Læknablaðið - 01.05.1930, Side 12

53
LÆKNABLAÐlÐ
„theori“ aö fyrirskipa stoöumbúöir (Stöttebandage) handa mönnuni, sem
oröiö höfðu fyrir áfalli eöa kvörtuðu um þróttleysi og verki i baki í her-
þjónustunni; notaöi hann mnbúðir, þótt engar breytingar sæust á Röntgen-
mynd. Aðgerðir hans voru dæmdar aö vera ,,Kátzerei“ og „Eitelkeit", og
honum var vikiö frá stöðunni.
Margir hinna áöurnefndu sjúklinga hafa leitaö hans löngu seinna.
Röntgenmyndir af þessunt sömu sjúklingum sýna nú nærri undantekning-
arlaust deformerandi process þar, sem sjúklingarnir höfðu kvartanir sínar.
Insufficiensinn getur eins og áöur var nefnt, stafað af elli, fitu, pes plan.
(óþýöur gangur), genu varum eða valgum (þyngdin legst ekki réttilega
á buröarás beinanna). Veikt hné getur valdiö arthr. def. í hinu hnénu eöa
mjööm, sökum ofreynslu, o. s. frv. Eftir acut trauma getur buröarþol
beinsins minkaö, vegna þess að bjálkar í spongiosa brotna, þótt þaö sjáist
ekki á Röntgenmynd. Kenning S c h a n z er sennileg, enda aðhyllast
hana margir.
Baetzner34) telur aö íþróttir séu mjög oft orsök til arthr. def., t. d.
fá hnefleikamenn a. d. í axlarliði og olnbogaliöi, knattspyrnumenn í hné-
liöi o. s. frv.
í suttu máli má segja, aö orsakirnar séu statiskar, traumatiskar og
íunctionellar.
Leifar af einhverskonar infectarthritis geta vakiö arthroit. def., án þess
að infectionin eigi nokkurn þátt i því, og verður þá að álíta að infectionin
hafi veikt mótstööu læinanna (statiskt) eða öllu heldur valdið smávægi-
legum breytingum á liöflötunum, og aö þær verki sem sífelt meiösli.
Hreyfingar í liðamótum.
Hreyfingin er reiknuð i gráöum frá o— Liðirnir eru í o-stellingum
þegar maöur stendur (eöa liggur) beinn, með tærnar saman, hendurnar
niöur með hliðunum og lófana að likamanum.
Til þess aö geta dæmt um hvort hreyfing í lið sé í minna lagi, veröur
maður að vita, nokkurn veginn, hve mikið hann á aö hreyfast (normalt) ;
er þaö allmisjafnt eftir aldri, kyni og atvinnu.
Áctiv og passiv hreyfing getur veriö misjöfn í sama liðnum.
Sé hægt að setja liðinn i o-stellingar og læygja eðlilega, er þaö nefnt
o—Ef liðinn aftur á móti vantar t. d. 20° í að ná o-stellingum, en
beygingin er eðlileg, er hreyfingin skrifuö 20— oo Og vanti loks í fulla
beygingu er gráöutalan skrifuö t. d. 20—45°.
Hugsum okkur að hnéliður geti hreyfst 20—8o°. Liöinn vantar þá 20°
í að geta rétst, (o), og getur aöeins beygst til 8o° (í stað 'ca. 150°).
Til eru áhöld, með gráðutali, til að mæla hreyfing liöanna; en oft er
erfitt að koma þeim að, og hinsvegar er augnmáliö nægilega nákvæmt.
Erfiðast er aö mæla hreyfing i mjaðmarliðum. Verður vandlega aö
fixera mjaðmagrindina.
Aðferöin er þessi: Sjúklingurinn liggur á bakinu. Mjaðmagrind og fót-
um er hagrætt, þangað til spinæ il. sup. ant. og báðir fætur mynda sym-
metriska mynd, og getur hún litiö þannig út