Læknablaðið : fylgirit - 01.03.1983, Page 230
51
SKILLNADER I SKAPANDEFÖRMÁGA
FRÁN SEN UNGDOM
TILL TIDIG ÁLDERDOM
Jan-Erik Ruth
Under det senast-e &ret har tvá studier över sk.illnader i skapande-
förmága mellan olika Sldersgrupper fardigstallts vid stiftelsens för
Abo Akademi forskningsinstitut i Finland. (Studie II i samarbete med
Folkpensionsanstaltens central för Rehabiliteringsforskning)
STUDIE I.
Den första studien baseras p3 ett sampel av 150 manniskor ur tre
vuxenutbildningsinstitutioner i svenskfinland. Attiosex man och
sextiofyra kvinnor ur Sldersgrupperna 25-35 Sr, kallde "de unga",
45-55 ár, "de medelSlders" och 65-75 Sr, "de gamla" deltog.
Jag ville genom studien fá svar pS följande frSgor:
1) Kan man finna Sldersskillnader i skapandeförmSga mellan de
undersökta grupperna?
2) Finner man skillnader i skapandeförmSga mellan man och kvinnor?
3) Páverkar testningsförfandet kreativiteten, d.v.s. ar de
kreativa processerna omgivningskansliga?
4) Kan validiteten i testningen ökas av ett speciellt testnings-
förfarande?
5) Ar de Sldre kansliga för variationer i testningsatmosfSr och
gSller detta speciellt de Sldre mSnnen?
6) Finner man skillnader i intelligens mellan de undersökta Slders-
grupperna?
7) PSverkar testatmosfSren intelligensen, d.v.s. Sr ocksS
intelligensprocesserna kSnsliga för situationsfaktorer?
MStinstrument■
Jag angrep dessa frágestSllningar med differentialpsykologisk
metod kombinerad med vissa experimentalpsykologiska manipulationer.
I testbatteriet ingick tvS non-verbala och tvS verbala kreativitets-
test, samt ett verbalt och ett non-verbalt intelligenstest. Testen
valdes i samrád með nSgra amerikanska forskare vid Andrus Gerontology
Center i Los Angeles, och översattes sedan till svenska (se Renner,
1977) .
De verbala kreativitetstesten bestod av Uses of Objects tidigare
anvant bl. a av Hudson (1967). De non-verbala kreativitetstesten var:
Patterns utnyttjat av gla. Wallach och Kogan (1965) och Inkblots, ett
testkonstruerat av Mc Henry och Souksmith.
Som non-verbalt intelligenstest anvandes: Ravens standard progressiv|
matrices (Raven, 1960) och som verbalt test the Crichton vocabulary
scale (Raven, 1965).
Dá Crichton vocabulary scale inte fanns i svensk version, gjordes en
översattning och en itemanalys pá 52 personer. Den slutliga versionen
hade en Kiider-Rickhardsson reliabilitetskoefficient pS 0.90.
Experimentproceduren.
TvS experimentella manipulationer med testatmosfar och inbördes
testordning utfördes:
228