Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Síða 16

a. Framleiðsla hins opinbera sem hlutfall af landsframleiðslu. Á árinu 1997 nam
verg landsframleiðsla um 530 milljörðum króna, en landsframleiðsla er summa
vöru og þjónustu sem framleidd er í landinu á einu ári og notuð er til neyslu,
fjárfestingar eða útflutnings. Meginhluti þessarar framleiðslu á sér stað í einka-
geiranum, en hið opinbera hefur hins vegar staðið að framleiðslu á 16,6% af
landsframleiðslu ársins 1997, og þá einkum þjónustu, eins og réttar-, fræðslu- og
heilbrigðisþjónustu.
b. Vinnuafl í þjónustu hins opinbera sem hlutfall af heildarvinnuafli. Á árinu 1997
voru heildarársverk í landinu áætluð um 129,7 þúsund. Af þeim voru 26,6 þúsund
unnin í þágu hins opinbera eða um 20,5% af heildinni.
Mynd 3.3 Umfang hins opinbera 1997, mismunandi madikvarðar í hlutfalli við
VLF.
Opinbert
vinnuafl 36,5 363
16,6 1 20,5 —1— 203 i— 233
Opinber afheildarvirmuafli Samneysla Samneyslaog Heildartekjur Heildargjöld
framleiðsla fjárfesting
c. Samneysla og flárfesting hins opinbera sem hlutfall af landsframleiðslu. Þessi
mælikvarði sýnir þann hluta landsframleiðslunnar sem fer til endanlegra nota á
vegum hins opinbera. Á árinu 1997 námu samneysluútgjöldin 107,8 milljörðum
króna eða sem svarar 20,3% af landsframleiðslu. Fjárfestingarútgjöld voru hins
vegar 3,0% af VLF.
d. Heildartekjur og heildarútgjöld hins opinbera sem hlutfall af landsframleiðslu. Á
árinu 1997 námu heildartekjur hins opinbera 193,6 milljörðum króna eða 36,5%
af landsframleiðslu. Obeinir skattar stóðu fyrir um helmingi heildartekna, en
beinir skattar fyrir vel ríflega tveimur fimmtu hlutum teknanna. Á sama ári námu
heildarútgjöld um 193,7 milljörðum króna án afskrifta eða sama hlutfall 36,5% af
VLF.
Eins og lesa má af mynd 3.4 hafa útgjöld hins opinbera á mann þvi sem næst staðið í
stað að raungildi á árunum 1992-1997 miðað við verðvísitölu2 landsframleiðslunnar.
Tekjumar hafa hins vegar hækkað nokkuð frá árinu 1993. Á árinu 1997 mældust
2 Það er erfiðleikum bundið að finna ásættanlega verðvísitölu sem hægt er að beita við raunvirðingu á
útgjöldum og tekjum hins opinbera. Að réttu lagi ætti að raunvirða hvern lið fyrir sig með þeirri
verðvísitölu sem lýsir verðbreytingu þess liðar. Iðulega eru svo sundurliðaðar verðvísitölur ekki tiltækar
og verður því að grípa til nálgunaraðferða. Oftast eru þá notaðar almennar verðvísitölur eins og vísitala
landsframleiðslu. Þá er gengið út frá þeirri forsendu að viðkomandi liðir fylgi almennri verðþróun. Að
öðrum kosti verða niðurstöður villandi.
14