Fréttablaðið - 29.08.2012, Side 24

KYNNING − AUGLÝSINGHeilsa MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 20124
Svefnleysi gerir það að verk-um að fólk þjáist af ein-beitingarskorti, þreytu og
vinnuleiða. Afköstin verða þess
vegna mun minni en eðlilegt
getur talist. Góður svefn er afar
mikilvægur, ekki hversu langan
svefn fólk fær heldur hvort það sofi
vel. Sumir þurfa átta tíma svefn
þótt þeir séu komnir yfir miðjan
aldur en aðrir eru vel hressir eftir
fimm til sex tíma svefn. Í fyrra
kom út bók í Noregi sem heitir
Eldre og søvn eftir Anne M. Wol-
land, lækni og taugasérfræðing,
sem vakti mikla athygli. Í bók-
inni kemur meðal annars fram að
svefnmynstur breytist með aldr-
inum og að svefntruflanir dragi
verulega úr lífsgæðum.
Streita og kvíði
Andleg eða líkamleg veikindi geta
valdið svefntruflunum á öllum
aldri. Hjá eldra fólki er það hins
vegar minnkandi framleiðsla á
melatóníni sem or sakar svefn-
breytingar. Fólk verður þreyttara
á kvöldin og kýs að fara snemma í
háttinn. Þá er reyndar meiri hætta
á að svefninn raskist og að fólk
vakni um miðja nótt. Svo virð-
ist sem konur verði frekar fyrir
svefntruflunum en karlar. Til-
hneigingin til að vaka á nóttunni
en leggja sig á daginn eykst með
aldrinum en fólk sem á erfitt með
svefn ætti ekki að leggja sig á
daginn.
Það getur verið erfitt að greina
á milli þess sem kallast eðlilegt
svefnleysi vegna öldrunar eða
svefnleysi sem krefst með ferðar,
að sögn læknisins. Streita og kvíði
geta skapað svefnleysi. Ungt fólk
sem glímir við svefntruf lanir
á frekar á hættu að verða fyrir
slíkum truf lunum síðar á
ævinni en aðrir.
Lyf geta haft áhrif
Sum lyf geta valdið
s v e f n l e y s i o g
læknar ættu að
skoða þann þátt
þ e g a r s j ú k-
lingar k varta
yfir svefnleysi.
Stundum þarf
að breyta lyfja-
gjöf til að sjúk-
lingurinn fái góðan
nætursvefn. Hjarta-,
lungna- og meltingar-
sjúkdómar geta valdið óþægind-
um um nætur. Tíð þvaglát trufla
sömuleiðis svefninn. Enn önnur
ástæða er fótaórói. Þá geta hrot-
ur og kæfisvefn haft áhrif á svefn-
inn. Gott er að sofa með hátt undir
höfði. Sannað þykir að svefnleysi
er nátengt þunglyndi.
Besta ráðið fyrir þá sem þjást
af svefntruf lunum er að
hreyfa sig reglulega.
Fólk sem er dug-
legt að hreyfa sig er
þreyttara og sefur
betur. Rann sóknir
sýna að eldra fólk
sem er duglegt að
fara í göngutúra og
hreyfa sig reglulega
í dagsbirtu og fersku
lofti er heilsuhraustara
og sefur betur en þeir sem
hanga heima. Þess vegna er öll
hreyfing besta vörnin gegn and-
vökunóttum.
Hreyfing er besta
vörnin gegn svefnleysi
Það er eðlilegt að svefninn breytist með hækkandi aldri. Orsakir geta verið
margar en fólk getur sjálft gert ýmislegt til að fá góðan nætursvefn. Besta ráðið
er að hreyfa sig í fersku lofti.
Svefntruflanir aukast með aldrinum en ýmsar ástæður geta verið fyrir þeim.
Hreyfingarleysi og slæmt matar æði íslenskra barna hefur verið talsvert í um-
ræðunni að undanförnu þar sem
börn hafa þyngst mikið á síðustu
árum. Hvað er hægt að gera til
stuðla að bættri heilsu og líðan
barna okkar?
Börn og unglingar þurfa
bæði að fá hollan og góðan mat
og næga hreyfingu. Regla þarf
að vera á máltíðum. Börn ættu
að borða þrjár aðalmál tíðir og
tvær til þrjár millimáltíðir á
dag. Æskilegt er að þau borði
mikið af ávöxtum og grænmeti
og er niðurskorið grænmeti
góður kostur sem millibiti.
Draga ætti sem mest úr
sykurneyslu. Sykurneysla ís-
lenskra barna er mikil og mun
meiri en æskilegt getur talist
út frá hollustu. Gos og sætindi
ættu aðeins að vera til hátíða-
brigða.
Hreyfing er ekki síður mikil-
væg fyrir börnin en hollur matur.
Börnum, jafnt sem full orðnum,
er ráðlagt að hreyfa sig í að
minnsta kosti sextíu mínútur á
dag. Mikið úrval af tómstunda-
starfi stendur börnum og ung-
lingum til boða og ætti hver og
einn að geta fundið eitthvað við
sitt hæfi. Hreyfing þarf þó ekki
alltaf að vera í formi æfinga eða
keppni. Nóg er fyrir börn að fara
út að leika sér og hlaupa um.
Foreldrar þurfa að vera fyrir-
mynd í þessum málum sem og
öðrum og því upplagt fyrir alla
fjölskylduna að fara saman út í
Ekki gleyma
krökkunum
Í þeirri vakningu um heilsu, hreyfingu og
mataræði sem verður á hverju hausti má ekki
gleyma börnunum og unglingunum. Foreldrar
þurfa að vera börnum sínum góðar fyrirmyndir í
þessum efnum.
Börn og unglingar ættu að borða meira af ávöxtum og grænmeti en þau almennt
gera. NORDIC PHOTO/GETTY
Nú kólnar í veðri en margir eru
tregir við að kveðja sumarklæðnað-
inn. Leiðinlegt er þó að byrja
haustið með stíflað nef svo það er
um að gera að reyna að ná sér sem
fyrst ef pestin nær manni.
Það sem flestir vita en hunsa þó
er að hvíld er áhrifaríkasta leiðin til
að ná heilsu fljótt. Best er að sofa
en ef það gengur illa má lesa eða
horfa á sjónvarp undir sæng. Svo
er upplagt að fara í heitt bað. Það
er róandi og gufan losar um stíflur.
■ Mikilvægt er að drekka nóg af
vatni svo líkaminn nái að hreinsa
sig. Ekki skipta vatninu út fyrir gos-
drykki eða kaffi.
■ Borðið auðmelta fæðu.
Kjúklingasúpa er góður kostur,
próteinrík en tekur ekki orku frá
líkamanum við meltingu. Best er að
halda sig frá skyndibita og fituríkari
fæðu.
■ Þvoið hendurnar oft. Þetta er
alltaf gott að hafa bak við eyrað því
sýklar halda gjarnan til á höndum.
Nú er einnig upplagt að skipta um
tannbursta og geyma hann fjarri
annarra manna tannburstum.
BURT MEÐ KVEFIÐ
RÁÐ TIL AÐ NÁ HEILSU Á NÝ
Í GOTT FORM MEÐ SÓLEYJU
hefst 7. september í Sporthúsinu – Kópavogi
Nánari upplýsingar er að finna á www.sporthusid.is – gunnhildur@sporthusid.is eða Sóley í síma 822-7772.
„Með mér leggur þú grunn að heilbrigðum lífsstíl
sem getur orðið lífsförunautur þinn alla æfi.“
Skemmtileg líkamsrækt sem liðkar þig
og styrkir frá toppi til táar.
Leikfimi • Teygjur • Jóga • Dans
Vertu með og njóttu …
Sóley