Læknablaðið - 01.03.1924, Blaðsíða 3

3. blað.
loiniinie
io. árgangur. Mars, 1924.
Um hallux valgus.
Erindi flutt í Læknafélagi Reykjavíkur 10. des. '23.
Eftir Matth. Einarsson.
Hallux valgus er ójiægilegur kvilli og nokkuö algengur, sennilega jafn-
algengur hér á landi og annarsstaðar, en ekki hefir jiað veriS rannsakað.
Annarsstaðar hefir mönnum talist svo til (Payr í Wien, Lange í Munchen
og nýlega Torsten Sadolin í Helsingfors) að fjórði hver maöur — 20—
30% — væru með jiessu marki brendir, og er j)á miðað við 25° frávik
frá réttri stefnu. Konur hafa tíðar þennan kvilla en karlmenn, og telst
svo til að 3 konur komi á móts við tvo karlmenn. Eg býst við að þetta
hlutfall sé líkt hjá oss og annarsstaðar, en órannsakað mál er það lika,
enda skiftir það sennilega ekki miklu.
Hallux valgus er það kallað þegar stóra táin bendist útávið í meta-
tarsophalangeal-liönum, og legst hún
J)á útundir eða út yfir næstu tár,
eða þá fram fyrir hana, svo að sú
beygist um interphalangeal-liðinn og
verður að hamartá. Jafnframt þvx
sem stóra táin bendist út á við, ýtist
capitulum metatarsil. inn ávið (meta-
tarsus adductus) og dragast þá beygi-
og rétti-sinarnar út afcapitulum. Sin-
arnar, efri phalanx hallucis 0g meta-
tarsus I. mynda þá þríhyrning milli
sin, i stað þess að stefna þeirra var
áður hin sama. Sinarnar eru þar
grunnHnan, og toga nú phalanx enn
meira út á við, um leið og þær snúa upp á tána, svo að medial-röndin veit
niður, því beygisinarnar eru sterkari, jafnfranit kreppist táin (flexions-
contractur), kreppan eykst líka við ])að, að þegar mikil eymsli eru kom-
in í og á capitulum, þá er tágómnum beitt meira, til jress að hlífa tá-
berginu. Sesambeinin fylgja sinunum útundan capitulum og lenda á mil’.i
os metatars. I og II. Brjóskið á capitulum metatarsi breikkar út á við,
en rýrnar inn á vit', og verður þar dökt og óslétt. Því meira sem capi-
tulum sper.nist inn á við, því meira mæðir skórinn á því og myndast
jxá exostosis (secundær arthr. deformans), á beinhnúðnum myndast svo