Bændablaðið - 25.01.2005, Qupperneq 5

Þriðjudagur 25. janúar 2005 5
Verð fyrir framleiðslurétt eða
kvóta í mjólkurframleiðslu er í
sögulegu hámarki um þessar
mundir og myndu margir orða
það þannig að það væri út úr kú,
ef tekið er mið af því verði sem
fæst fyrir mjólk í afurðastöðvun-
um. Orsakir þessa eru ýmsar og
má glöggt sjá á spjallsíðum
bænda að jafnvel menn í for-
ystusveit stéttarinnar eru ekki á
eitt sáttir um þessi mál. Sumir
telja að nú sjái ungir menn í
stéttinni sæng sína út breidda og
selji meðan verðið er svo hátt, en
aðrir segja einfaldlega: Hér er
markaðurinn að tala sínu máli,
þetta er fínt svona, líka fyrir
bændur! Hvað sem því líður er
verið að byggja upp stór fjós á
nokkrum stöðum um landið sem
krefjast þess að viðkomandi
bændur þurfa að kaupa viðbót-
arkvóta á sama tíma og fáir vilja
selja þeim hann. Einnig er talið
að inn í greinina séu nú að koma
fjárfestar sem hvergi koma ná-
lægt búskap en vilja nú eignast
jarðir með stórum kúabúum,
það er einfaldlega "inn". Slíkir
peningamenn, auk afurðastöðva
og jafnvel banka, leggja fé til
kvótakaupa hver sem betur get-
ur. Þannig eru hæstu tölur sem
heyrast um lítrann á mjólk þessa
dagana tæpar 400 krónur eða
393 krónur (skv. spjallvef
bænda). Þess má geta að bændur
fá um 83 krónur fyrir lítrann
þegar hann er lagður inn í af-
urðastöðvarnar. Margir telja að
þessi mikli verðmunur leiði til
þess að einhverjir bændur muni
hverfa úr greininni, einfaldlega
selja framleiðslurétt sinn, greiða
upp skuldir og nýta fjós og önn-
ur mannvirki til annarrar starf-
semi. Hvað sem verðinu líður
hlýtur að þurfa að óttast að ein-
hverjir bændur, sem fengur
væri í að stunduðu áfram bú-
skap, verði ekki lengur viðloð-
andi greinina. Einn af yngri
bændunum í Borgarfirði hefur
einmitt tekið þá ákvörðun að
selja kvóta sinn, greiða upp
skuldir og snúa sér að öðru.
Greiðir skuldir og á afgang
Samkvæmt skrám Bændasamtak-
anna eru nú 866 aðilar skráðir fyrir
greiðslumarki í mjólk en voru á
sama tíma fyrir ári 902 talsins og
953 í ársbyrjun 2003. Það fækkar
því hratt í stéttinni eins og tölurnar
sýna. Einn af þeim bændum hér á
Vesturlandi sem hefur nú ákveðið
að selja kvóta sinn og hætta mjólk-
urbúskap er Brynjólfur Guð-
mundsson, bóndi í Hlöðutúni í
Stafholtstungum. Hann er meðal
yngri manna í stéttinni, einungis
rétt rúmlega fertugur. Byggði hann
nýtt fjós fyrir um fimm árum, hef-
ur ræktað jörð sína af myndarskap
og keypt kvóta sem alls nemur nú
130 þúsund lítrum. Aðspurður um
ástæðu þess að hann hyggst nú
selja kvótann sagði Brynjólfur í
samtali við Skessuhorn: "Þegar
verðið er komið allt upp í fimm-
falda ársveltu fyrir framleiðsluna
þá hlýtur maður að staldra við og
hugsa sinn gang. Það er einfald-
lega horfin öll rekstrarhyggja úr
þessu. Ég reikna með að þetta verð
sé ekki viðvarandi enda í sjálfu sér
ekkert vit í því. Með því að selja
kvótann núna get ég greitt upp all-
ar mínar skuldir en átt samt jörðina
sem eins konar lífeyrissjóð. Vissu-
lega skulda ég nokkuð þar sem
fjósið er einungis fimm ára gamalt
og ég hef keypt 70-80 þúsund lítra
viðbótarkvóta til að geta nýtt það
skynsamlega. Skuldirnar koma
vissulega niður á afkomunni en
samt sem áður er þetta enginn
nauðungargjörningur, heldur fram-
kvæmt að vel athuguðu máli í ljósi
kvótaverðsins og þeirrar bindingar
sem við losnum um leið undan."
Brynjólfur segir að nú sé aðili
að selja fyrir sig kvótann og gerir
hann ráð fyrir að fá fyrir hann 350
krónur á lítrann þrátt fyrir að 30%
hans sé þegar notaður á yfirstand-
andi verðlagsári. Hvað við tekur
sagði Brynjólfur: "Ég hef í sjálfu
sér engar áhyggjur af því. Er ungur
enn og get vel hugsað mér að sýsla
við ýmislegt. Byrja líklega á að
breyta fjósinu til að geta nýtt það í
annað og sný mér í framhaldi af
því að annarri vinnu sem verður
ekki eins bindandi."
MM
Athyglisverð frétt í Skessuhorni
Borgfirskur bóndi með nýlegt fjós selur
kvótann og borgar allar sínar skuldir
Magnús Magnússon,
blaðamaður Skessuhorns, sem
gefið er út á Vesturlandi, ræddi á
dögunum við Brynjólf Guð-
mundsson, bónda í Hlöðutúni í
Stafholtstungum. Bændablaðið
fékk góðfúslegt leyfi Magnúsar
til að birta þessa frétt.
Jarðgöngin milli
Fáskrúðsfjarðar
og Reyðarfjarðar
Kalla á endur-
bætur á búnaði
slökkviliðsins í
Austurbyggð
Í Austurbyggð (áður þéttbýl-
ið á Fáskrúðsfirði og Stöðv-
arfirði) er nú unnið að því að
koma upp betri aðstöðu
slökkviliðsins á Fáskrúðs-
firði og endurnýja á tækja-
búnað þess. Það eru fyrst og
fremst jarðgöngin, sem verið
er að gera milli Fáskrúðs-
fjarðar og Reyðarfjarðar,
sem kalla á þessar endur-
bætur. Sömuleiðis á samein-
ing byggðarlaganna þátt í
þessu.
Steinþór Pétursson, sveit-
arstjóri Austurbyggðar, segir
að slökkviliðið þurfi hentugri
búnað en það hefur nú þegar
umferð um göngin hefst. Hann
segir slökkviliðið á Fáskrúðs-
firði hafa verið á hálfgerðum
hrakhólum með búnað sinn.
Húsnæðið sem það hefur yfir
að ráða er svo lítið að það
rúmar ekki öll tæki og tól
slökkviliðsins, úr því þurfi að
bæta.
Á fundi byggðarráðs Aust-
urbyggðar fyrir skömmu var
lagt til að við sameiningu
slökkviliðanna verði ráðinn
einn slökkviliðsstjóri og síðan
varðstjóri á hvorum stað.
Fjósið í Hlöðutúni er aðeins um 5 ára gamalt.