Prentarinn - 01.03.1998, Page 26

Hlaupib á
hækjum hugvits
Hrörnun
Hrörnar skrokkur, hvað er þetta?
Afhausnum er nú allt að detta.
Fúnir eru fœtur tveir.
Fallin spýtan - get ei meir.
Magakvillar, mergur soginn,
mitt er blóðið orðið þunnt.
Hoifum allur lífsins loginn,
ég lifi svona upp á punt.
Mér er bráðum búið hel,
ég bíð og verð þvífeginn,
því eins og allir vita vel
er vorsól hinum megin.
Verð helgur maður himnum á,
ég held að það sé rakið,
og víst er það að vil ég fá
vamgi og stél á bakið.
Þ.E. 1992
Mér flaug í hug að ég væri orð-
inn nokkuð gamall, er ég sat við
borð heima hjá mér og hellti
kaffi í djúpan öskubakka og sló
ösku af sígarettu í kaffibollann
minn. Þetta hafði reyndar komið
fyrir áður, en ekki hvort tveggja í
senn. Það gefur augaleið að ég
varð „ösku“reiður. Hvort þetta
stafaði af gáleysi eða kölkun læt
ég ósagt. En til að hegna mér fyr-
ir glapræðið, hellti ég kaffi í boll-
ann og drakk sullið í botn.
Nokkrum dögum síðar fór ég
að velta fyrir mér, hvort ekki
væri hægt að koma í veg fyrir
slík axarsköft, og hvað væri helst
til ráða. Hætta að reykja sígarett-
ur og drekka kaffi? Nei, það var
af og frá. Eg ályktaði, að eftir að
hafa stundað þessar nautnir í sex-
tíu ár, og þær deyft bæði andleg-
ar og líkamlegar þjáningar og
stytt mér stundir á erfiðum tím-
um, þá væri það óhugsandi. Lík-
amlegt ástand virðist í ágætu
lagi, þótt auðvitað geti ég verið
kominn með krabbamein, en við
því er þá ekkert að gera. Hætta
að drekka brennivín? Eg var bú-
inn að kreista alla þá nautn og
skemmtun út úr því sem unnt var,
ef hægt er að orða það svo, og
ekki drukkið neitt sem heitið get-
ur í hartnær heilt ár. Ekki var það
af neinni dyggð, heldur hræðslu.
Eg bjóst ekki við að mín ágæta
lifur þyldi meira og að langtíma
drykkja gæti riðið mér að fullu.
Nú kviknaði sú hugmynd, að
ég skyldi skrifa eitthvað
skemmtilegt, þótt ekki væri nema
fyrir sjálfan mig. Auðvitað var
hún alveg út í hött. Eins og flestir
vita hafa vísindarannsóknir leitt í
Ijós að í hverju fylleríi deyja
heilafrumur í hundraða þúsunda
tali. Samkvæmt þeim útreikningi
ættu aðeins fáeinar að vera eftir í
ntínum haus. En þrátt fyrir það
hefi ég ákveðið að einbeita mér
að skriftum og lýsa „frati“ á
þessar óhugnanlegu kenningar og
reyna að hressa upp á það vit
sem eftir kann að vera.
Eg vil taka fram, að þótt ég
minnist á sjálfan mig í ýmsum
frásögnum, þá mun ég forðast að
segja frá afrekum mínum, enda
smá í sniðum og því hætt við
óviðeigandi raupi. A hinn bóginn
mun ég leitast við að lýsa
skemmtilegum uppákomum,
segja eftirminnilegar sögur. Eg
hef verið heppinn, kynnst mörg-
um skemmtilegum mönnum og
konum, sem hafa ekki kallað allt
fiskur ellinnar.
Ekki fer hjá því að töluverður
hluti frásagnar minnar verði
tengdur föður mínum. Fyrstu sex
árin í Ameríku og síðar, þ.e. eftir
að hann kom heim til íslands árið
1937 og þar til hann lést árið 1950
aðeins 54 ára gamall. Arin sem ég
vann hjá honum, bæði í Litho-
prenti og einnig um tíma við
málmrannsóknir fyrstu tvö árin.
En uppistaðan í frásögnum um
hann er ekki einungis bundin
baráttu fyrir tilveru Lithoprents,
heldur og ffásögnum hans, sem ná
yfir tuttugu ára feril hans í Kanada
og Bandaríkjunum. Hann kom
vfða við á starfsferli sínum og
stundaði yfir 60 atvinnugreinar á
þeim tíma. Það væri því synd ef
það félli allt í gleymsku og dá.
Þetta verður því sambland af
frásögnum hans og alls konar
uppákomum, sem ég tók þátt í
með honum, en þar koniu einnig
vinir okkar og kunningjar
við sögu.
Astæðunni fyrir ævintýralífi
föður míns verður sennilega best
lýst með orðum hans sjálfs, þegar
hann svaraði spurningu minni
varðandi það: „Ég hefi ávallt
verið miskunnarlaus keppnis-
maður, hvað vinnu snertir, þótt
skemmtilegast að byrja á neðsta
þrepi og síðan keppst við að
komast á toppinn. Ég byrjaði t.d.
sem sópari hjá stórfyrirtækinu
General Electric í Chicago og sá
um þrif á salernum, en náði að
fikra mig upp í vandasamari
hjá útgerðarfélagi í Boston. Þar
byrjaði ég sem hjálparkokkur og
vann síðan margvísleg störf, síð-
ast sem fyrsti vélstjóri, en skip-
stjóri varð ég ekki. Ég afskráði
mig af togaranum en vann áfram
hjá félaginu og varð að síðustu
framkvæmdastjóri þess. En það
fór sem áður fyrr, ég nennti ekki
að sitja á skriftstofu sem ráða-
maður þar. Fékk ég þá þá hug-
mynd að gerast málmleitarmaður
á Islandi."
Auðvitað voru mörg viðfangs-
efnin slæm og sum nöturleg á
þessum tuttugu árum, en að þeim
komum við síðar. Til gamans má
geta þess, að þegar hann vann
sem „janitor" (húsvörður), þ.e.
við hreingemingar og snúninga,
þá hafði hann strangan yfirmann,
sem ætlaði sér áreiðanlega að
komast langt í kapphlaupi um
stöðuhækkun. Hann skipaði
Einari að fara í sendiferð um
vinnusalina og átti hann að koma
við á þeim leiðum, gera þetta og
gera hitt. Gekk hann þá svo langt
að Einari ofbauð, svo hann
stöðvaði fyrirskipanir hans og
sagði: „Viltu ekki að ég nái mér í
kúst, stingi skaftinu upp í rassinn
á mér og sópi gólfin í leiðinni?"
Koníak á pelann
Fyrsta árið í lífi mínu var ekki
neinn dans á rósum. Yfir Kanada
gekk þá barnaveiki, er kölluð var
„sumarveiki", sennilega kólera
eða eitthvað henni skylt. Úr þess-
unt sjúkdómi létust um fjörutfu
22
PRENTARINN