blaðið - 22.03.2007, Síða 14

blaðið - 22.03.2007, Síða 14
14 FIMMTUDAGUR 22. MARS 2007 blaðið Auglýsingar Alcan I aðdraganda kosninga um stækkað álver Umrœðan Björgvin bullar Björgvin G. Sigurðsson fer mik- inn í viðhorfsgrein sinni í Blaðinu, þriðjudaginn 13. mars síðastliðinn. Þar ræðir hann um ósanngirni kvóta- kerfisins í sjávarútvegi og að djúp- stæð óánægja sé með ráðstöfun fiski- miðanna. Upphrópanir hans eru að mestu „copy, paste“ frasar annarra jafnaðarmanna auk margra með- lima Frjálslynda flokksins. Það er nauðsynlegt að fara aðeins í gegnum þær með gagnrýnum augum því án þess gætu lesendur sem ekki hafa nægilega þekkingu á fiskveiðistjórn- unarkerfinu trúað þeim. Eitt mesta óréttlæti? Björgvin segir að hvað eftir annað hafi sjávarútvegsmálin tekið yfir umræður fyrir kosningar og að það sé vegna þess að sú skoðun sé almenn að frjálst framsal veiðiheim- ilda og kvótaleiga sé eitt mesta órétt- læti sem átt hefur sér stað í okkar samfélagi. Þetta er að hluta til rétt. Umræðan um sjávarútvegsmálin virðist blossa upp fyrir hverjar kosningarnar á fætur öðrum. Popúlistaflokkum virðist takast að stýra umræðunni á þann hátt að menn sem starfa innan greinarinnar fara að naga neglurnar á fjögurra ára fresti og velta því fyrir sér hvort þeir eigi að flýja atvinnu- greinina. Umræðan hefur á köflum orðið svo heiftúðug að margur harð- duglegur útgerðarmaðurinn og sjó- maðurinn veigrar sér við að viður- kenna að hann sé útgerðarmaður og eigi kvóta einfaldlega af því þeir eru stimplaðir glæpamenn. Einnig segir Björgvin að kvóta- kerfið hafi haft í för með sér mikla ósanngirni sem breytti samfélags- gerð okkar og að sumar byggðir hefðu notið aukinnar kvótaeignar og aðrar nánast lagst af. Björgvin er sniðugur maður að blanda stað- Þaðer kvótakerfinu og frjálsa framsalinu aðþakkaað sjávarútvegurinn stendur undir sér Umrœðan Örvar Marteinsson reyndum inn í upphrópanirnar sem að öðru leyti standast illa skoðun. Þannig lætur hann lesandann fá það á tilfinninguna að þessu sé hægt að samsinna. Það er nefnilega vissulega satt að samfélagsgerðin breyttist í kjölfar kvótakerfisins. Spurningin er bara hvort það hefði ekki gerst hvort sem var. Það stefndi víða í gjaldþrot og auðlindin var ofnýtt. Osannindin eru hins vegar þau að sumar byggðir hafi notið aukinnar kvótaeignar. Hið rétta er að það var ekki verið að gefa mönnum kvóta heldur var verið að skerða tækifæri allra í sjávarútveginum til að veiða fisk. Þegar kvótakerfið var sett á máttu menn veiða minna en þeir höfðu gert. Það var öll gjöfin. Kvót- anum var útdeilt í hlutfalli við veiði- reynslu og því fengu byggðirnar allar minni veiðiheimildir en þær höfðu. Það er ólíklegt að Björgvin sé að vísa til þess að útgerðarmönn- unum, sem máttu nú veiða minna en áður, gæti hafa þótt ósanngjarnt að fá þennan „gjafakvóta". Kunnuglegir frasar Björgvin segir örfáa hafa fengið yfirráð yfir hinni sameiginlegu auðlind og að mesta eignatilfærsla sögunnar hafi átt sér stað. Þetta eru mjög kunnuglegir frasar en að sama skapi með mjög hæpið sann- leiksgildi. Það fengu jafn margir yfirráð yfir auðlindinni eins og Undanfarið hafa birst í bæjar- blöðum og dagblöðum landsmanna heilsíðuauglýsingar frá Alcan þar sem fyrirtækið lofar sjálft sig í bak og fyrir. Þar eru settar fram ýmsar einhliða fullyrðingar um mikilvægi starfsemi álversins í Straumsvík og mikið gert úr þeim verðmætum sem fyrirtækið skilar til samfélagsins. Hverju skilar fyrirtækið til samfélagsins? 1. Til ársins 2014, sem og hingað til, fær Alcan raforku á verði sem er langt undir því verði sem íslensk fyrirtæki og almenningur þurfa að greiða. Það þýðir að almenningur og íslensk fyrirtæki niðurgreiða raf- orku til erlends stóriðjufyrirtækis sem síðan fer með gróðann úr landi. Til staðfestingar á lágu raforkuverði og hagstæðu rekstrarumhverfi á fslandi var Alusuisse-Lonza (þáver- andi eigandi álversins í Straums- vík), árið 1995 tilbúið að taka niður og flytja nýlegt álver frá Töging í Þýskalandi til íslands, en það þótti nánast jafn hagkvæmt og að byggja þriðja kerskálann í Straumsvík. Nið- urgreidd raforka til stóriðju minnir í raun á kvótakerfið í sjávarútvegi, þar sem fáum útvöldum er færður þjóðarauður til eigin gróða, nema hvað hér er eignaraðildin ekki inn- lend, heldur erlend og fer gróðinn því úr landi. Þess má geta hér að álverið í Töging var nokkru síðar keypt af Colombia Aluminium Cor- poration og flutt að Grundartanga. 2. Nú hefur Alcan óskað eftir að vera í almennu skattkerfi eins og íslensk fyrirtæki starfa í, þ.e. að greiða 18% skatt af hagnaði. Tæki og hráefni til álbræðslunnar eru keypt víða að, m.a. súrál frá írlandi og raf- þjónustu svo fátt eitt sé nefnt. 4. Hagsmunir Hafnfirðinga eru Alcanmönnum örugglega ekki efstir í huga. Þetta fyrirtæki, sem í augna- blikinu er með höfuðstöðvar sínar í Kanada, ber einungis hag hluthafa sinna fyrir brjósti og hefur þann eina ásetning að reka fyrirtækið á þann hátt að sem mestur arður komi í hendur þeirra. Með öfluga framleiðslueiningu í Straumsvík þar sem raforkan er niðurgreidd, auk þess að vera báðum megin við borðið sem birgjar og framleið- endur, hafa þeir góða möguleika á að stýra hagnaði. 5. 1 lok auglýsingarinnar beitir Alcan enn og aftur hræðsluáróðri og segir þar sérhæfða þekkingu áliðnaðarins ekki nýtast, neyðist starfsmenn til þess að hverfa til ann- arra starfa. Núverandi álver verður rekið a.m.k. til 2014 og mögulega til 2024 velji Alcan að nýta sér heimild til framlengingar á raforkusamn- ingi, og því missir enginn vinnuna strax komi ekki til stækkunar. Á al- mennum vinnumarkaði tíðkast 3 til 6 mánaða uppsagnarfrestur og því telst það stórkostlegt að hafa 7 ár til að undirbúa breyttar aðstæður s.s. að leita sér að jafngóðri eða betri vinnu, þó á öðrum vettvangi sé. Einnig vil ég trúa því að þótt fólk hverfi til annarra og ólíkra starfa en þeirra sem það stundar innan ál- voru að nýta hana, og þannig ráða örlögum hennar, á þeim tíma sem kvótakerfið var sett á. Og það voru í sannleika sagt of margir. Um þessa ofsalegu eignatilfærslu má segja að fram að því að tekið var upp kerfi með framseljanlegan kvóta var bull- andi tap í sjávarútveginum og hann var að einhverju leyti ríkisstyrktur. Þessi eignatilfærsla var því tilfærsla á tapi, eða neikvæðri eign. Björgvin segir svo að til hafi orðið nýr hópur sem hafi auðgast gífurlega á takmörkuðum verð- mætum þjóðarinnar. Björgvin færir í stílinn til að auka áhrif orða sinna, en það er rétt að smátt og smátt tókst að snúa vörn í sókn og sjávarútvegurinn fór að skila hagn- aði í staðinn fyrir tapi. Þetta finnst Björgvin sjálfsagt hin mesta hneisa og dettur manni þá í hug mögulegur skyldleiki við menn sem vilja reka auðuga menn úr landi til að auka jöfnuðinn. Staðreyndin er sú að það er kvótakerfinu og frjálsa framsal- inu að þakka (eða að kenna, fyrir þá sem þannig hugsa) að sjávarútveg- urinn stendur undir sér sjálfur og skilar ómældum arði í þjóðarbúið, þjóðinni allri til heilla. Höfundur er sjómaður. skaut frá Hollandi. Það eru sömu eigendur að þessum fyrirtækjum og álverinu í Straumsvík og því er það Alcan í lófa lagið að ákvarða hvert kaupverð hráefnisins verður erlendis frá og þar með „stýra” hagn- aði félagsins hér á landi. Því getur Alcan á íslandi auðveldlega sýnt fram á minni hagnað til að lækka skattgreiðslur hér og velja því að taka hagnaðinn þar sem skattarnir eru lægri. Hér á árum áður var þetta kallað „hækkun í hafi”. 3. Mikið er gert úr því að tekjur Hafnarfjarðarbæjar muni aukast við stækkun í Straumsvík og þá hafa stækkunarsinnar sérstaklega talið upp eitt og annað sem gert verði til hagsbóta fyrir Hafnfirðinga, fái fyrir- tækið að „vaxa og dafna”, s.s. lækkun fasteignagjalda, lækkun á leikskóla- gjöldum, frítt fæði i grunnskólum, betri laun til kennara og jafnvel nýjar sundlaugar. Þetta er fáránleg röksemdafærsla og algjörlega úr lausu lofti gripin, enda hefur bæjar- stjórnin í Hafnarfirði ekki gefið út neinar yfirlýsingar um ráðstöfun á auknum tekjum. Einnig er rétt að minna á að auknum tekjum fylgir oftar en ekki aukinn kostnaður því væntanlegum starfsmönnum fylgja fjölskyldur sem þarf að þjónusta með skólum, leikskólum, læknis- Höfundur er lífeindafræðingur. Hagsmunir Hafnfirðinga eru Alcanmönnum öruggleka ekki efstiríhuga Sigríður Lárusdóttir versins í dag, þá nýtist reynsla þess og þekking áfram í nýjum störfum. Daglega er fólk að skipta um störf á vinnumarkaði og safnar að sér fjöl- breyttri og dýrmætri reynslu. íslendingar; ráðstöfum verð- mætum auðlindum okkar til fjöl- breyttrar starfsemi og höfum ekki öll eggin í sömu körfunni. Því skora ég á Hafnfirðinga að segja nei við nýju deiliskipulagi og þar með stækkuðu álveri í Straumsvík þann 31. mars. nk. Heimildir: Árbók VFÍ/TFÍ 1994/1995, grein Einars Júlíussonar eðlisfrœðings í Blaðinu 16. mars 2007. Heiftúðug umræða „Umræðan hefuráköflum orðið svo heiftúðug að margur harðdugiegur útgerðarmaðurinn og sjómaðurinn veigrarsér við að viðurkenna að hann sé útgerðarmaður og eigi kvóta einfaldlega af því þeir eru stimplaðir glæpamenn. “ bSFÆ : Minni hagnaður „Þvígetur Alcan á Islandi auð- * veldlega sýnt fram á minni hagnað til að lækka ’ skattgreiðslur hér og velja því að taka hagnaðinn j þar sem skattarnir eru lægri. “ m&mmm

x

blaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: blaðið
https://timarit.is/publication/941

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.