Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Page 45

Danmörku um 1,2%. Hér á landi voru þær um 1,3% á árinu 1996. Þar af er hlutur
atvinnurekandans yfir 90% og sker ísland sig úr að þessu leyti.
Tafla 8.17 Veikindagreiðslur á Norðurlöndum 1996.
Hlutfall af VLF
Danmörk Finnland ísland Noregur Svíþjóð
A. Veikindagreiðslur 1,16 1,24 1,29 2,46 1,32
1. Almennar sjúkratryggingar 0,66 0,41 0,08 1,30 0,87
2. Launagreiðslur í veikindum o.fl. 0,49 0,82 1,21 1,16 0,45
Eflaust eru margar skýringar á þessum mun milli landanna. Ein er sú að hið opin-
bera tekur mismikinn þátt í þessum greiðslum. í Danmörku og Noregi er launatap
vegna veikinda til dæmis að fullu bætt en þó upp að ákveðnu tekjuhámarki. í Svíþjóð
er þátttakan 75% af launum, sömuleiðis að ákveðnu tekjuhámarki, og í Finnlandi
venjulega í kringum 70% af launum. Hér á landi eru hins vegar aðeins greiddar fastar
bætur á dag (sjá töflu 8.18).
I þessum löndum að Finnlandi undanskildu hefst þátttaka hins opinbera í veikinda-
greiðslum eftir tvær vikur. Fram að þeim tíma greiða viðkomandi atvinnurekendur. í
Finnlandi kemur hið opinbera strax inn með greiðslur til atvinnurekenda sem annast
greiðslur til launþega fyrstu tvo, þrjá mánuðina. Reynslan í þessum löndum hefur sýnt
að þátttaka atvinnurekenda hefur veitt ákveðið aðhald varðandi íjarvistir vegna
veikinda.
Tafla 8.18 Sjúkradagpeningar á Norðurlöndum 1996.___________________________________
Danmörk Finnland Ísland Noregur Sviþjóð
Aimannatryggingar koma inn eftir 2 vikur Strax 2 vikur 2 vikur 2 vikur
Hámarkstími fyrir sjúkradagpeninga 52 vikur 52 vikur 52 vikur 52 vikur Engin tímamörk
Sjúkradagpeningar % af launum______100%_____70% Föst fjárhæðu 100%__________75%
1) í janúar 1998 voru sjúkradagpeningar 645 kr. á dag og viðbót vegna bama 175 kr. á dag.
8.3.1.2 Vinnumarkaðurinn og atvinnuleysi
Eins og fram kemur í töflu 8.19 eru stuðningsaðgerðir samfélagsins vegna atvinnu-
leysis mismiklar á Norðurlöndunum. Stuðningurinn á Islandi svarar til dæmis til um
0,7% af landsframleiðslu en í Danmörku og Finnlandi í kringum 4,4% af landsfram-
leiðslu. Síðan 1987 hefur atvinnuleysi hér á landi aukist verulega, eða úr 0,5 í 3,9%
árið 1997. í Finnlandi hefur atvinnuleysið aukist úr 5,1 í 1414% á sama tima. Hámarki
náði atvinnuleysið á Norðurlöndunum á árunum 1993 og 1994.
Tafla 8.19 Stuðningur við vinnumarkaðinn á Norðurlöndum 1996.
Danmörk Hlutfall af VLF Finnland ísland Noregur Svíþjóð
B. Atvinnumál 4,41 4,35 0,66 1,45 3,54
1. Atvinnuleysisbætur 2,54 3,76 0,60 0,88 2,23
2. Endurmenntun 1,57 0,45 0,04 0,28 1,30
3. Annar stuðningur 0,30 0,14 0,02 0,29 0,01
Beinn samanburður á stuðningi við vinnumarkaðinn milli landa er afar erfíður því
efnahagsstefna og efnahagsumhverfi hvers lands ræður miklu um þörfma fyrir slíkan
stuðning. Sömuleiðis hefur gerð vinnumarkaðarins og vinnumarkaðsstefna stjóm-
valda vemlega þýðingu. Sem dæmi má nefna að í landi þar sem viðskiptafrelsi er
mjög mikið ræður samkeppnisstaða þess lands - bæði inn og út á við - töluverðu um
43