Vísbending - 02.02.2007, Síða 1

ÍSBENDING
Vikurit um viðskipti og efnahagsmdl
2. febrúar 2007
4. tölublað
25. árgangur
ISSN 1021-8483
A1 og lýðræði

Sigurður
Jóhannesson
hagfræðingur
Beinar kosningar virðast henta vel til
þess að skera úr einföldum skipulags-
málum. Kosningar um stækkun álvers-
ins í Straumsvík losa Samfylkingarmenn í
bæjarstjórn Hafnarfjarðar líka úr vanda. Þeir
þurfa ekki að bera ábyrgð á því að hafa sam-
þykkt stækkunina ef bæjarbúar fallast á hana
í bindandi kosningu. Bæjarfúlltrúarnir þurfa
því ekki að ganga gegn landsmálastefnu flokks
síns um stöðvun stóriðjuframkvæmda í fimm
ár. En lýðræðið hefúr sína vankanta. Það hent-
ar til dæmis illa tíl þess að stýra fjárfestingum
landsmanna í viðskiptalífinu. Kosningarnar í
Hafnarfirði snúast að hluta tíl um það.
Kostir Hafnfirðinga
Stækkun álvers fylgja bæði kostir og gallar
fyrir Hafnfirðinga. Meðal annars má telja
þetta:
• Tekjur bæjarins aukast. Fram hefúr komið
að stækkun álversins gæti fært bænum ríflega
300 milljónir króna á ári eftir að skatdagning
álversins hefúr verið ferð tíl sama horfs og hjá
öðrum fyrirtækjum.1 Þá aukast tekjur hafnar-
innar. Kostnaður eykst líldega á móti en ekki
er Ijóst hver hann er.
• Störfúm í álverinu fjölgar um 350. 2 Gera
má ráð fyrir að sumir af nýju starfsmönn-
unum muni eiga heima í Hafnarfirði. Við
bætast tengd störf.
• Bærinn verður háðari einu fyrirtæki um
tekjur en nú.
• Möguleikar á stækkun bæjarins suður með
sjó gæm orðið minni en áður (ekki er víst að
þeir séu miklir hvort eð er).
• Flytja þarf Reykjanesbrautína. Það kostar
að minnsta kostí 500 til 600 milljónir króna
og er þá ekki horft á kostnað af tvöföldun
vegarins.3
• Leiðin tíl Keflavíkur lengist að líkindum
um nokkra tugi eða hundmð mena.
Mynd: Ársverk á GWh í álverum á íslandi og heildar-
orkunotkun þeirra í gígavattstundum.
Heimildir: Hagstofan, eigin útreikningar, talan um drsverk 2005 er lauslega áœtluð, byggð á Mbl. 4.10.
2006: „Starjimenn iálverum 2.200 árið2015“ogstarfimannalista á heimasíðu Norðuráls.
• Hvert fjögurra manna heimili í bænum
leggur nálægt hálfri milljón króna í virkjanir
fyrir álver, til viðbótar við þær fjárfestingar
sem þar eru fyrir. Talið er að virkjanir í neðri
hluta Þjórsár kostí 36-37 milljarða króna,
en einnig þarf orku ffá Búðarhálsvirkjun.
Auk þess kosta línur og spennistöðvar sin.
Þena dugar fyrir 60% stækkunarinnar en
Orkuveita Reykjavíkur útvegar 40%.4
Hafúfirðingar verða ekki mikið varir við
fjárfestínguna fyrst um sinn því að féð er
tekið að láni.
Þegar horft er á tekjur Hafnarfjarðarbæj-
ar af stækkun álversins þarf að skoða þær
fjárfestingar sem bærinn þarf að leggja í
vegna hennar, til dæmis við gerð vega og
stækkun hafnar og einnig þarf að liggja
fyrir hvað ýmis önnur þjónusta við álverið
kostar. Þetta mættí bera saman við hreinar
tekjur sem bærinn myndi hafa af öðrum at-
vinnurekstri eða íbúðabyggð á svæðinu sem
nú er rætt um að setja undir álver.
Rætt er um að álverið muni fyrr hverfa
á braut ef ekki verður leyft að stækka það.
En staða Hafúarfjarðar er aftur á móti miklu
betri en margra útgerðarstaða á landsbyggð-
inni sem standa og falla með einu fyrirtæki.
Tekjur Hafúarfjarðarbæjar af álverinu hafa
verið lidar tíl þessa, innan við 1% af heild-
artekjum sveitarsjóðs (A-hluta), en hlutfallið
gætí hækkað í 5-6% ef skatdagning álvers
verður eins og hjá öðmm fyrirtækjum og
álverið verður auk þess stækkað. Árið 1997,
síðasta árið sem ársverkatölur ná til, voru
Hafnfirðingar um helmingur starfsmanna
í álverinu og unnu þar 250 ársverk. Þetta
framhald á bls. 3
T Hefúr meirihlutinn O Geta ársreikningar verið Q Mörg dæmi eru um að A Gylfi Þ. Gíslason var
•t alltaf rétt fyrir sér og • £| bæði í samræmi við lög yj löglegum aðferðum sé Tf mjög áhrifamikill hag-
má aldrei deila um og reglur og gefið „glögga : beitt til þess að „fegra“ : fræðingur sem kennari
• niðurstöður hans? mynd“? reksturinn. og stjórnmálamaður.
VÍSBENDING • 4 TBL. 2 0 0 7 1