Bændablaðið - 19.11.2009, Síða 7

7 Bændablaðið | fimmtudagur 19. nóvember 2009
Undanfarna daga og vikur hafa
bændafundir verið haldnir vítt
og breitt um landið. Nokkuð er
misjafnt eftir landssvæðum hvað
bændum er efst í huga en þó má
segja að umræður séu miklar í
kringum fjármál bænda, aðgerð-
ir til að mæta kreppunni og ESB-
umsókn stjórnvalda. Fundirnir
hafa verið vel sóttir og er almenn
ánægja með Bændafundablaðið
sem gefið var út fyrir fundina en
í því eru samandregnar upplýs-
ingar um ýmis þau málefni sem
snerta bændur. Síðustu fundirn-
ir að þessu sinni verða haldnir í
Þingeyjarsýslum fimmtudaginn
26. nóv.
Umræður um ESB, búnaðar-
gjaldið og félagskerfi bænda
Á Suðurlandi var haldinn fundur
á veitingastaðnum Árhúsum við
Hellu fimmtudaginn 12. nóvember.
Mættir voru tæplega 30 bændur.
Eftir að Haraldur Benediktsson
hafði rifjað upp mál sem lítið hefur
þokast í líkt og raforkukostnað
garðyrkjunnar ásamt fleirum og
tekið fyrir eldri mál og ný fór hann
yfir fyrirhugaða aðildarumsókn
ríkisvaldsins að ESB og hverjar
áherslur bænda verði í umsókn-
arferlinu. Einnig fór hann stuttlega
yfir búnaðalagasamninginn, ráð-
gjafarþjónustuna og niðurskurð
til samtakanna á næsta ári. Síðan
minnti Haraldur fundargesti á hlut-
verk þeirra sem bændur sem væri
mikilvægt til að tryggja þjóðinni
fæðuöryggi, störf og gjaldeyri.
Lánaráðgjöf og ESB-andstaða
Eftir framsögur stýrði Sveinn
Ingvarsson stjórnarmaður í BÍ fyr-
irspurnum og umræðum þar sem
búnaðargjald og hugmyndir um
félagafrelsi voru ofarlega í hugum
gestanna. Eftirtektarvert var að litl-
ar sem engar umræður sköpuðust
úr sal um fjármál og þá erfiðu stöðu
sem margir eiga í á þessum tímum.
Þó kom ein athugasemd úr sal um
ráðgjöf sem bændum hafði verið
veitt varðandi lántöku og erlend
lán og furðu lýst yfir að mælt
hafi verið með lántöku í erlendri
mynt. Runólfur Sigursveinsson
hjá Búnaðarsambandi Suðurlands
varð til svara og fór yfir stöðu mála
á nokkurra ára tímabili, vexti og
gengisþróun og því umhverfi sem
hér var þegar bændur fengu ráð-
gjöf. Fullyrti hann að öll spil hefðu
verið uppi á borðinu og öllum
möguleikum velt upp en það sé
alltaf lántakandans að taka ákvörð-
unina og eiga síðasta orðið.
Sveinn Sigurmundsson, fram-
kvæmdastjóri BSSL, kom jafn-
framt upp og fór yfir stöðu mála hjá
sambandinu, verkefni sem í gangi
væru og breytingar á starfsmanna-
haldi.
Formaður hrossabænda, Krist-
inn Guðnason, sagði að aldrei
hefði borið skugga á samstarf við
Bændasamtökin og búnaðarsam-
böndin og fór yfir kosti World Fengs
og fullyrti að kerfið væri ekki til í
dag nema fyrir tilstuðlan og sam-
starf við þessi hagsmunasamtök.
Helgi Stefánsson í Vorsabæ þakk-
aði bændaforystunni fyrir ágæt störf
og brýndi þau skilaboð að halda
yrði á lofti andstöðu við ESB og að
ekki mætti láta deigan síga í þeirri
baráttu. Helgi benti jafnframt á að
halda yrði í ráðgjafaþjónustuna með
öllum mögulegum ráðum.
Einnig urðu umræður um gula
ESB-blaðið sem fylgdi Bænda blað-
inu fyrir alþingiskosningarnar fyrr
á árinu og lá frammi á fundinum.
Almenn ánægja var með blaðið
og beiðni um að hafa það sýni-
legra. Rætt var um Bændablaðið
og hvort bændur ættu mögulega
að hugsa það upp á nýtt og koma
sínum hlutum betur á framfæri þar,
svo sem með aukinni dreifingu og
meiri skrifum bænda. Heilt á litið
var fundurinn málefnalegur og
góður þar sem fulltrúar Bænda-
samtakanna og fundargestir komu
hugðarefnum sínum vel til skila.
ehg
Hlýlegt bréf barst mér frá
vini mínum og velunnara
Bændablaðsins, Jóhannesi
Sigfússyni á Gunnarsstöðum.
Fagnar hann embætti mínu
fölskvalaust, um leið og hann
kveður Hjálmar Jónsson:
Prúður tekur pokann sinn
prestur önnum hlaðinn.
Heiðingi úr Köldukinn
kominn er í staðinn.
En höldum fram sem frá var
horfið með vísur tengdar hausti
og gangnastússi. Steingrímur
J. Sigfússon ráðherra, og bróðir
Jóhannesar, er ötull á öllum
sviðum fjárleita. Hann yrkir svo
í göngum:
Undanreiðin ekki sveik
ögn þó væri í tánni.
Núna læt ég Litla-Bleik
lötra meðfram ánni.
Þau eru háreist þessi fjöll,
því mig seiða löngum.
Glaður færi ég um þau öll
í endalausum göngum.
Hinn afburða hagyrðingur og
skáld, Rósberg G. Snædal
yrkir, þá ungur mjög, um göngur
í Laxárdal bak Langadal:
Brekkan strax mér brosti mót
– brauð til dags í malnum.
Ég er vaxinn upp af rót-
um á Laxárdalnum.
Reynir Hjartarson, fyrrum
„spörfuglabóndi“, nú kenn-
ari á Akureyri orti þessa vísu í
Auðkúlurétt, þá hann sá Ingva
bónda á Guðlaugsstöðum koma
til réttar. Ingvi er maður hávax-
inn og eljusamur eftir því:
Ingva gleður gangnabras
gengur fátt úr skorðum.
Minnti helst á Matthías
á múlasnanum forðum.
Gangnalönd eru mönnum
misvel greið. Árni Jónsson
frá Múla minnist þannig
Smjörvatnsheiðar:
En sá heiðarandskoti,
ekkert strá né kvikindi,
en hundrað milljón helvíti,
af hnullungum og stórgrýti.
Pétur Pétursson læknir er ötull
gangnamaður og eftirsóttur.
Gunnarsstaðamenn taka hann
fram yfir flesta slíka. Pétri þykja
kjör sín þó í knappara lagi:
Þótt vini sína kveði í kút,
kætir engan mannsins fés,
þegnum sínum þrælar út,
þrjóturinn hann Jóhannes.
Virðing Gunnarsstaðamanna
fyrir Pétri sem smala, virðist
gagnkvæm:
Lúmsk í honum lygin er,
ljótur mjög hans söngur.
Enda fær hann aldrei hér,
aftur að fara í göngur.
En Jóhannes er glaður með
gangnadaginn að mestu leyti:
Fé er vænt og vel er heimt,
og vonir allar betri.
Bara að ég gæti gleymt,
göngunum með Pétri.
Sigurður Atlason á Ingjalds-
stöðum í Þing eyjarsveit er ungur
bóndi og andríkur. Hann sendi
mér þessa vísu nú í vetrarbyrjun:
Hérna varla sést í svörð,
svell á tærum lindum.
Féð er úti, föl á jörð,
frost á háum tindum.
Umsjón:
Árni Jónsson
kotabyggd1@simnet.is
Í umræðunni
MÆLT AF
MUNNI FRAM
Bændafundir - haustið 2009
Dags. Staður Staðsetning Fundartími
fimmtudagur 26. nóv. Norður Þingeyjarsýsla
Sláturhússalur
Fjallalambs 13.30
fimmtudagur 26. nóv. Suður Þingeyjarsýsla Breiðamýri 20.30
Bændafundalota senn á enda
– fjármál bænda, kreppan og ESB-umræða ofarlega á baugi
Umræða um skuldavanda
bænda og breytt rekstrarum-
hverfi landbúnaðarins í kjöl-
far kreppunnar var mál mál-
anna á bændafundi í Miðgarði
í Hvalfjarðarsveit. Þar voru
bændur uggandi um sinn hag
og spurðu um ábyrgð ráðgjaf-
arþjónustu og ekki síst banka-
stofnana í aðdraganda hrunsins.
Haraldur Benediktsson for-
maður BÍ hélt inngangserindi þar
sem hann m.a. ræddi um það upp-
lausnarástand sem ríkt hafi í þjóð-
félaginu eftir að kreppan skall
á. Hann sagði að lítið gengi við
að koma ýmsum málum áleiðis
og ekki lægju neinar endanlegar
tillögur á borðinu vegna skulda-
vanda bænda. „Almenn ráðgjöf
okkar til bænda er að það sé best
að reyna að borga af lánum eins
og hægt er. Við höfum átt samtöl
við bankamenn um ýmsar lausnir
en því miður er enn margt hulið
þoku,“ sagði Haraldur.
Ráðgjafarþjónustuna þarf að
efla enn frekar
Í máli Gunnars Guðmundssonar,
sviðsstjóra ráðgjafarsviðs BÍ,
kom fram að ögn meiri bjartsýni
gætti hjá rekstrarráðgjöfum nú en
áður. Bankarnir væru að móta til-
lögur og í kjölfar hugmynda Nýa
Kaupþings banka um skuldaað-
lögun væri von á að aðrir bank-
ar fylgdu í kjölfarið. Gunnar
greindi jafnframt frá því að nokk-
ur fjöldi bænda hefði leitað til
Bændasamtakanna og nýtt sér fjár-
málaráðgjöf þeirra. Leitað hefur
verið lausna fyrir á bilinu 20-30
bú en því miður hefði alltof langur
tími farið í að bíða eftir viðbrögð-
um fjármálastofnana. Gunnar taldi
að á bilinu 70-80 bú væru í mikl-
um vanda og til þess að þau gætu
rétt úr kútnum þyrfti róttækar
aðgerðir. Lykilþættir í lausn vand-
ans væru að meta rekstrarafkomu
búanna, komast niður á skynsam-
legt verðmat á jörðum og tryggja
afkomu bænda í framtíðinni. Hann
sagði að ráðgjafarþjónustan þyrfti
að leggja enn frekari áherslu á
rekstrarráðgjöf, s.s. afkomuvökt-
un, búrekstraráætlanir og færslu
búreikninga þyrfti að skerpa svo
menn hefðu góð gögn að vinna
með.
ESB-málin verða fyrirferðarmikil
á komandi árum
Umræða um ESB-umsókn stjórn-
valda bar einnig á góma á fund-
inum í Miðgarði. Þar sagði for-
maður Bændasamtakanna að
mikilvægt væri fyrir bændur að
þekkja ESB-málin vel og taka þátt
í umræðunni. Haraldur fjallaði
um samningaferlið sem er fram-
undan og greindi frá því að sam-
tökin myndu tilnefna fulltrúa í
ráðgjafarhóp um landbúnaðar- og
byggðamál. Skoðun BÍ á málinu
væri þó afdráttarlaus og samtökin
legðust alfarið gegn aðild að ESB.
Haraldur sagði að stjórnsýslan
yrði mjög upptekin af þessu máli á
komandi misserum en hann hefði
heyrt innan úr henni að efla þyrfti
hana og stækka um 20-25% til
þess að mæta kröfum ESB.
Hver ber ábyrgð?
Í umræðum eftir framsöguerindi
var farið yfir víðan völl. Þorkell
Fjelsted í Ferjukoti spurði hvers
vegna mönnum hefði verið hleypt
út í viðlíka ævintýri eins og sæust
í fjárfestingum bænda síðustu árin.
Hann sagði að víða hefði upp-
byggingin verið glannaleg, hús
byggð á jörðum og bústofn aukinn
í engu hlutfalli við jarðastærð eða
slægjur.
Spurt var m.a. hvar ráðgjaf-
ar þjónusta bænda hefði verið á
góðæristímanum. Sigríður Jó -
hann esdóttir, framkvæmda stjóri
Bún aðarsamtaka Vesturlands,
sagði að áberandi hefði verið á
þeim tíma að bankarnir leituðu
ekki ráða hjá fagráðunautum land-
búnaðarins. Sama hefði átt við um
ýmsa bændur. „Þeir sem fóru hvað
hraðast og komust sem lengst [við
að ná í fjármagn, innsk. blm.]
komu aldrei inn á borð til okkar“.
Formaður BÍ sagði í kjölfarið á
þessu að það væri ekkert launung-
armál að menn hefðu farið fram úr
sjálfum sér í landbúnaðinum eins
og í öðrum atvinnugreinum í góð-
ærinu. TB
Bændur eru uggandi vegna skuldavanda
Sigríður Jóhannesdóttir á fund-
inum í Miðgarði.
Haraldur formaður skeggræðir við nágranna sína í Hvalfjarðarsveit.
Sunnlenskir bændur fylgjast með umræðum á fundinum á Hellu.
Helgi Stefánsson í Vorsabæ brýndi
fyrir forystunni að láta ekki deigan
síga í ESB-málinu.