Læknablaðið : fylgirit - 01.03.1983, Blaðsíða 195
45
DÖDSFALLSFREKVENSEN
INOM LÁNGTIDSSJUKVÁRD
Lars Linder
Under de senaste decennierna har en markant förandring agt rum i frága om
mönstret för döendet i Sverige. Annu vid mitten av seklet intráffade c:a tvá
tredjedelar av alla dödsfall utanför sluten vérd, medan redan vid mitten av
60-talet förhállandet hade svángt sá att nu tvá tredjedelar ágde rum inom
sluten sjukvárd. För nárvarande kan c:a fyra femtedelar av alla dödsfall be-
ráknas intráffa inom nágon form av samhállelig omvárdnad och endast en mindre
del áger rum i hemmet eller annorstádes.
Inom sjukvárden intráffar de flesta dödsfallen inom akutsjukvárdens ram
men áven lángtidssjukvárden svarar för en stor del av dödsfallen frámst inom
de högre áldersgrupperna. En undersökning ínom ramen för den statliga utred-
ningen om sjukvárd i livets slutskede i Sverige (1) visade att antalet
dödsfall per várdplats och ár var högst pá den invártesmedicinska akutklini-
ken med 1,7 dödsfall per várdplats och ár. Motsvarande siffra för lángvárds-
sjukhus var 0,5. Med tanke pá att antalet platser för lángtidssjukvárd i
Sverige ár ungefár lika stort som det sammanlagda antalet platser för övrig
somatisk sjukvárd blir dock det totala antalet dödsfall inom denna várdform
mycket betydande.
Det kan dárför vara av intresse att nármare studera dödsfallsmönstret
inom lángtidssjukvárden, ett omráde med ett mycket varierande belággnings-
mönster betráffande diagnoser och várdindikationer. Huvudparten utgöres dock
av patienter i hög álder med ett avancerat várdbehov betingat av antingen en
stationár eller fortskridande sjukdomsprocess eller tilltagande áldersskröplig-
het med átföljande komplikationer.
En undersökning har utförts i avsikt att nármare studera dödsfallens för-
delning inom ett lángvárdssjukhus med en támligen ehetlig belággning för att
söka fá en uppfattning om frekvensvariationer i frága om fördelning tids- och
platsmássigt för de olika avdelningarna inom sjukhuset. Om det vore möjligt
att för en viss typ av patientbelággning faststálla den slumpmássiga sprid-
ningen kring antalet förvántade dödsfall, borde det vara láttare att uppmárk-
samma upptrádandet av irrelevanta faktorer sásom sjukhusinfektioner, miljö-
faktorer m m som kan tánkas ha páverkat dödsfallsfrekvensen. Att dessa frágor
bör uppmárksammas understykes inte minst genom ett föredrag av Sálde vid den
fjárde nordiska kongressen i Gerontologi i Oslo för tvá ár sedan, dár ett
antal uppmárksammade dödsfall vid ett lángvárdssjukhus till följd av förgift-
ning redovisades. (2) Under 1980 har áven frán Norge rapporterats hándelser
av likartat slag vid sjukhemsvárd.
Material och metodik
Journaluppgifter frán avlidna patienter under femársperioden 1976 - 1980
frán lángvárdsavdelningarna vid Kungsgárdets sjukhus i Uppsala har insamlats
och analyserats betráffande för frágestállningen relevanta data. Lángvárds-
kliniken har under femársperioden med undantag under de tre senaste ámn för
en várdavdelning haft en támligen enhetlig belággning och intagningsrutinen
fördelar nyintagna patienter i det nármaste slumpmássigt pá de olika avdel-
ningarna bortsett frán námnda undantaq. Várdplatsantalet med korrektion för temporára reduceringar jámte antalet ár vpl avl. avl./vpl
1976 221 102 0,46
dödsfall framgár av figur 1. 1977 211 105 0,50
1978 214 96 0,45
fig. 1 Antalet dödsfall per várdplats 1979 216 70 0,32
och ár. 1980 195 59 0,30
193
L