Herinn burt - 01.12.1957, Blaðsíða 4

4
HERINN BURT
HERINN BURT
GEFIÐ Ú T A F LISTAMÖNNUM OG STÚDENTUM
Ábyrgðarmaður: Einar ISragi SigurSsson, Hjarðarhaga 18
RITNEFND:
Árni Böðvarsson, Einar Bragi Sigurðsson, Gils Guðmundsson,
Halldóra B. Björnsson, Hörður Ágústsson, Jóhann Gunnarsson,
Jónas Árnason, Sigurður Sigurðsson.
Afgreiðsla blaðsins er í Bókaskemmunni, Traðarkotssundi 3
(milli Laugavegs og Hverfisgötu, gegnt Þjóðleikhúsinu).
PRKNTSMIÐJAN HOLAR H-F
V_____________________________________________________________)
Fylgt úr hlaði
Allir þeir flokkar, er nú fara
með stjórn landsins, gengu til
síðustu alþingiskosninga undir
því kjörorði, að svo framarlega
sem þjóðin fengi þeim völd í
hendur næsta kjörtímabil, skyldi
herstöðvasamningnum við
Bandaríkin sagt upp og að því
stefnt svo fljótt sem samninga-
ákvæði leyfðu, að allur her hyrfi
af íslenzkri grund. Flokkar þess-
ir höfðu samþykkt á alþingi 28.
marz 1956 skýlausa ályktun um
brottför hersins, og í kosninga-
baráttunni vörðu blöð og ræðu-
menn þessara flokka löngu máli
til að sannfæra þjóðina um, að
þeim væri fyllsta alvara.
Þjóðin veitti þessum flokkum
meirihlutaaðstöðu á alþingi. Er
engum vafa bundið, að sá meiri-
hluti var eigi sízt fenginn vegna
yfirlýstrar stefnu í herstöðva-
málinu. Kjósendur ætluðust tví-
mælalaust til þess, að alþingis-
samþykktinni frá 28. marz væri
fram fylgt undanbragðalaust. í
júlímánuði 1956 var mynduð
ríkisstjórn sú, sem nú situr að
völdum. í málefnasamningi
stjómarflokkanna var því heit-
ið að fylgja fram fyrrnefndri
ályktun alþingis. Og fyrsta skref-
ið var stigið: Æskt var eftir end-
urskoðun herstöðvasamningsins.
En um það leyti, sem þær
viðræður skyldu hefjast, til-
kynnti ríkisstjórnin, að þeim
hefði verið frestað um óákveð-
inn tíma. Við það situr enn. Af
hálfu stjórnarvalda hefur ríkt al-
ger þögn um málið í heilt ár.
Við sem að blaði þessu stönd-
um getum ekki sætt okkur við
þá meðferð, sem mál þetta hefur
hlotið af hálfu stjórnarvalda. Við
viljum freista þess að fylkja á ný
liði hernámsandstæðinga, hvar í
flokki sem þeir standa, og hefja
sókn að því marki, að endurskoð-
un herstöðvasamningsins hefjist
tafarlaust, og herinn víki úr
landi að lögskildum fresti liðn-
um. Við teljum, að hverjum
hugsandi manni hljóti að vera
það ljósara nú en nokkru sinni
fyrr, að kenningin um að erlend-
ar herstöðvar séu íslenzkri þjóð
einhver vernd, ef háska ber að
höndurn, er herfilegasta falskenn-
ing;
Á fundi Rithöfundafélags ís-
lands var fyrir nokkru samþykkt
tillaga þess efnis, að félagið beitti
sér fyrir almennum borgarafundi
til að herða á kröfunni um brott-
för hersins. Kjörnir voru í nefnd
til að undirbúa fundinn rithöf-
undarnir Einar Bragi Sigurðsson,
Gils Guðmundsson og Jónas
Árnason. Skömmu síðar gerðist
Félag íslenzkra myndlistarmanna
aðili að þessum samtökum. Á
fundi hernámsandstæðinga úr
röðum rithöfunda og annarra
listamanna, háskólastúdenta og
annarra menntamanna, er undir-
búningsnefnd boðaði til, var ein-
róma samþykkt að efna til opin-
bers fundar um herstöðvamálið
sunnudaginn 8. desember næst-
komandi og gefa út blað skömmu
fyrir fundinn. Jafnframt sam-
þykkti fundurinn ávarp til þjóð-
arinnar, og er það birt á forsíðu
þessa blaðs. í framkvæmdanefnd
voru kjörin til samstarfs við full-
trúa Rithöfundafélags íslands:
Árni Böðvarsson, cand. mag.,
Halldóra B. Björnsson, rithöf-
undur, Hörður Ágústsson, list-
málari, Jóhann Gunnarsson,
stud. philol. og Sigurður Sigurðs-
son, listmálari.
Þau samtök, sem nú eru hafin
að frumkvæði íslenzkra rithöf-
unda, heita á alla hernámsand-
stæðinga að skipast í órofa fylk-
ingu um þá kröfu, að alþingi og
ríkisstjórn standi við gefnar yfir-
lýsingar um tafarlausa endur-
skoðun herstöðvasamningsins og
brottför hersins að lögskildum
samningsfresti liðnum. Linnum
eigi baráttunni, fyrr en því tak-
marki er náð, að þjóðin losni við
vansæmd og skaðsemd erlendrar
hersetu.
STEFÁN JÓNSSON:
Bréf til þín
Fyrir um það bil þrjátíu árum
sátum við inni í Hressingarskála
og ræddum um sósíalisma og
kapítalisma. Okkur dreymdi
mikla drauma og þó hvorn á sinn
hátt. Nú spyrð þú mig, hvort það
sé sannfæring mín, að herinn,
sem hér hefur haft bækistöðvar
undanfarin ár, verði að fara.
Það er sannfæring mín.
Þú hefur einnig spurt, hvers-
vegna ég dragi mig í hlé og fáist
ekki til rökræðna við þá, sem eru
á gagnstæðri skoðun. Tvennt ber
til þess. í fyrsta lagi hef ég engan
þann hitt, sem mælir hersetunni
bót með rökum. Allir, sem það
gera, hverfa strax til aukaatriða
um leið og þeim er andmælt. í
öðru lagi er það næsta sársauka-
fullt fyrir livern þann, sem frem-
ur vill unna náunga sínum lield-
ur en hitt, að komast að raun um
takmarkalausa blindni hans og
andlegan sljóleika. Maður kýs
fremur að þegja, láta sem ekki sé
og taka eftir því einu, sem geð-
fellt er við hann. Ef til vill má
reyna að skrifa honum.
Vel get ég skilið sjónarmið
þeirra manna, sem halda sig unna
vestrænu lýðræði um aðra hluti
fram og telja sér því skylt að
verja það. Mér ber að skilja þau
sjónarmið og virða þau einnig, sé
af heilindum mælt. En herseta á
íslandi gerir vestrænu lýðræði
ekki hið minnsta gagn, svo sem
hún er og hefur verið. Hver ein-
asti sæmilegur maður hlýtur að
geta séð þetta, ef hann beitir ró-
legri yfirvegun, en lætur ekki yf-
irspenntan taugaæsing setja sig
úr jafnvægi. Hér yrði ekkert var-
ið, ef í odda skærist, nema þá
helzt með því, að landið allt bæði
1 byggð og óbyggð væri ein sam-
felld herstöð. Reyndar yrði ekk-
ert varið þrátt fyrir það, en það
er önnur saga.
Varla liefur sá dagur liðið síð-
ustu tólf árin, að hann ekki bætti
stórum við tækni þjóða í að
drepa liverja aðra, ef förvígis-
menn þeirra langar til þess. Svo
fullkomin er kunnáttan orðin, að
eina von almennings um líf er sú,
að forvígismennirnir hiki og þori
ekki að leggja í manndrápin.
Hin nýju vopn, sem nú eru
komin til sögunnar, hafa ,ekki
fullkomnun sína í því einu að
r \
SNORRI HJARTARSON:
Land þjóð og tunga
Land þjóð og tunga, þrenning sönn og ein,
þér var ég gefinn barn á móðurkné;
ég lék hjá þér við læk og blóm og stein,
þú leiddir mig í orðs þíns háu vé.
Á dimmum vegi dýrð þín um mig skein,
í dögun þeirri er líkn og stormahlé
og sókn og vaka: eining hörð og hrein,
þú heimtar trúnað, spyr hver efnd mín sé.
Þú átt mig, ég er aðeins til í þér.
Örlagastundin nálgast grimm og köld;
liiki ég þá og bregðist bý ég mér
bann þitt og útlegð fram á hinzta kvöld.
ísland, í lyftum heitum höndum ver
ég heiður þinn og líf gegn trylltri öld.
^_________________________________________________y