Bændablaðið - 07.06.2005, Qupperneq 2

2 Þriðjudagur 7. júní 2005
Flatfiskur tekur við af
laxi í Silfurstjörnunni
Atvinnuleyfi fyrir
tamningamenn í
Bandaríkjunum
Lausn í
sjónmáli
Mikil þörf er á að fá íslenska
tamningamenn til Bandaríkj-
anna því allmargir búgarðar
þar í landi flytja inn íslenska
hesta eða rækta þá til að selja.
Hins vegar er afar erfitt að fá
atvinnuleyfi í Bandaríkjunum
og þess vegna hafa íslenskir
tamningamenn ekki getað farið
vestur og starfað þar löglega.
Nú er lausn í sjónmáli að sögn
Jónasar R. Jónssonar, umboðs-
manns íslenska hestsins, en
hann hefur unnið mjög að lausn
þessa máls.
Í Bandaríkjunum eru 37 mis-
munandi tegundir skammtíma at-
vinnuleyfa gefin út og öll eru þau
samin í þeim eina tilgangi að
hindra útlendinga í að fá vinnu í
landinu en geta þó ekki lokað dyr-
unum algerlega. Jónas segir að nú
séu bandarískir lögfræðingar, sem
hafa sérhæft sig í að fá atvinnu-
leyfi fyrir hestamenn, að vinna
fyrir Íslendinga í þessu máli. Við-
urkennt er að íslenski hesturinn
hefur mikla sérstöðu og hefur ver-
ið höfðað til þess og lögfræðing-
arnir eru komnir að niðurstöðu um
það ferli og upplýsingar sem
nauðsynlegar eru fyrir þá tegund
atvinnuleyfis sem hentar íslensk-
um reiðkennurum.
,,Ef allir pappírar tamninga-
mannsins eru í lagi ætti það ekki
að taka nema um það bil tvo mán-
uði að fá þetta atvinnuleyfi fyrir
næsta ár og atvinnuleyfið gildir í
eitt ár í senn. Eftir það er mögu-
leiki á að sækja um framlengingu
eða fullt atvinnuleyfi. Gefin eru út
65 þúsund svona atvinnuleyfi á
ári. Þetta er stór tala fyrir okkur
en hún er það ekki í raun og veru
því ásókn í atvinnuleyfi í Banda-
ríkjunum er mikil og umsóknir
skipta hundruðum þúsunda“ segir
Jónas.
Hann telur að 10 til 15 bú-
garða í Bandaríkjunum sem eru
með íslenska hesta vanti tamn-
ingamenn. Til þess að geta fengið
atvinnuleyfi þarf uppáskrift frá
eigendum slíkra búgarða eða
hrossaræktanda. Jónas segir að
margir hafi leitað til sín til að fá
vitneskju um hvernig málin
standa. Íslenskir tamningamenn
hafa verið að reyna að fá atvinnu-
leyfi upp á eigin spýtur en ekki
tekist hingað til. Jónas hvetur
tamningamenn sem áhuga hafa á
að starfa í Bandaríkjunum til að
hafa samband við sig og segist
reiðubúinn að aðstoða þá á allan
hátt. Einnig hvetur Jónas þá tamn-
ingamenn sem ætla að fara til
Bandaríkjanna og vinna þar í
skamman tíma án þess að sækja
um atvinnuleyfi að hafa samband
vegna aukins eftirlits útlendinga-
eftirlits við komu til Bandaríkj-
anna.
Engin áhætta tekin
þegar hvera-
svæðið við Geysi
er annars vegar
Umhverfisráðuneytið hefur
falið Orkuveitu Reykjavíkur
að rannsaka hvort jarðhita-
vinnsla í Neðri-Dal og Kjarn-
holtum hafi áhrif á hvera-
svæðið á Geysi. Hafi sú
vinnsla engin áhrif þá stefnir
Orkuveitan á að kanna hag-
kvæmni og tæknilegar for-
sendur þess að leggja hita-
veitu á svæðinu.
Ásgeir Margeirsson, hjá
Orkuveitu Reykjavíkur, sagði í
samtali við Bændablaðið að litl-
ar líkur séu á að jarðhitavinnsl-
an í Neðri-Dal og Kjarnholtum
hafi áhrif á Geysi. En þar sem
engum er sama um Geysis-
svæðið er engin áhætta tekin og
þess vegna fer rannsóknin fram.
Hann segir að hún sé rétt að
byrja og eigi að vera lokið í
haust.
Benedikt Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins sagði
að verð fyrir flatfisk væri fjórfalt
á við það sem gerist í laxinum.
„Framleiðslukostnaðurinn er að
vísu hærri en við teljum lúðu- og
sandhverfueldi arðbært. Gangi
áætlanir eftir þá gerum við okkur
vonir um að ársframleiðslan á
lúðu geti numið 5-600 tonnum en
100-200 tonn af sandhverfu,“ seg-
ir Benedikt og getur þess að stöð-
in hafi fengið 50 þúsund lúðuseiði
og 40 þúsund sandhverfur s.l. vet-
ur. Áætlanir gera ráð fyrir um 150
þúsund lúðuseiðum og 80 til 100
þúsund sandhverfuseiðum á ári í
framtíðinni. Heppileg sláturstærð
lúðunnar er 3-5 kg en gott þykir ef
sandhverfan nær 2 kg.
„Við getum ekki snúið okkur
að flatfiskeldinu af alvöru fyrr en
við erum laus við laxinn þar sem
það þarf að hreinsa alla stöðina.
Flatfiskurinn er reyndar ekki
næmur fyrir þessum nýrnasjúk-
dómi en við verðum að losna við
hann úr stöðinni engu að síður,“
sagði Benedikt.
Flatfiskeldið kallar á umtals-
verðar breytingar í stöðinni, en
nauðsynlegt er að byggja yfir kör-
in og auka botnrýmið með því að
setja hillur í þau fyrir flatfiskinn.
Silfurstjarnan skiptir miklu
máli fyrir atvinnulíf í Öxarfirði
Að jafnaði hafa verið unnin 17
ársverk í stöðinni. Þegar stöðin
var í fullum rekstri nam ársveltan
um 300 milljónum króna. Bene-
dikt sagði að ef flatfiskeldið geng-
ur vel megi gera ráð fyrir 4-500
milljón króna veltu. Silfurstjarnan
er í meirihlutaeigu Samherja hf.
Miklar breytingar eru fyrirhugaðar hjá fiskeldisfyrirtækinu Silfur-
stjörnunni í Öxarfirði. Sýking kom upp í laxinum sem barst með
seiðum frá Stofnfiski í byrjun árs 2004 og nú er unnið að því að
slátra honum og á verkingu að ljúka í sumar. Verð á laxi hefur
snarlækkað og því er ekki lengur arðbært að ala lax í laxdeldisstöð.
Þar sem stöðin hefur aðgang að miklu magni af heitu vatni og sjó er
ekki öll nótt úti, en gerðar hafa verið tilraunir með að ala upp sand-
hverfu og lúðu við tæpan 20 gráðu hita. Þessar tilraunir lofa góðu
og nú hefur verið tekið ákvörðun um að stöðin einbeiti sér að þess-
um tegundum. Þar með lýkur laxeldi Silfurstjörnunnar sem hófst
árið 1989. Sandhverfuseiðin eru frá Stað í Grindavík en lúðuseiðin
frá Fiskeldi Eyjafjarðar, sem er stærsti framleiðandi lúðuseiða í
heiminum. Þá eru hugmyndir uppi um áframeldi á lúðu í sjókvíum,
en engar ákvarðanir liggja fyrir þar að lútandi.
Hér má sjá sandhverfu sem vegur
um þrjú kíló. Þessi fiskur er á
þriðja ári.
Á fundi Fagráðs í nautgripa-
rækt í síðustu viku var sam-
þykkt að veita fé úr “átaksverk-
efni í nautgriparækt 2002-2007”
til að gera hagfræðilega úttekt á
vægi mismunandi eigin-
leika í ræktunarstarfi í
nautgriparækt. Daði
Már Kristófersson,
sem nýlega lauk dokt-
orsprófi í landbúnað-
arhagfræði frá UMB,
Landbúnaðarháskól-
anum að Ási í Nor-
egi, hefur tek-
ið að sér að
vinna verk-
efnið fyrir
Bændasam-
tök Íslands.
Gunnar
Guðmundsson,
sviðsstjóri á ráðgjafasviði hjá BÍ,
sagði að Bændasamtökin hefðu
lengi haft áhuga á að fá slíkt verk-
efni unnið, en nú hafi tækifæri
gefist. Daði er að vinna sambæri-
legt verkefni fyrir GENO sem eru
samtök norskra kúabænda. Verk-
efnið gengur út á að tengja saman
rekstrarupplýsingar frá kúabúum
og kynbótamat mjólkurkúa á
sömu búum á ákveðnu árabili.
Daði mun vinna þetta
verk hjá Hagfræðistofnun norska
landbúnaðarháskólans.
“Niðurstöður verkefnisins
geta gefið mikilvægar upplýsing-
ar um hvort áherslur í ræktunar-
starfi séu í samræmi við rekstur
og afkomu í mjólkurframleiðslu,”
sagði Gunnar. Stefnt er að því að
ljúka verkinu á þessu ári.
Í greinargerð sem Daði ritaði
og lögð var fyrir Fagráð segir
meðal annars: “Íslenski kúastofn-
inn hefur verið kynbættur um ára-
tuga skeið. Markmið kynbótanna
hefur verið að auka hagkvæmni
kúabúskapar. Megináherslan í
kynbótastarfinu hefur því verið á
afurðamagn en áhersla hefur einn-
ig verið á öðrum þáttum svo sem
byggingu. Ekki er nokkur vafi á
að mikil ágangur hefur náðst hvað
varðar afurðamagn. Á síðari árum
hefur sú spurning hins vegar
vaknað hvort aðrir þættir, svo sem
heilbrigði, frumutala, kálfahöld
og bygging ættu að hafa stærri
sess í kynbótamatinu. Brugðist
hefur verið við þessu með að
draga úr vægi afurða í og auka
vægi annarra þátta, s.s. heilsufars.
Horfa má í þessu sambandi til
Norðmanna sem hafa
lagt mun meiri áherslu
á frumutölu, heilsufar
og kálfahöld með, að því
er virðist, góðum árangri. Við
leggjum til að úttekt verði
gerð á arðsemi einstakra eig-
inleika sem metnir eru hjá ís-
lensku kúnni. Eðlilegt er að út-
tektin verði gerð frá sjónarhóli
bóndans og leitað
svara við spurning-
unni “hvert er fram-
lag kynbóta til hagn-
aðar búanna?”. Slík
úttekt mun gagnast
til stefnumótunar í
kynbótastarfinu og til
að meta arðsemi annarra leiða
sem kunna að vera færar til að
bæta eiginleika íslensku kýrinnar.
Hún mun einnig nýtast til að
leggja mat á þær framfarir sem
náðst hafa í kynbótamatinu
hingað til.”
Hvað borgar
sig að kynbæta?
- hagfræðilegir stuðlar í kyn-
bótamati íslenska kúastofnsins