Bændablaðið - 07.06.2005, Síða 25

Þriðjudagur 7. júní 2005 25









 





 
   
„Þessi samningur sýnir hvað
virk samkeppni á þessu sviði er
mikilvæg fyrir neytendur. For-
ystumenn þeirra sveitarfélaga
sem gengið hafa frá samningum
við eMax um þráðlausa há-
hraðatengingu sýna með þessu
djörfung og fyrirhyggju. Þetta
mun bæta samkeppnisstöðu
sveitarfélaganna og halda fólki
í byggðarlaginu og draga að
nýja íbúa. Jafnframt er fagnar-
efni að eMax sjái sér fært að
bjóða þessa þjónustu á hag-
stæðu verði,“ sagði Jón Baldur
Lorange, forstöðumaður tölvu-
deildar Bændasamtaka Íslands,
en nokkur sveitarfélög hafa
undanfarið gert samninga við
fyrirtækið eMax um uppsetn-
ingu á þráðlausu netsambandi.
Þessi sveitarfélög eru m.a.
Borgarbyggð, Rangárþing
eystra, Rangaárþing ytra, Ása-
hreppur og Fljótdalshreppur.
Jón Baldur var spurður um
samstarfið sem Bændasamtökin
og Upplýsingatækni í dreifbýli
hafa átt við Símann á undanförn-
um árum um uppbyggingu á
ISDN um landið. „ISDN væðing
Símans var vissulega mikilvægt
skref fyrir íbúa dreifbýlis við að
fái viðunandi nettengingu en
kröfur á þessu sviði hafa vaxið
gífurlega frá því fyrir um 5 árum
þegar við hófum þá vegferð með
Símanum. Þessi uppbygging tók
einfaldlega of langan tíma en það
er skýrt í fjarskiptalögunum frá
2003 að Símanum ber að bjóða
128 Kb/s. gagnaflutningssam-
band öllum landsmönnum.
Núverandi aðstöðumunur
þeirra sem þurfa að nota Netið að
einhverju ráði svo sem vegna
fjarnáms eða vinnu og hafa ann-
ars vegar ISDN tengingu og hins
vegar þeirra sem hafa sítengingu í
gegnum háhraðanet allan sólar-
hringinn á föstu gjaldi, þ.e.
ADSL eða örbylgjusamband, er
orðinn hróplega mikill bæði hvað
varðar afköst og kostnað. Bænda-
samtökin hafa lagt mikla áherslu
á það að Síminn bjóði ISDN not-
endum a.m.k. áskrift gegn föstu
gjaldi en því miður án teljandi ár-
angurs.
Ég leyfi mér að efast stórlega
um hvort það geti staðist til
lengdar að þessi aðstöðumunur
milli þéttbýlis og dreifbýlis sé
réttlætanlegur öllu lengur. Það er
klárlega í anda fjarskiptalaganna
að öllum landsmönnum eigi að
bjóða fjarskiptaþjónustu á sama
verði fyrir sömu þjónustu. Ég sé
ekki að notandi sem greiðir fyrir
hverja sekúndu með 128 Kb/s
tengingu sitji við sama borð og sá
sem er með a.m.k. 512 Kb/s teng-
ingu og greiðir fast gjald óháð
notkun,“ sagði Jón Baldur.
Netvæðingin
Aðstöðumunur þéttbýlis og
dreifbýlis er orðinn of mikill
Það er víðar verið að huga að
ræktun erfðabreyttra nytja-
jurta en á Íslandi. Í apríl síðast-
liðnum var fyrstu erfðabreyttu
línfræjunum sáð í akur í Sví-
þjóð. Línið inniheldur þrjú gen
fengin frá mosaplöntu og þör-
ungi, sem fá línplönturnar til
að framleiða langar fitusýrur af
gerð sem er að finna í þörung-
um og fiski. Olíunni sem unnin
er úr línfræjunum er ætlað að
auka hollustu matvæla s.s.
smjörlíkis og brauðmetis.
Gangi útiræktunin vel getur
þessi nýja olía verið notuð í mat-
væli, en olían er talin hafa sérlega
góð áhrif á fituslíðrin sem um-
lykja taugafrumur líkamans auk
þess að vera mikilvæg fyrir teygj-
anleika slagæðanna. Venjuleg
línolía inniheldur ýmsar hollar
fitusýrur, eins og omega-3 og
omega-6 fitusýrur.
Plöntukynbótafyrirtækið
Plant Science Sweden telur sig
hafa aukið hollustu þeirra til
muna með því að gera omega
fitusýrurnar lengri og enn fjöl-
ómettaðri og fræolían inniheldur
nú eikósapentasýru og arakidón-
sýru. Slíkar fitusýrur er jafnframt
að finna í fiski. „Við neytum mun
minna fiskmetis en áður og inn-
byrðum því minna af löngum
fjölómettuðum fitusýrum, eins og
þeim sem nú er að finna í erfða-
breyttu línfræjunum“ segir Jens
Lerchl, framkvæmdastjóri Plant
Science Sweden.
Einn kosturinn við línið er að
plantan er að mestu leyti sjálf-
frjóvga sem dregur úr líkunum á
víxlfrjóvgun við aðrar línplöntur
eða villta ættingja. Í Svíþjóð vaxa
tvær villtar líntegundir. Víxlunar-
tilraunir benda til þess að afkom-
endur líns og villtu tegundanna
séu ófrjóar.
Fleiri fyrirtæki víðar um heim
eru komin vel áleiðis með fram-
leiðslu fjölómettaðra fitusýra í
öðrum plöntutegundum með
hjálp erfðatækninnar. Til stendur
að þróa notkun línolíunnar í mat-
vælageiranum næstu árin og er
reiknað með að tilbúnar afurðir
verði ekki komnar á markað fyrr
en eftir fimm til tíu ár. Plant Sci-
ence Sweden hefur fengið leyfi
til útiræktunar á nokkrum mis-
munandi línplöntugerðum í til-
raunaskyni í fimm mismunandi
sveitarfélögum í Svíþjóð og auk
þess leyfi til ræktunar í tilrauna-
skyni á sjö erfðabreyttum repju-
gerðum með hærra magni af fræ-
olíu.
Þýtt og endursagt úr Bi-
otechSweden nr. 5, 17. maí 2005.
Erfðabreytt lín í
útiræktun í Svíþjóð