Fréttablaðið - 12.10.2012, Síða 17

FÖSTUDAGUR 12. október 2012 17
Það verður ekkert lagað seinna
Þorvaldur Gylfason hélt því fram í Kastljósinu á þriðju-
dag að verði fyrstu spurningunni
í þjóðaratkvæðagreiðslunni um
drög stjórnlagaráðs svarað ját-
andi af meirihluta kjósenda þá
geti Alþingi ekki annað en sam-
þykkt drögin óbreytt sem nýja
stjórnarskrá. Þetta er auðvitað
ekki þannig. En það er samt ansi
líklegt að þetta verði þannig.
Þetta er staðan: Minnihluta-
stjórnin þarf að reiða sig á þing-
menn Hreyfingarinnar og Bjartr-
ar framtíðar. Hinir róttækari
stjórnlagaráðsliðar sem talað
hafa fyrir því að drög stjórn-
lagaráðs eigi að samþykkja án
minnstu breytinga hafa ágætis-
tengsl við þessi stjórnmálaöfl.
Það verður því ekki séð að meiri-
hluti sé á þinginu fyrir því að
leggjast í vinnu við lagfæringar
á drögunum. Fari svo að meiri-
hluti kjósenda svari fyrstu spurn-
ingunni játandi munu þingmenn
Hreyfingarinnar fylgja eftir
kröfu Þorvalds Gylfasonar og
annarra ráðsliða og mun það lík-
legast vera eina leiðin til að þoka
málinu áfram.
Segjum að tillögurnar verði
samþykktar af meirihluta kjós-
enda og svo samþykktar óbreytt-
ar af þinginu; þing rofið og boðað
til kosninga. Munu menn að lokn-
um kosningum boða til annarrar
þjóðaratkvæðagreiðslu eða mun
einhver freistast til að segja að
það sé í raun búið að samþykkja
sömu tillögur, „orðrétt“? Hvað
finnst ráðsliðum eða þingmönn-
um um það?
Í meirihlutaáliti með þings-
ályktun um þjóðaratkvæða-
greiðsluna segir vissulega:
„Meiri hlutinn er þeirrar skoð-
unar að frumvarp Alþingis, að
aflokinni síðari samþykkt þess
skv. 79. gr. gildandi stjórnar-
skrár, eigi að bera undir þjóð-
ina til endanlegrar staðfestingar
og gildistöku í bindandi þjóðar-
atkvæðagreiðslu.“ En eru allir
þingmenn meðvitaðir og sam-
mála um þessa túlkun? Ég myndi
þiggja ítrekun á því að svo sé.
Ég hef áður sagt að ég telji
hryggjarstykkið í tillögum stjórn-
lagaráðs ekki vera slæmt. Mér
fannst rétt að skila þessu verki
áfram til þingsins og ég neita því
ekki að ég hafði ákveðnar vænt-
ingar til þeirrar vinnu sem þar
myndi fara fram. Kannski voru
það mistök. Kannski var verk
stjórnarinnar ekki öfundsvert,
með hluta þingsins algjörlega á
móti öllum tillögum ráðsins og
annan hluta á móti öllum breyt-
ingum á þeim tillögum. En staðan
er samt eins og hún er. Og kjör-
seðillinn eins og hann er.
Það er því miður ekki hægt
að halda því fram að í tillögun-
um felist fullbúið og endanlegt
frumvarp til stjórnskipunarlaga.
Ég vona að menn séu í öllu falli
ekki ósammála mér um að betra
hefði verið ef sérfræðinganefnd
þingsins hefði skilað af sér fyrir
kosningar og tillögurnar í heild
hefðu verið verið sendar til Fen-
eyjarnefndar Evrópuráðsins, eða
annarra erlendra sérfræðinga.
Eða ósammála mér í því að betra
hefði verið ef fleiri augu hefðu
skoðað mannréttinda- eða kosn-
ingakaflana.
En kannski finnst mönnum
þetta ekki það alvarlegt. Kannski
ætla einhverjir að láta sig hafa
það því þeir sjá ekki fram á neitt
betra í náinni framtíð. Svo verður
þá að vera en sé það tilfellið þá
gætu þeir kannski sýnt þeim sem
ekki eru tilbúnir til að taka sömu
sénsa með stjórnskipan ákveðinn
skilning.
Eitruð breytingagrein
Líkt og ég hef í tvígang bent á
í greinum hér í Fréttablaðinu
er ákvæðið um breytingar á
stjórnarskránni eins og stjórn-
lagaráð skildi við það ekki nægi-
lega gott. Í tillögunum er gert ráð
fyrir að stjórnarskrá sé hægt að
breyta samdægurs með nægilega
sterkum þingmeirihluta, 5/6 þing-
manna. Í ástandi eins og því sem
myndaðist haustið 2008 getur
ýmislegt gerst. Ekki er ég viss
um að ég vilji að þingmenn geti
breytt stjórnarskrá með sam-
hljóða ákvörðun við þess konar
aðstæður.
Hin aðferðin sem drögin bjóða
upp á felst í þjóðaratkvæða-
greiðslu um stjórnarskrárbreyt-
ingar á einum til þremur mán-
uðum eftir að Alþingi samþykkir
þær. Hér er ekki haldið fram að
þessar aðferðir bjóði upp á það að
auðvelt verði að að breyta stjórn-
arskránni, þær gera það ekki.
En þær verja okkur ekki nægi-
lega vel gegn stundarbrjálæði
stjórnmálamanna og tryggja ekki
vönduð vinnubrögð. Af þessu hef
ég verulegar áhyggjur. Og því
miður sé ég ekki þá leikfléttu
sem tryggir að þessum ákvæðum,
eða öðrum sem ráðinu gafst ekki
tóm til að fullvinna, verði breytt
úr þessu.
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Í DAG
Kjör og nám kennara
Fyrir fjórum árum sam-þykkti Alþingi með sam-
stöðu þvert á flokka tímamóta-
breytingar á kennaranámi, þar
með talið lengd og umfangi
náms leikskólakennara. Ég
greiddi atkvæði með þeim
lagabreytingum og er sann-
færður um að þær eru og verða
til góðs. Verði meðal annars
til þess að bæta kjör kennara
og hækka laun þessarar mikil-
vægu stéttar sem er og hefur
lengi verið launuð langt undir
því sem sanngjarnt getur talist.
Hins vegar virðist sem leng-
ing námsins úr þremur árum í
fimm hafi m.a. orðið til þess að
fækka þeim sem fara í námið.
Auðvitað veldur fleira en lengd
námsins, svo sem lág laun.
Mikið er undir þar sem stefnt
er að því að tveir þriðjungar
starfsmanna leikskólanna verði
til þess menntaðir í stað eins
þriðjungs nú.
Því tók ég það upp í þinginu
um daginn hvort ætti að
áfangaskipta náminu. Nem-
endur fengju þannig réttindin í
áföngum en til að ljúka því yrði
áfram um fimm ára nám að
ræða. Eða eins og ein amma og
leikskólakennari sagði við mig
í tölvupósti í gær: „Ég tek undir
það að það megi þrepaskipta
náminu og að fólk fái réttindi í
þrepum. Eftir stendur að börnin
okkar eiga skilið góða kennara
og því þarf það starf að vera
eftirsóknarvert og það verður
helst gert með góðum launum.“
Þetta taldi ég rétt að árétta
til að ekki liggi eftir sá mis-
skilningur að við séum að ræða
um að stíga til baka og stytta
námið aftur í þrjú ár. Slík
þrepaskipting náms yrði þann-
ig að nemandinn fengi tiltekin
réttindi t.d. að loknum þremur
árum. Það held ég að yrði mjög
til góðs. Bæði til að draga fleiri
að þessu mikilvæga og góða
starfi og einnig hinu að fyrr
fengjust fleiri fagmenntaðir
starfsmenn inn í leikskólana.
Það er þetta sem verið er að
fara yfir en ekki skref til fyrra
fyrirkomulags.
Umræðan er mikilvæg og
þarf að verða til þess að mark-
miðin um sanngjarnari laun og
fleiri menntaða leikskólakenn-
ara náist sem allra fyrst.
Menntamál
Björgvin G.
Sigurðsson
alþingismaður
Samfélagsleg áhrif kláms
Innanríkisráðuneytið og laga-deild Háskóla Íslands hafa und-
anfarin misseri efnt til umræðu
um meðferð kynferðisbrota í rétt-
arvörslukerfinu. Hófst þetta ferli
haustið 2010 með stórum sam-
ráðsfundi þáverandi dómsmála-
og mannréttindaráðuneytis og í
framhaldinu smærri fundum með
fulltrúum réttarvörslukerfisins,
fræðasamfélagsins, stofnana og
frjálsra félagasamtaka. Í fram-
haldi af samráðinu hefur verið
gripið til fjölmargra aðgerða og
má þar nefna lagabreytingar, ráð-
stefnuhald, aukið formlegt samráð
varðandi rannsókn kynferðisbrota
og gerð fræðilegrar rannsóknar
sem nú stendur yfir.
Í þessu ferli hefur komið fram
að ýmsir aðilar sem starfa í
tengslum við málaflokkinn meta
það svo að aukin klámvæðing
kunni að hafa áhrif á kynferð-
isbrot, bæði á tíðni þeirra og á
ofbeldið sjálft. M.ö.o. þá þurfi að
taka klám til sérstakrar skoðunar
í tengslum við umræðu um kyn-
ferðisbrot.
Tíðarandi og löggjöf
Samkvæmt almennum hegningar-
lögum er dreifing, innflutningur,
sala, útbýting og prentun kláms
refsiverð á Íslandi og getur varð-
að fangelsi allt að sex mánuðum.
Lögin kveða ekki á um hvernig
skilgreina eigi klám og dómafor-
dæmi eru ekki mörg. Þá breytist
tíðarandinn hratt. Bækur sem
voru bannaðar um miðja síðustu
öld með vísan til þess að þær inni-
héldu klám myndu tæplega falla
undir það hugtak í vitund fólks
í dag. Þá hafa áhrif internetsins
verið gríðarleg á undanförnum
árum og aðgengi að klámi stór-
aukist. Samhliða fer ekki fram
mikil umræða um mörkin milli
kláms annars vegar og kynferð-
islega opinskás efnis hins vegar.
Ráðstefna um klám
Þessi mörk verða til umfjöll-
unar á ráðstefnu um klám sem
innanríkisráðuneytið og Laga-
deild HÍ efna til í samvinnu við
velferðarráðuneyti og mennta-
og menningarmálaráðuneytið
þriðjudaginn 16. október nk. Á
ráðstefnunni verður jafnframt
velt upp spurningum um sálræn
áhrif kláms á þá sem slíks efnis
neyta, einkum á börn og ung-
menni. Markmiðið er að varpa
ljósi á hvert hlutverk stjórnvalda
eigi að vera þegar kemur að
klámi, með tilliti til dreifingar,
notkunar og einstaklingsbund-
inna og samfélagslegra áhrifa.
Vonin er að þetta verði liður
í því að efna til markvissrar
umræðu um klámvæðingu og
samfélagsleg áhrif hennar. Ráð-
stefnan hefst kl. 13 í Hátíðasal
Háskóla Íslands og er öllum opin.
Samfélagsmál
Róbert R.
Spanó
prófessor og forseti
Lagadeildar HÍ
Halla
Gunnarsdóttir
aðstoðarmaður
innanríkisráðherra
Á ráðstefnunni
verður jafnframt
velt upp spurningum
um sálræn áhrif kláms á
þá sem slíks efnis neyta,
einkum á börn og ung-
menni.
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is
EIRVÍK innréttingar
NÝJUNG
á íslenskum
innréttingamarkaði
Farðu alla leið með Eirvík
Við höfum gert samning við einn stæsta innréttingafram-
leiðanda Þýskalands um framleiðslu á eldhúsinnréttingum
sem verða seldar undir vörumerki Eirvíkur.
Þér er boðið í glæsilegan sýningasal okkar þar sem við
kynnum nýjustu strauma í hönnun eldhúsa.
ÞÝSKÍSLENSKSAMVINNA
SÝNING LAUGARDAG KL. 11:00-15:00