Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Síða 18

Bráðabirgðatölur fyrir árið 1998 benda til þess að heildartekjur hins opinbera hafí
numið um 216 milljörðum króna á því ári eða sem nemur 36,9% af landsframleiðslu,
sem er lítilsháttar hækkun á hlutfalli af landsframleiðslu frá árinu áður. Á mynd 4.1
má einnig greina að tekjur hins opinbera á árinu 1998 reyndust um 792 þúsund krónur
á mann og hafa vaxið jafnt og þétt á þennan mælikvarða ffá árinu 1993 eða um
rúmlega 132 þúsund krónur á mann4.
Tekjur hins opinbera eru að mestu leyti skatttekjur, eða 93/>% þeirra. Vaxtatekjur
og arðgreiðslur standa íyrir mestum hluta þess sem á vantar. Af heildarskatttekjum
ársins 1997 skila óbeinir skattar 52/2% teknanna, en það hlutfall hefur lækkað veru-
lega á síðustu árum með auknu vægi tekjuskatta í tekjuöflun hins opinbera. Fyrir
fímm árum var samsvarandi hlutfall rúmlega þrír fímmtu af heildarsköttum.
Tafla 4.1 Tekjuflokkun hins opinbera 1994-1997.
1994 Í milljónum króna 1995 1996 1997 1994 Hlutfall afVLF 1995 1996 1997
Skatttekjur 141.694 150.412 166.130 180.932 32,57 33,31 34,15 34,14
1. Tekjuskattur 48.294 52.752 59.343 67.311 11,10 11,68 12,20 12,70
2. Tryggingagjöld 10.816 11.650 13.674 14.799 2,49 2,58 2,81 2,79
3. Eignarskattur 13.227 14.289 14.598 15.850 3,04 3,16 3,00 2,99
4. Vöru- og þjónustuskattar 68.625 71.022 77.508 82.005 15,77 15,73 15,93 15,47
5. Aörir skattar 732 699 1.007 967 0,17 0,15 0,21 0,18
Rekstrartckjur og aðrar tekjur 11.987 12.345 11.961 12.635 2,76 2,73 2,46 2,38
Hcildartekjur hins opinbcra 153.680 162.757 178.091 193.567 35,33 36,04 36,61 36,53
Skatttekjum er yfírleitt skipt í annars vegar beina skatta, sem leggjast fyrst og ffemst
á tekjur og eignir, og hins vegar óbeina skatta, sem leggjast á vöru og þjónustu. í
alþjóðasamanburði eru skattar þó oft fremur flokkaðir eftir tegund, eins og fram
kemur í töflu 4.15 og mynd 4.2. Þar sést að 42,4% tekna hins opinbera eru skatttekjur
af vöru og þjónustu, en þær skila 82 milljörðum króna á árinu 1997 eða sem svarar til
15/2% af landsframleiðslu. Tekjuskattar skila hins vegar ríflega einum þriðja hluta
teknanna eða 67,3 milljörðum króna, sem svarar til 12,7% af landsframleiðslu.
5. Útgjöld hins opinbera
Heildarútgjöld hins opinbera á árið 1997 námu um 193,7 milljörðum króna án
afskrifta eða 36/2% af landsframleiðslu, sem er ríflega einu og hálfu prósentustigi
lægra hlutfall en árið 1996. I krónum talið hækka útgjöldin um 8 milljarðar króna eða
um 1% að raungildi miðað við verðvísitölu landsframleiðslu. Hækkunin er mest í
samneyslunni sem er langveigamesti útgjaldaflokkur hins opinbera eða um 55%
útgjaldanna. Samneyslan, sem er kaup á vöru og þjónustu til samtímanota, hækkaði
um 7,4% í krónum talið milli ára eða 3,1% að raungildi miðað við verðvísitölu
samneyslunnar. Hlutfall samneyslunnar af landsframleiðslu mældist 20,3% sem er
töluverð lækkun frá árinu 1996. Utgjöld til fjárfestinga og íjármagnstilfærslna
lækkuðu lítið eitt frá árinu áður eftir að hafa aukist um 3 milljarða króna árið á undan.
Aukning í tekju- og rekstrartilfærslum varð um 1 /2 milljarður króna sem er litlu minni
aukning en árið á undan.
4 Tekjurnar eru staðvirtar með verðvísitölu landsframleiðslunnar og sýndar á verðlagi 1998.
^ Sjá einnig töflu 3.3 í töfluhluta.
16