Verkamannafélagið Hlíf 30 ára - 09.01.1937, Síða 5
VERK AMANNAFÉLAGIÐ HLIF
5
þarfnast, nema vefnaðarvör-
ur, og til þess að ráða þót á
því var sett á stofn vefnaðar-
vöruverzlun í desemþer s.l. —
Einnig þessi viðleitni félagsins
hefir sætt harðvítugri ofsókn
af hálfu andstæðinganna, en
engan árangur hefir sú and-
staða borið, annan en þann, að
íbúar bæjarins hafa fengið
vörur sínar með mikið vægara
verði síðan verzlanirnar tóku
til starfa. Þannig hefir félag-
ið að miklu leyti fyrirbyggjt
verzlunarokur í bænum.
Er við lítum til baka sjáum
við, að mikið er búið að starfa,
en jafnframt sjáum við, að
mikið er eftir óunnið, er þolir
enga bið. Eitt af því er bygg-
ing Alþýðuhúss. Á því sviði er-
um við langt á eftir öðrum
stærri og smærri félögum og
bæjum (sbr. Keflavík og ísa-
fjörð). Nauðsyn á slíku húsi
er auðsæ, er ei þarf um að
deila, þar eð fundahús bæjar-
ins rúmar ekki Vá félags-
manna, hvað þá meira.
Fyrir nokkrum árum var
hafist handa um fjársöfnun
hér í bæ til byggingar Alþýðu-
húss og safnaðist nokkuð fé,
en ekki þótti gerlegt að byrja
á byggingu fyrr en meira fé
væri fyrir hendi. í því sam-
bandi vil eg leyfa mér að
benda á eitt atriði, sem er það,
að bæjarfélagið, er alþýðan
skipar meiri hluta í, byggði
hús í félagi við alþýðufélögin.
Tekjustofn handa því væri sá,
að bærinn starfrækti bíó í hús-
inu, er hann hefði ágóðan af,
en félögin hefðu rúm í húsinu
fyrir fundarsal, er tæki minnst
5—6 hundruð manns, og svo
skrifstofur fyrir félögin. Slíkt
hús þyrfti ekki að verða mjög
dýrt, þótt með nýtízku sniði
væri. Ófaglærðir starfskraft-
ar mundu verða lagðir til af
félögunum, að mestu ókeypis,
því það mikið þrá verkamenn
að eignast hús, að þeir vildu
helga slíkri stofnun 1—2 at-
vinnuleysisdaga sína.
Skilyrði fyrir að bíó gæti
þrifist í slíku húsi eru mjög
góð, þegar það er athugað, að
þetta litla bíó, sem hér er rek-
ið, tekur ekki nema um 180
manns og húsið er mjög lélegt.
Svo eru það raunverulega bæj-
arfélögin, er eiga að reka slík-
ar stofnanir, en ekki einstakl-
ingar. Mun eg ræða þetta mál
síðar og nánar við tækifæri.
Þetta mál, húsmálið, verð-
um við að taka til alvarlegrar
yfirvegunar og hrinda því til
framkvæmda þegar á þessu
ári, allir eitt með þá ákvörð-
un, — úrtölur og íhaldssemi á
þar ekki að komast að. Heiðr-
um minningu brautryðjend-
anna með því að taka þá á-
kvörðun og fylgja henni fast
fram til sigurs. Alþýðufélag-
ar, er þessar línur lesið, stand-
ið þétt saman í verklýðsbarátt-
unnl, léttið undir með þeim
mönnum við störf sín, er þið
gerið að vökumönnum ykkar
í baráttunni, og minnist þess,
að þeir fórna sér fyrir ykkar
málum endurgjaldslaust —
margir hverjir — en sæta
margvíslegum ofsóknum and-
stæðinganna, er einnig reyna
að torvelda störf þeirra á ýms-
TVEIR BRAUTRYÐJENDUR
ÓLAFUR héit. AUÐUNSSON
bæjarfulltrúi og formaður Hlífar
í mörg ár.
an hátt, meðal annars með því
að gera þá tortryggilega í aug-
um ykkar. Varist þá menn, er
hafa þann sið að rægja og
rógbera þá menn, er með mál
ykkar fara, og jafnvel halda
því fram, að þeir myndu leysa
þau betur af hendi, ef þeim
væri falið að fara með þau.
Slíkir menn eru varhugaverð-
ir og undir mörgum kringum-
stæðum lítilsvirði, nema til
ills. Hafið þetta hugfast og
dæmið hvern einn eftir ykkar
beztu kynnum og sannfæringu.
Félagar! Störf verklýðsfé-
laganna eru það mikil, að þið
verðið öll að leggja fram
krafta ykkar, ekki eitt einasta
má draga sig í hlé. Þið verðið
að fjölmenna á fundum félaga
ykkar og fylgjast vel með því,
er gerist, og gera fundarsam-
þykktirnar að veruleika með
því að knýja þær til fram-
kvæmda í einingu. Nú á næst-
unni fara fram tvennar kosn-
ingar, til alþingis og bæjar-
stjórna. Eg heiti á ykkur í
nafni alþýðusamtakanna, —
þeirra samtaka, er engum á að
geta tekist að yfirbuga, — að
vinna nú vel og strengja þess
heit, að alþýðan vinni þann
glæsilegasta sigur, er nokk-
urntíma hefir unnizt.
í verklýðsbaráttunni væru
engar öfgar, þótt slíkt tækist,
þar eð meiri hluta íbúa þessa
lands skipar fátækur verka-
lýður. Minnist þess ástands, er
nú ríkir í heiminum. Aldrei
hafa verið eins alvarlegir tím-
ar fram undan hjá verkalýðn-
um, en einmitt nú. Auðvaldið
er að hefja sína úrslitabaráttu.
Minnist þess ástands, er nú
ríkir á Spáni, saklaus börn og
mæður eru limlest og myrt,
FRA FYRSTU ÁRUNUM.
DAVÍÐ KRISTJÁNSSON
bæjarfulltrúi.
heimilisfeðurnir tættir sundur
á vígvellinum varnarlitlir með
morðtólum auðvaldsríkjanna.
Þannig lagaðar ráðstafanir
gerir auðvaldið, er það tapar
kosningum, ræðst að löglega
kosinni stjórn með vopnum og
hyggst að komast til valda á
þann hátt.
Slík örlög, sem verkalýðn-
um á Spáni hafa verið sköp-
uð, munu einnig verða sköpuð
öllum verkalýð allra landa, ef
hann stendur ekki nógu fast
saman og óskiptur. Þess vegna
verðum við öll að standa sam-
an sem einn maður og vera
vel á verði og skapa eina alls-
herjar fylkingu undir merkj-
um Alþýðusambands íslands,
og hafa það ætíð í huga, að
eitt lítið víxlspor í baráttunni
getur sundrað henni, þannig
að hún verði marga áratugi
að bíða þess bætur. Strengjum
öll þess heit, að slíkt skuli
aldrei koma fyrir.
Að endingu vil eg ljúka
máli mínu með því að þakka
öllum þeim mörgu, er starfað
hafa að velferðarmálum
„Hlífar" þessa þrjá áratugi,
með ósk um það, að félagið
haldi áfram að eflast eftir-
leiðis sem hingað til og stígi
ekkert það víxlspor, er það
óhjákvæmilega biði hnekki af.
Höfum það öll hugfast.
Óska eg svo ykkur öllum
fjær og nær til heilla og ham-
ingju í verklýðsbaráttunni, og
munið, að sameinuðum verka-
lýð veitist létt að vinna sigur.
Minnist orða skáldsins:
Vinnulýður! verk þín bíður:
Vörn og sókn hins snauða
manns.
Sæktu glaður, sameinaður,
sigra þína í greipar hans,
sem að þjáði þig og smáði,
þínum börnum örbirgð skóp..
Láttu gjalla um landsbyggð
alla
lýðsins sterka sigur hróp.
Þórður Þórðarson.
Starf brautryðjendanna
(Frh. af 2. síðu.)
unnið. Þetta er skoðun allrar
íslenzkrar alþýðu, þetta er
stefna alþýðusamtakanna, sem
þau hafa borið hana fram í
takt við eðlilega þróun, og
svona verður stefnan — og
þetta er framtíðin.
Á stofnfundi verkamannafé- v
lagsins Hlíf var ísak Bjarnason
kosinn formaður, en mig minn-
ir, að Egill Eyjólfsson skósmið-
ur væri kosinn ritari. Um aðra
stjórnarmenn man eg ekki.
Eg verð að viðurkenna það,
að eg man ekki gjörla hvenær
stofnfundurinn var haldinn, og
okkur, sem enn lifum, kemur
ekki saman um það, en fyrsta
ritarabókin er alveg glötuð.
Sumir telja, að stofnfundurinn
hafi verið haldinn 9.—12. jan-
úar 1907, en eg er helzt á því,
að hann hafi verið síðast í jan-
úar eða fyrstu dagana í febr-
úar. —
Þetta ár var kaup karlmanna
18 aurar um tímann, en kaup
kvenna 12 eyrir. Fyrir fisk-
þvott fengu þær 35 aura á
þorskhundraðið, og 5 aura
premíu. Þá urðu stúlkurnar að
vaska úti á Granda í hvaða
veðri sem var, og bera að sér
fiskinn sjálfar, stafla honum
upp og hreinsa sjálfar vöskun-
arílátin. Þær stúlkur, sem enn
vinna að fiskþvotti, geta gert
sér í hugarlund kjör stúlkna.
— Þrátt fyrir það, þó að kaup
karla væri lágt, þá var þó kven-
fólkskaupið enn lægra, því að
mjög oft kom það fyrir, að kon-
ur gengry til sömu vinnu og