Sveitarstjórnarmál - 01.12.1953, Side 20

18
SVEITARST J ÓRNARMÁL
dæmunum skipt í undirhéruð, sem skildu á
milli sveita og bæja og fengu hvert sitt full-
trúaráð. Núgildandi sveitarstjórnarlög á Eng-
landi, „The Local Government Act“, eru
síðan 1933.
Skipting Englands í sveitarstjórnarum-
dæmi er nú sem hér segir: 83 stærstu borg-
irnar eru svokallaðar „county boroughs",
þær stjórna sér sjálfar og eru algerlega óháð-
ar greifadæmunum. Utan þessara borga er
landinu skipt í 62 greifadæmi eða lén, svo-
kölluð „counties“, en hverju þeirra síðan
skipt í „coutry districts", sem eru sum
„borough districts“ (borgir eða kaupstað-
ir), en önnur „urban districts" (þorp) eða
„rural districts“ (sveitir), sem nánast svara
til sveitahreppsfélaga á Norðurlöndum. Fara
þessi „county districts“ öll með viss sérmál,
einkum heilbrigðismál og byggingamál; en
önnur, sameiginleg sveitarstjórnarmál þeirra
annast greifadæmin, „the counties.“ Hverju
„rural district“ er að endingu skipt í fleiri
eða færri sóknir, „parishes.“
Á Norðurlöndum er það venja að öll
hreppsfélög hafi eitt og sarna valdsvið; en
greint er á milli sýslumála og hreppsmála og
margvíslegur munur gerður á bæjarfélagi og
hreppsfélagi. Á Englandi er þetta allt öðru-
vísi. Urn fast ákveðið valdsvið sveitarstjórn-
arumdæmanna er varla að ræða; allt fer eftir
því, hvað hverri sveitarstjórn er falið að
hafa með höndum. Þó mun láta nærri, að
„county boroughs“ og „counties" á Eng-
landi fari nreð nokkum veginn sömu mál og
kaupstaðir og sýslur (ömt) á Norðurlönd-
um.
Sérhvert sveitarstjómarumdæmi á Eng-
landi (að sókninni einni undanskilinni) get-
ur farið þess á leit við brezka þingið, að því
verði veitt aukin sjálfstjórn. Slíkar málaleit-
anir og þær samþykktir, sem þingið gerir út
af þeim, geta verið ólíks eðlis, og má til
dæmis og gamans nefna, að bæjarfulltrúam-
ir í London sóttu eitt sinn um leyfi þings-
ins, og fengu það, til þess að láta til skarar
skríða gegn dúfunum á Trafalgar Square og
öðrum torgum borgarinnar, er alltof mikið
var orðið af þeim þar. Eins og marka má af
því, sem þegar er sagt, gegnir sóknin nú
ekki nándar nærri eins mikilvægu hlutverki
á sviði sveitarstjórnarmála á Englandi og hún
gerði áður fyrr, öldum saman. Þau sveitar-
stjórnarmál, sem hún fer með ,tekur hún að
sér af frjálsum vilja; en það er einkum götu-
lýsing, grafreitir, skemmtigarðar og skemmti-
gönguvegir, bókasöfn og baðstaðir, Til þess
að standast straum af útgjöldum til slíkra
framkvænrda og stofnana er sókninni heirnil-
að að leggja takmarkaðan skatt á íbúa sína,
sóknarbörnin.
Sérlivert sveitarstjómarumdæmi, annað en
sóknin, hefur sitt fulltrúaráð, „council“. í
borgum og stærri sveitahéruðum er það
venjulega skipað 30—40 manns, í greifadæm-
unum 50—60 og í stórborgunum 150. Full-
trúamir, „councillors", eru kosnir til þriggja
ára, en ekki nema þriðjungur þeirra í senn,
svo að sveitarstjórnarkosningar fara fram ár
hvert. í bæjarstjórnum og fulltrúaráðum
greifadæmanna, „county councils", eiga
sæti, auk hinna kjömu fulltrúa, svokallaðir
öldurmenn,, aldermen“. Þeir eiga sér enga
hliðstæðu á Norðurlöndum, eru tilnefndir
af fulltrúunum og skal tala þeirra nerna þriðj-
ungi sjálfrar fulltrúatölunnar. Öldurmenn-
imir hafa atkvæðisrétt til jafns við fulltrúana,
enda skulu þeir fullnægja sömu skilyrðum og
sett eru fyrir kjörgengi til fulltrúaráðsins.
Öldurmennirnir eiga að tryggja ráðinu hæfa
meðstjórnendur, sem af einhverjum ástæð-
um hafa ekki viljað vera í kjöri við sveitar-
stjórnarkosningar eða ekki náð endurkosn-
ingu, þó að þeir hefðu langa sveitarstjómar-
reynslu að baki. Stjórnmálaflokkamir, sem
fulltrúa eiga í bæjarstjórn eða sveitarstjóm,
eru vanir því að tilnefna öldurmenn þannig,