Læknablaðið - 15.04.1980, Blaðsíða 6

72
LÆKNABLADIÐ
talsvert lengri, jafnvel sem nemur öllum vöku-
tíma pess.
í nokkrum starfsgreinum, svo sem fiskiðn-
aði og byggingaiðnaði, eru viðhöfð afkasta-
hvetjandi launakerfi, sem leiða til aukins
vinnuálags, umfram pað sem eðlilegt er.
Vinnuslys eru tíð og stafa m.a. af ófrá-
gengnu húsnæði og vanbúnaði á vélum og
vinnutækjum.
Samkvæmt upplýsingum úr skýrslu Ör-
yggiseftirlits ríkisins, sem kom út á s.l. ári, voru
tilkynnt 740 vinnuslys, þar af 20 dauðaslys, til
Öryggiseftirlits ríkisins, á árunum 1970-1977.
Vitað er að ekki er nærri alltaf tilkynnt um
vinnuslys til Öryggiseftirlitsins eða lögreglu.
Fullnægjandi upplýsingar um fjölda vinnuslysa
liggja ekki fyrir.
Slíkir dvalarstaðir eins og vinnustaðir
framleiðsluatvinnugreinanna, sem hér hefur
lauslega verið lýst eru ekki eftirsóknarverðir.
Til vanbúnaðar og slæmra hollustuhátta á
mörgum vinnustöðum verkafólks og hins
langa vinnutíma má áreiðanlega oft rekja
orsakir heilsutjóns og sjúkdóma.
Þeir aðilar sem átt hafa og eiga að láta sig
varða aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á
vinnustöðum, hafa undanfarin ár, ýmist ekki
valdið verkefninu eða lítið sinnt þessu málefni
og lagt meiri áherslu á aðra pætti lífskjaranna.
Eftirlitsstofnanir pær, sem samkvæmt gild-
andi lögum eiga að gæta pess, að lögum og
reglugerðum um aðbúnað, hollustuhætti og
öryggi á vinnustöðum sé framfylgt, virðast
ekki hafa ráðið við pað verkefni m.a. vegna
gallaðrar löggjafar og fjárskorts.
Læknar hafa ekki almennt skipt sér mikið
af heilbrigðismálum vinnustaða og hafa verið
tregir til að úrskurða, hvort um atvinnusjúk-
dóma væri að ræða, sem rekja má til vinnuskil-
yrða eða hollustuhátta á vinnustöðum.
Samtök launafólks hafa ekki rækt sem
skyldi aðbúnaðar- og heilsuverndarpáttinn við
uppbyggingu lífskjara launafólks og launafólk
hefur sjálft verið áhugalítið fyrir aðbúnaði og
heilbrigðisástandi vinnustaða. Aðeins einstök
verkalýðsfélög og sambönd hafa borið fram
kröfur eða tillögur um úrbætur í peim efnum.
Við gerð kjarasamninga í marz til júní
1977,sólstöðusamninganna,lagði A.S.Í.og aðild-
arfélög pess fram tillögur um úrbætur varð-
andi aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnu-
stöðum verkafólks. í april 1977 varð sam-
komulag milli A.S.Í. annars vegar og V.S.Í.
og V.M.S. hins vegar um að fara á leit
við rikisstjórnina að löggjöf um aðbúnað,
hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum yrði
endurskoðuð og að samið yrði lagafrumvarp,
sem gæti orðið grundvöllur verulegra umbóta
í peim efnum og að framkvæmd yrði könnun á
ástandi aðbúnaðar, hollustuhátta og öryggis
vinnustaða.
Ríkisstjórnin varð við pessu erindi aðila
vinnumarkaðarins og skipaði í september
1977 nefnd til að framkvæma tilmæli peirra. í
nefndina voru skipaðir níu menn, ráðuneytis-
stjóri félagsmálaráðuneytisins, sem jafnframt
var formaður nefndarinnar, forstöðumaður
Heilbrigðiseftirlits, Öryggismálastjóri og sex
menn tilnefndir af aðilum vinnumarkaðarins.
Örn Bjarnason, skólayfirlæknir, var ritari og
starfsmaður nefndarinnar. í apríl 1979, eða
tveim árum síðar, lauk nefndin samningu
lagafrumvarps um rammalöggjöf varðandi að-
búnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum
sem lagt var fram á Alpingi í maímánuði 1979.
í lagafrumvarpinu eru ýmis athyglisverð
nýmæli og nauðsynlegar breytingar frá eldri
lögum, p.e. lögum nr. 23, frá 1. febrúar 1952,
um öryggisráðstafanir á vinnustöðum og lög-
um nr. 12 frá 17. marz 1969, um heilbrigðis-
eftirlit.
Þýðingarmestu atriði í hinu nýja lagafrum-
varpi eru að mínum dómi pessi:
1. Eftirlit með aðbúnaði, hollustuháttum og
öryggi á vinnustöðum verður hjá einni
stofnun, Vinnueftirliti ríkisins, sem kemur í
stað peirra stofnana, sem til pessa hafa
fylgst með viijnuumhverfi verkafólks. Aðil-
ar vinnumarkaðarins skulu tilnefna í stjórn
Vinnueftirlitsins 6 af 7 stjórnarmönnum, en
ekki stjórnmálaflokkarnir.
2. Stjórn Vinnueftirlitsins hefur vald til að-
gerða og ráðstafana til verndar verkafólki
við vinnu og getur m.a. látið stöðva vinnu
og hætta starfsemi, ef heilbrigði og öryggi
starfsfólksins er í hættu.
3. Leitast er við, að skapa samstarfsvettvang
milli verkafólks, verkstjóra og atvinnurek-
enda, til að stuðla að bættum aðbúnaði,
hollustuháttum og öryggi. í pví skyni skal
verkafólk tilnefna sérstakan öryggistrúnað-
armann, og atvinnurekandi öryggisvörð. Á
vinnustöðum með 20 starfsmönnum eða
fleiri skal stofnuð öryggisnefnd, sem vinni
að endurbótum á aðbúnaði, heilbrigðismál-
um og öryggi.
4. Öryggistrúnaðarmönnum verkafólks og