Reykjavík Grapevine - 02.07.2008, Blaðsíða 55

ÁLVER Á BAKKA?
Ómar Ragnarsson er einn þeirra sem hefur barist
hvað mest fyrir náttúru landsins. Til stendur að reisa
Álver Alcoa á Bakka við Húsavík. Og til þess þarf að
fórna háhitasvæðunum í kring. Það er Ómari því mikið
kappsmál að vernda til dæmis Leirhnjúka og Gjástykki.
“Búið er að ákveða örlög Þeistareykja, þau eru farin.
Það er búið að bora þau sundur og saman. Það er bara
hlægilegt hvernig er farið að, öll loforð eru svikin og
það er borað í öll fallegustu svæðin. Það er farið inn á
svæðið og valdið sem mestum usla svo það þurfi ekki
að ræða það frekar, og hægt sé að halda áfram. Þegar
búið er að bora í sundur svæðið þá er bara formsatriði
að byggja virkjunina.
Það sama á að gera við Gjástykki og Leirhnjúk, þar er
búið að veita rannsóknarleyfi sem var gert tveimur
dögum fyrir kosningar. Þessi svæði eru undur veraldar
og náttúrufegurðin gífurleg. Fyrir mér er þetta eins og
að fara inn á Þingvelli og bora. Það liggur því mest við
að koma í veg fyrir það og það er ennþá hægt að
bjarga Gjástykki og Leirhnjúk. Það er eins og fólk vilji
ekki hlusta, það vill ekki vita hvað er verið að fórna
miklu. Ég hef talað bæði við Umhverfisráðuneytið og
Iðnaðarráðuneytið en það hefur engan árangur borið.
Verðmætamatið hjá Íslendingum er svo skrítið. Þegar
Íslendingar koma á svæðið fara þeir að skoða leiðslur
og virkjanir en þegar útlendingar koma á svæðið þá
fara þeir beint í að skoða náttúruna.”
Le
ir
h
n
jú
ku
r.
B
ú
ið
e
r
að
v
ei
ta
r
an
n
só
kn
ar
le
yf
i á
L
ei
rh
n
jú
k.
Lj
ó
sm
yn
d
S
ig
u
rg
ei
r
Si
g
u
rj
ó
n
ss
o
n
.
B
ja
rn
ar
fl
ag
í
M
ýv
at
n
ss
ve
it
. B
ja
rn
ar
fl
ag
e
r
m
ik
ið
f
er
ð
am
an
n
as
væ
ð
i e
n
e
r
lík
a
í h
æ
tt
u
, þ
et
ta
s
væ
ð
i v
er
ð
u
r
ey
ð
ila
g
t
ef
á
lv
er
á
B
ak
ka
v
er
ð
u
r
að
v
er
u
le
ik
a.

Lj
ó
sm
yn
d
R
A
X
Þe
is
ta
re
yk
ir
. N
ú
þ
eg
ar
e
r
b
ú
ið
a
ð
b
o
ra
í
fa
lle
g
u
st
u
s
væ
ð
in
á
Þ
ei
st
ar
ey
kj
u
m
.
Lj
ó
sm
yn
d
C
h
ri
s
Lu
n
d
.
FOR
TRANSLATION
ASK A LOCAL
OLÍUHREINSISTÖÐ Í ARNARFIRÐI?
H
ve
st
a
í A
rn
ar
fi
rð
i.
Þa
r
er
u
á
fo
rm
u
m
a
ð
r
ei
sa
o
líu
h
re
in
si
st
ö
ð
, m
eð
t
ilh
ey
ra
n
d
i m
en
g
u
n
.
Lj
ó
sm
yn
d
: M
at
s
W
ib
e
Lu
n
d
.
Áhugi Aðalbjargar Þorsteinsdóttur á jurtum og
áhrifamætti þeirra má rekja til nálægðina við stórbrotna
náttúru Vestfjarða, en þar hafa grasalæknar starfað í
gegnum aldirnar og viska þeirra borist kynslóð frá kynslóð.
Aðalbjörg rekur fyrirtækið Villimey á Tálknafirði þar sem
þróun og framleiðsla fer fram á smyrslum, salva og áburði
úr plöntum sem eru tíndar við Tálknafjörð, Patreksfjörð og
Arnarfjörð. Einungis er valdar villtar jurtir sem vaxa í nærin-
garríkum jarðvegi, fá hreint loft og tært vatn. Það segir sig
sjálft að Oliuhreinsistöð við Arnarfjörð myndi gera útum
starfsemi Villimeyjar. “Já, það verður bara mengun hérna
ef olíhreinsistöðin kemur, mér finnst þetta óhugnalegt og
eiginlega algjört skaðræði. Það eru ekki margir sem þora
að segja að þeir séu á móti og í svona litlu samfélagi finn
ég fyrir því að vera á móti þessu, fólk sér ekki hvað þetta
er skelfilegt. Ég veit ekki hvað þarf til að opna augu þeirra
sem vilja þetta.”
Hreint svæði
Smyrslin eru 100% náttúruleg, lífrænt vottuð, unnin úr
íslenskum jurtum sem eru handtýndar í hreinni náttúru.
Þau eru án allra rotvarna-, ilm- og litarefna. “Það skip-
tir öllu máli að halda svæðinu hreinu. Ég er með 8.000
ferkílómetra af lífrænt vottuðu landsvæði. Þetta er stærsta
svæði á Íslandi sem er lífrænt vottað. Varan mín er öll
lífræn því allir grunnar eru lífrænt vottaðir líka. Vottunar-
stofan Tún kemur hingað reglulega og tekur út framleiðsl-
una og landsvæðið. Það segir sig sjálft að varan missir
ímynd sína, sem og svæðið allt og ég tel að ekki verði hægt
að vera með lífræna vottun á Vestfjörðum komi olíuhreinsi-
stöð hingað. Allt svæðið mun mengast og sjórinn líka
og það þykir mér ekki minna mengunarslys en á land-
svæðinu.”
VILLIMEY
villimey.is
„SKELFILEGT HVERNIG ÞJÓÐIN HUGSAR“
Íslenskur hátækniiðnaður hefur áform um að koma upp
olíhreinsistöð í Arnarfirði á Vestfjörðum. Hvorki Umhverfis-
ráðuneytið né Iðnaðarráðuneytið geta tjáð sig um málið
því það hefur ekki komið formlega inn á borð til þeirra.
Olíuhreinsistöðinni hefur samt verið fundinn staðurinn
Hvesta í Arnarfirði.
Jón Björnsson, starfsmaður Umhverfisstofnunar á
Vestfjörðum, er ekki sammála þessum áformum. “Það er
skelfilegt hvernig þjóðin hugsar. Við erum til dæmis eina
þjóðin í heiminum sem hefur engar áhyggjur af hnattrænni
hlýnun. Það þarf að vekja þjóðina til umhugsunar. Ég vill
ekki trúa því að þessi olíuhreinsistöð verði að veruleika.
Það sem hefur verið að stoppa fyrirtæki af annars staðar
í heiminum er losun á gróðurhúsalofttegundum út í
andrúmslofið, og þess vegna hefur orkufrekur iðnaður
verið að færast til Íslands því við bjóðum upp á það frítt.
Andrúmsloftið er auðlind. Á Vestfjörðum er eitt besta
andrúmsloft í heimi, en svo eru áform um að bjóða olíu-
hreinsistöð að þurfa ekki að borga fyrir losun á kolt-
vísýringi. Við erum svo langt á eftir heiminum í umhverfis-
vernd.”
Heildarmyndin
Jón heldur því fram að fólk nenni ekki að spá í heildarmynd-
ina og hvað við erum með stór vistkerfi. “Öll virkjun er
mjög viðkvæm á Vestfjörðum. Við tökum áhættu með
öll vistkerfi með því að setja olíuhreinsistöð á svæðið.
Því norðar sem mengandi stóriðja er því viðkvæmari fyrir
vistkerfið er hún. Vistkerfin á norðurhveli jarðar eru miklu
viðkvæm-ari. Það sem tekur upp koltvísýring í andrúms-
loftinu er gróður og því er miklu meiri virkni í upptöku
koltvísýrings á suðurhveli jarðar. Í Arnarfirði eru um 150
tegundir af háplöntum, svona vistkerfi er mjög óstöðugt og
viðkvæmt fyrir mengun. Hér hafa verið auðug fiskimið og
nú er aftur komin rækja í Arnarfjörð. Við erum með bestu
loftgæði í heimi og gott neysluvatn. Þeir sem búa í þessu
landi verða að gera sér grein fyrir því. Íslendingar verða
að skilja að hreint loft og hreint vatn eru helstu lífsgæði í
heiminum og við megum ekki fórna þeim.”
Sagan
Jón talar um að Íslendingar séu fastir í að vilja ekki skoða
söguna og fólk er ekki tilbúið að hlusta á rökin. “Ástæðan
fyrir því að Hornstrandir fóru í eyði er af því að þar var
byggð hvalveiðiverksmiðja sem breyttist í síldarverksmiðju
1923 en þegar hún lagðist af fór byggðin í eyði. Stöðug-
leikinn í samfélaginu fór allur í eina verksmiðju og þegar
hún lokaði þá var ekkert annað. Sama gæti gerst í Arnar-
firði ef byggð er ein stór verksmiðja og ef hún lokar, hvað
þá? Ísfirðingar vildu Hornstrandarfriðlandið, það skilar
engum tekjum en skipti Ísfirðinga miklu máli bara að hafa
þær friðaðar. Það er stundum eins og Íslendingar sjái ekki
verðmæti nema þau fari beint í veskið. Það þarf að breyta
þeirri hugsun. Á Ísafirði hefur til dæmis orðið breyting á sam-
félaginu, það er meiri flóra núna og fleiri störf fyrir menntaða
einstaklinga. Það gerist ef hlutirnir fá að þróast í friði. Ef það
er ekki komið með eina stóra lausn, eitt stórt verkefni, einn
stóran togara, eða eina stóra verksmiðju. Ef það er látið í friði
þá getur stöðugleiki mótast í samfélaginu á tíu árum.”
A
rn
ar
fj
ö
rð
u
r.
L
jó
sm
. M
at
s
W
ib
e
Lu
n
d
.
FOR
TRANSLATION
ASK A LOCAL
LÁTRABJARG
Í sveitarfélagi Vesturbyggðar eru tillögur um að gera
svæðið í kringum Látrabjarg, sem er friðað, að þjóðgarði.
Það rímar engan veginn við áform um olíuhreinsistöð í
sama sveitarfélagi, en myndi skapa atvinnu tengda ferða-
mennsku. Látrabjarg eru stórkostleg fuglabjörg, hin mestu
við Norður-Atlantshaf og vel grónar bjargbrúnir og heiðar.
Bæjarvaðall og Rauðisandur er víðáttumiklar, rauðleitar
skeljasandsfjörur og árlón með fjölbreyttu dýralífi. Mikið
af sel er á Rauðasandi. Í Látrabjargi er stærsta álkubyggð
í heimi og þar nær lundi líklega alþjóðlegum verndar-
viðmiðum. Á svæðinu hafa orpið yfir 45 tegundir fugla.
Lj
ó
sm
. M
at
s
W
ib
e
Lu
n
d
.