Hermes - 01.04.1971, Blaðsíða 10

Samuel Beckett, sem hlaut bókmenntaverðlaun
Nóbeils árið sem leið er írskur höfundur, sem hefir
í seinni tíð skrifað aðallega á frönsku. Hann á heima
í París, að því sem næst verður komizt. Einkalíf hans
virðist vera að mestu leyti óþekkt, þó undarlegt megi
heita á vorri miklu fréttaöld. A unga aldri mun
hann um skeið hafa verið skrifari í þjónustu James
Joyce, en Joyce þurfti á skrifara að halda af því hann
var allt að því blindur mestan hluta ævinnar. Það er
ástæða til að minnast þessa samstarfs þeirra Becketts
og Joyce af því, að ýmsir gagnrýnendur hafa viljað
kalla Beckett lærisvein hins. I raun og veru getur
varla ólíkari höfunda. James Joyce er Ijóðrænt skáld
í óbundnu máli, eins konar söngvari, mál Becketts
er eins snoðið og nærskorið og það getur verið, án
þess að verða merkingarlaust. Að sama skapi eru
viðfangsefni þeirra ólík. Joyce leitast við að inn-
byrða menningu Vesturlanda í fjölbreytni málfarsins.
Beckett leitast við að útiloka hana.
Það væri vonlaust að ætla sér að rekja söguefni
Becketts, hvort sem væri í leikritum hans eða skáld-
sögum. En með því að hann mun eins og stendur vera
einhver mesti tízkuhöfundur Vesturlanda, þá má vel
vera að ástæða sé til að gera sér grein fyrir því í
hverju þetta liggur. Það er sömuleiðis vel þess virði
að reyna að gera sér ljóst, af hverju listamenn kom-
ast skyndilega í tízku, án þess að hafa reynt til þess
að vekja á sér athygli. Eg held að það hafi verið
Bernhard Shaw, annar Irlendingur frá, sem komst
svo að orði, að bezta ráðið til að verða frægur væri
það að skamma mannfólkið. Það kæmi syndugum
mönnum svo vel, ef einhver vildi atyrða þá.
Beckett „skammar" ekki manninn. Hins veg-
ar kann það að vera tímanna teikn, að mönn-
um kemur vel að sjá smæð sína holdi klædda eins
og hjá Beckett. Það er enginn vafi á því, að sterk-
asta tilfinning mannsins í dag, ef hann vill kannast
við hana, er sú að hann hafi reist sér hurðarás um