með Biblíuna eða Kóraninn á lofti
og nota þessi ágætu rit til að berja á
náunganum."
Sögupersónur banka á öxlina
Þú skrifar þjóðfélagslegar
glœpasögur. Afhverju?
„Flestar glæpasögur sem eitthvað
er varið í fjalla ekki einungis um það
að einhver sé drepinn oglöggan hefji
leit að morðingjanum. Eg játa á mig
þá sök að vera svolítið sænskur, enda
eru Sjöwall og Wahlöö min Biblía.
Ég er mjög hrifinn af skandinavíska
skólanum í glæpasögunum, sem
hefur smitað frá sér út um allt.
Maður verður að skoða samfélagið
og pota aðeins og benda á það sem
miður fer. Við höfum það alltof gott
hérna á Islandi en það má alltaf finna
eitthvað að.“
Þú hefur áður skrifað bækur um
Stefán, Katrínu, Guðna ogÁrna, sem
fást við rannsókn sakamála. Þetta
er kannski lummuleg spurning en er
þettafólk orðið eins ogheimilisvinir í
þínu lífi?
„Það er ekki þannig að ég hugsi
um sögupersónur mínar þegar ég er
einhvers staðar á mannamótum. En
þegar ég sest við tölvuna og fer að
skrifa um sögupersónurnar og hugsa
um þær þá er gaman. Ég hef miklu
meira yfir þessu fólki að segja en
tveimur unglingsdætrum mínum. Ég
ræð ekkert við þær. Ég ræð betur við
sögupersónurnar en samt ekki alveg
vegna þess að þær eiga til að gera
hluti sem ég bjóst ekki við af þeim.
Þú sagðir að þetta væri lummuleg
spurning og svar mitt er kannski
lummulegt: Sögupersónurnar koma
mér stundum á óvart. Ég set þær
inn í aðstæður og svo skálda ég
viðbrögð þeirra en átta mig svo á því
að viðkomandi persóna myndi aldrei
bregðast svona við. Það er eins og
Ævar Örn Jósepsson Það er eins
og sögupersónan banki á öxlina á
mér og segi: Ég myndi aldrei gera
þetta svona. Þá bakka ég og tek
sjáifan mig út úr þessari jöfnu."
Blgðið/Eýþór
sögupersónan banki á öxlina á mér
og segi: Ég myndi aldrei gera þetta
svona. Þá bakka ég og tek sjálfan mig
út úr þessari jöfnu.“
Blómstrandi grein
Finnst þér glcepasögur vera teknar
alvarlega afbókmenntafólki?
„Það er sífellt meira um að það sé
gert. En af einhverjum undarlegum
ástæðum er enn til fólk í sjálfskipaðri
menningarelítu sem sér sig knúið
til þess af fyrra bragði að agnúast út
í glæpasöguna og tala um hana af
hroka og fyrirlitningu. Maður heyrir
þetta fólk segja: „Það þýðir ekkert að
skrifa skáldsögu í dag, það er ekkert
gefið út nema krimmar". Rithöfundar
sem tala svona verða bara að
skrifa betri skáldsögur! Svo er ansi
einkennilegt þegar fræðimenn á sviði
bókmennta fara í fýlu vegna þess að
gróska er í glæpasagnagerð. Þar sem
áður var aumingjalegur kvistur er nú
komin stór blómstrandi grein. Menn
eiga að fagna aukinni fjölbreytni. Ég
skil ekki svona hugsunarhátt. Það er
enginn sem skikkar þetta fólk til að
lesa krimmana og það þarf ekki að
kaupa þá. Af hverju þarf það þá að
agnúast út í glæpasögur?"
En eru glœpasögur ekki
formúlubœkur?
„Hvaða bækur eru ekki
formúlubækur? Það er til nokkuð
sem heitir þroskasaga og slíkar sögur
þykja ægilega fínar bókmenntir á
sumum bæjum. Ég veit ekki betur
en að þær lúti ákveðnum lögmálum.
Við höfum ástarsögur og á öðrum
endanum er Barbara Cartland og
á hinum Jane Austen. Á að bera
þær saman? Báðar lúta lögmálum
skáldskaparins, lögmálum
frásagnarinnar og lögmálum
ástarsögunnar. Það þarf að vera
spenna milli einstaklinga, það verða
að vera vandamál og eitthvað þarf
að standa í veginum fyrir því að
ástin blómstri og elskendurnir þurfa
að farast á mis að minnsta kosti
einu sinni áður en þau finna hvort
annað í lokin. Þetta á jafnt við um
Barböru Cartland og Jane Austen.
Við erum með alls konar sögur sem
eru settar í alls kyns skúffur og það
er sama hvaða skúffu við opnum í
bókmenntunum. Alls staðar gilda
einhver lögmál og formúlur. Það á
líka við um glæpasöguna. Þar gilda
kannski að einhverju leyti strangari
lögmál en það gerir mönnum líka
erfiðara fyrir fremur en hitt.“
Með Andreu
til Asíu
JPV útgáfa hefur sent frá sér
bókina Spennið beltin -Til Asíu
meðAndreu
Róberts.
Andrea seldí
íbúðina
sína, bílinn
og aðrar
efnislegar
eigur, pakk-
aði ofan í
bakpoka og
hélt ein til
Asíu. Hún
ferðaðist
um Indland, Taíland, Kambódíu
og Laos og í bókinni segir hún í
máli og myndum frá ævintýralegu
ferðalagi sínu og hvernig ókunnar
slóðir komu henni fyrir sjónir.
John F. Kennedy
myrtur
Á þessum degi árið 1963 var John
Fitzgerald Kennedy, 35. forseti Banda-
ríkjanna, skotinn þar sem hann var í
bílalest á ferð í Dallas. Hinn meinti
tilræðismaður, Lee Harvey Oswald,
er sagður hafa skotið þremur skotum
að forsetanum sem særðist lífshættu-
lega og lést hálftíma síðar á sjúkra-
húsi. Hann var 46 ára gamall.
Oswald var handtekinn en þegar
hann var í vörslu lögreglu vék maður
nokkur, Jack Ruby, sér að honum og
skaut hann til bana. Getgátur hafa
verið uppi um að hann hafi skotið
Oswald til að koma í veg fyrir að
hann greindi frá víðtæku samsæri
um að myrða Kennedy. Ruby lést úr
krabbameini árið 1967.
Allt frá morði Kennedys hafa sam-
særiskenningar verið á kreiki og flest-
ir telja ólíklegt að Oswald hafi verið
einn að verki.