Læknablaðið - 15.04.1980, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
71
Ráðstefna um atvinnuheilbrigðismál
SJÓNARMIÐ LAUNPEGA
Guðjón Jónsson, fulltrúi Alþýðusambands íslands
Ég vil byrja mál mitt á því að flytja Læknafé-
lagi íslands og fræðslunefnd þess, þakkir AI-
þýðusambands íslandsfyriraðundirbúaogboða
til ráðstefnu um atvinnuheilbrigðismál og
gefa fulltrúum Alþýðusambands íslands kost á
þáttöku í henni.
Allt vinnufært fólk eyðir verulegum hluta
æviskeiðs síns við vinnu. Vinnuskilyrði, vinnu-
framkvæmd og lengd vinnutíma hljóta því að
vera mjög þýðingarmiklir þættir í mótun
almennra lífskjara og hafa einnig veruleg áhrif
á daglega líðan og heilsufar fólks. Þessum
mikilsverðu þáttum hefur, því miður, verið of
lítill gaumur gefinn hérlendis á undanförnum
áratugum, þegar unnið hefur verið að uþpbygg-
ingu lífskjara launafólks.
Vinnustaðir, vinnuskilyrði og vinnutími
launafólks er mjög mismunandi eftir atvinnu-
greinum. Þessi mismunur er í ýmsum tilvikum
svo mikill að hann skaþar þó nokkurn lífskjara-
mun og stéttaskiþtingu.
Oþinberar stofnanir, ríkis og sveitarfélaga,
t.d. skrifstofur, skólar, bankar, svo og skrifstof-
ur atvinnu- og verzlanafyrirtækja eru yfirleitt
viðunandi vinnustaðir að því er viðkemur
húsakynnum, uþþhitun, lýsingu, hávaða og
almennu hreinlæti.
Á þessum stöðum er vinnutími að jafnaði
ekki lengri en 40 klst. á viku eins og ákveðið er
í lögum og kjarasamningum. Afkastahvetjandi
launakerfi eru óþekkt hjá opinberum starfs-
mönnum og skrifstofufólki og vinnuálag því
hóflegt.
Þegar hinsvegar er litið til vinnustaða
verkafólks, iðnlærðs eða óiðnlærðs í fram-
leiðsluatvinnuvegunum og þjónustugreinum
þeirra, verður allt annað upp á teningnum að
því er varðar aðbúnað, hollustuhætti og öryggi
við vinnu, lengd vinnutíma og vinnuálag.
K.ynni mín, sem starfsmanns verkalýðsfé-
lags, af ástandi aðbúnaðar, hollustuhátta og
öryggis á vinnustöðum er í fáum orðum
þannig:
Barst 06/11/1979. Sent i þrentsmidju 07/11/1979
Húsnæði vinnustaða er oft byggt í upphafi
til annarra nota en þeirrar starfsemi, sem þar
fer fram síðar. Ef byggt hefur verið sérstak-
lega fyrir atvinnureksturinn er starfsemin oft
hafin þar áður en byggingu er lokið að fullu og
síðan seint eða aldrei gengið frá húsakynnum
endanlega.
Upphitun vinnustaða er víða ónóg. Þurrt,
reyk-, ryk- og olíumengað andrúmsloft er
algengt, rétt og fullnægjandi loftræsting heyrir
til undantekninga. Stöðugur hávaði, og léleg
og röng lýsing eru vandamál á mörgum
vinnustöðum.
Á flestum iðju- og iðnaðarvinnustöðum er
unnið úr eða notuð við framleiðslu ýmis
hættuleg efni eða efnasambönd, sem geta
orsakað atvinnusjúkdóma.
Vinnuaðstöðu og vinnutilhögun er víðast
lítill gaumur gefinn. Röng vinnuaðstaða, ein-
hæf störf og stöðug endurtekning sömu hreyf-
inga veldur líkamlegu erfiði og sliti.
Starfsmannarými, þ.e. matar- og kaffistof-
ur, bað-, fataskipta- og snyrtiaðstaða er víða
ófullnægjandi eða jafnvel ekki fyrir hendi. Þar
sem þessi aðstaða er fyrir hendi eru þrif víða
ófullnægjandi og umgengni eftir því.
Alvarlegasta vandamál á vinnustöðum
verkafólks í framleiðsluatvinnugreinunum
er að mínum dómi, mikil óhreinindi í vinnu-
sölum og á vinnusvæðum, sem koma m.a. frá
ýmis konar hráefnum, sem notuð eru við fram-
leiðsluna og vinnuframkvæmdir.
Það virðist svo, að verkafólk, verkstjórar
og atvinnurekendur sætti sig við óhreinindin
og telji þau óhjákvæmileg og er lítið gert til að
fjarlægja þau. Þar sem mikil óhreinindi mynd-
ast, þarf að sjálfsögðu meiri og betri hreinsun,
heldur en annars staðar.
í flestum starfsgreinum framleiðsluatvinnu-
veganna er vinnutími verkafólks, sem þar
starfar, að jafnaði um 50 klst. á viku, þ.e. um
helmingur af vikulegum vökutíma. Á vissum
árstíma og við tímabundin verkefni er vinnu-
tími verkafólks í þessum starfsgreinum oft