Herinn burt - 01.12.1957, Page 7

Herinn burt - 01.12.1957, Page 7
HERINN BURT 7 HALLDÓRA B. BJÖRNSSON: í skfóli Skarðsheiðar Þegar ósköpin dundu yfir okkur l'yrir nærri tuttugu árum og voldugar þjóðir úti í heimi blésu til stríðs meira og ferlegra stríðs en í nokkurt annað sinn tókum við kreppuhrjáðar og skólitlar konur í Ingólfsbæ saman fáar föggur okkar meðan vágaul sírenunnar skar loftið stungum blautum ungbörnum í poka og héldum með pasturslitlum langferðabíl um tæpan veg í burtu. Þá var enn nokkurt öryggi til enn mátti leita griða hjá landi okkar í mannbyggðum dali milli fjalla. Eða Iivað? Að áliðnu sumri fann heyvinnufólk sprengjubrot í slegnu heyi engjanna hjá Skarðsheiði þar sem kálfarnir sváfu stundum síðdegislúrinn og barnið gekk berfætt með flösku í sokk á teiginn til afa síns. Það var þá ekki fjær — æfingaföndur leiðra hermanna í þetta sinn og við gátum aðeins lofað guð að voði sá hafði geigað hjá barni í tíma eða rúmi. Það var þá daga sem fagur söngur flugvélanna yfir heiðinni fékk falskan tón það grúfði myrkur ótti yfir landinu því stórar þjóðir börðust til úrslita en sjá: í þann tíma eignaðist fólkið í fyrsta sinn hlý föt og heila skó og það var matur handa öllum. Og það voru fögur loforð: þrauka þetta af og það verður aldrei framar stríð aldrei nokkurntíma. En það hefir ekki reynst nóg því nú tæpum tuttugu árum seinna er allt það sem vofði yfir börnum okkar orðið hégómi einn hjá vöggugjöf vopneigendanna til barnabama okkar. Hvar er þeim skjól? Lítt dugir þeim Skarðsheiðin til varnar ef vetnissprengjur tæta vígdrekalneiður Suðumesja. Þeirn er sárt um lífin sem hafa alið þau þess vegna er bæn okkar nú: látið ekki eitra fyrir okkur þessa fögru jörð skilið okkur heldur fátæktinni aftur með sína vondu skó við erum ekki hræddar við hana seljið ekki jörð barnanna fyrir stundarfé losið okkur við gildruna sem lokkar dauðann til landsins þeirra. IÓN SAMSONARSON, stud. mag.: Arfuiiiftn Svo viti þaO öll voldug þjóðabáhn, að voþnlcysiO cr fslands friOartákn. Lítil þjóð hefur ekki af miklu að má andspænis stórveldum. Auðugar og fjölmennar þjóðir liafa getu til að reka rannsóknar* ver, þar sem fjöldi vísindamanna vinnur við beztu aðstæður að lausn tæknilegra vandamála mannkyninu til lieilla. Við ís- lendingar höfum til þessa verið þiggjendur en ekki veitendur á því sviði, og við verðum að viður- kenna, að þar þurlum við aldrei að hugsa til að standa stórveldum á sporði. T. d. geta aðeins auðug- ustu þjóðir stundað að marki rannsóknir á kjarnorku, því afli, sem getur gjörbreytt lífi manna til góðs, ef rétt er á lialdið. íslend- ingar eru vafalaust jafnliæfir til vísindastarfa öðrum þjóðum heims, en þeir hafa ekki efnahags- legt bolmagn til að sjá sínum vís- indamönnum fyrir þeim aðbún- aði, sem nútímarannsóknir heimta. Sérhver þjóð verður þó að leggja nokkuð af mörkum til heilla alls mannkyns, ef hún vill teljast hlutgeng á þingi þjóðanna. Annars er hætt við, að henni fari eins og beiningamanninum, sem í sífellu knýr annarra dyr, en miðlar engum, og gengur álútur allra erinda í von um ölmusu. Smáþjóð, sem vill vernda sjálf- stæði sitt og manndóm, verður að hyggja vel að þeim arfi, sem henni hlotnaðist frá liðnum kynslóðum, og ávaxta ríkulega það bezta og sérstæðasta niðjum sínum og öðr- um þjóðum til lieilla. íslendingar hafa aldrei farið á hendur neinni þjóð til mannvíga og ekki borið vopn um margra alda bil. Langa hríð háðu þeir frelsisbaráttu með rétt sinn einan að vopni og unnu að lokum sigur án blóðsúthell- inga. Ekkert er orðið jafnfjaiæi eðli þjóðarinnar og vopnavald í hvers konar mynd. Þette er hinn dýrmæti arfur, sem íslendingum ber skylda til að geyma vel og á- vaxta ríkulega. Okkur nægir ekki að vera vopnlausir sjálfir, við verðum að vinna gegn vopnbeit- ingu og vígbúnaði, hvar sem er. Það er okkar skerfur til handa mannkyninu. Alþýða allra landa er andvíg vopnavaldi. Þess vegna getur friðarrödd jafnvel lítillar þjóðar, sem um langa hríð hefur ekki sett traust sitt á vopn, heyrzt gegnum vopnaglamur heimsins. Tortryggni er ein aðalhindrunin fyrir alþjóðlegri afvopnun. Vopn- laus smáþjóð, sem engum er háð, hefur góða aðstöðu til að vinna gegn henni. En friðarorð og fullt búr vopna fer undarlega saman. Til þess að geta unnið að friði og farsæld mannkyns, verðum við ekki aðeins að vísa érlendum herj- um úr landi, heldur einnig að nema burtu hvert það hemaðar- mannvirki, sem á landinu er, og veita engri þjóð hernaðarlega að- stöðu hér. Við verðum að segja okkur úr og halda okkur utan við hvert það bandalag, er til vopna má kenna. Jafnvel varnarbanda- lög geta á skammri stundu snúizt í árásarbandalög, ef því er að skipta. Hvers vegna skyldum við líka trúa á vopn, ef við viljum frið? Sú trú hlýtur alltaf að leiða til víga. Vopnaður friður getur aðeins varað stutta stund. Þegar íslendingar taka aftur að trúa á rétt sinn einan til að lifa og vera frjálsir, en hafna á- trúnaði á erlend vopn, þá geta þeir loks borið höfuð hátt og orð- ið skær kyndill í þeirri blysför, sem vísa mun þjóðunum veg frá vopnatrú til friðar og farsældar. Fyrr ekki. Og í þeim hópi hafa forfeðurnir markað okkur braut.

x

Herinn burt

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Herinn burt
https://timarit.is/publication/963

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.