Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Page 41

etja, s.s. vegna áfengis- og vímuefnanotkunar. í þessu skyni eru rekin bæði heimili
fyrir böm og unglinga og einnig meðferðarstöðvar.
Tafla 8.11 Dagvistun barna.
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996
Fjöldi bama í dagvistun i þúsundum 13,4 14,2 14,7 15,5 16,2 16,7 16,6
Hlutdeild af aldursflokki 0 til 5 ára 49,3 50,5 50,7 53,1 57,6 61,4 62,2
Fjöldi dagvistunarheimila 223 234 240 238 242 241 242
Fjöldi stöðugilda í dagvistun 1.501 1.683 1.803 1.935 2.117 2.202 2.167
Fjöldi dagmæðra 673 779 680 596 526 481 431
1) Fjöldatölur verður að skoða i samhengi við breytingar á lengd dagvistunar.
Útgjöld hins opinbera til málefna bama og unglinga námu á árinu 1997 rúmlega 4,4
milljörðum króna eða sem svarar til 0,84% af landsframleiðslu og 2,25% af útgjöldum
hins opinbera.44 Á því ári námu útgjöld heimilanna vegna dagvistunar bama um 1,8
milljörðum króna. Af hálfu hins opinbera eru dagvistunarmál bama að mestu i höndum
sveitarfélaganna en 94,3% útgjalda hins opinbera til þessara málefna bama og
unglinga koma frá sveitarfélögum. Útgjöld ríkissjóðs snúa frekar að málefnum ung-
linga.
Tafla 8.12 Málefni barna og unglinga.
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Útgjöld hins opinbera v/ bama og unglinga 2.280 2.714 2.942 3.217 3.264 3.710 3.993 4.422
- hlutdeild sveitarfélaga, % 95,5 95,5 96,0 92,5 94,4 92,3 92,7 94,3
- útgjöldin % aflandsframleiðslu 0,63 0,68 0,74 0,78 0,75 0,82 0,82 0,83
- útgjöldin % af heildarútgj. hins opinbera 1,57 1,68 1,79 1,91 1,84 2,07 2,11 2,25
- kaupmáttur útgjaldanna m.v. neysluverð 100,0 111,5 116,4 122,3 122,3 136,7 143,9 156,6
Útgjöld heimilanna v/ dagvistunar bama, mkr. 1.370 1.440 1.515 1.543 1.589 1.642 1.715 1.792
í töflunni hér að ofan má lesa að útgjöld vegna þjónustu hins opinbera á þessu sviði
hafa vaxið allnokkuð á þessum áratug. Á föstu verði m.v. vísitölu neysluverðs hafa þau
vaxið um 57% á þessum áratug og á mælikvarða landsframleiðslunnar um 0,2
prósentustig.
8.2.2 Öldrunarþjónusta
Fyrirgreiðsla velferðarkerfísins við aldraða er ekki einungis í formi tekjutilfærslna
því opinberir aðilar koma einnig að margvíslegri öldrunarþjónustu sem flokka má
annars vegar sem opna þjónustu og hins vegar sem stofnanaþjónustu. Með opinni
þjónustu, s.s. heimaþjónustu og þjónustumiðstöðvum, er öldruðum auðveldað að
dveljast sem lengst í heimahúsum.45 Stofnanaþjónusta aftur á móti er veitt í
sérhönnuðu þjónustuhúsnæði - íbúðum eða dvalarheimilum - sem er sniðið að þörfum
aldraðra sem ekki eru færir um að annast heimilishald sjálfir.
Fjármögnun á öldrunarþjónustunni og rekstur er mismunandi eftir eðli hennar. Hin
félagslega heimaþjónusta og þjónustumiðstöðvar eru reknar af sveitarfélögum en hluti
44 Hér eru einungis talin þau útgjöld sem flokkast undir almannatryggingar og velferðarmál. Fræðslu-
útgjöld flokkast til dæmis ekki hér.
4^ Sérhannaðar sjálfseignaríbúðir og leigu- og búseturéttaríbúðir fyrir aldraða teljast til opinnar
öldrunarþjónustu og greiða íbúar þeirra sjálfir fyrir þá þjónustu sem þar er í boði.
39