Morgunblaðið - 03.11.2011, Síða 24

24 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2011
✝ Óli Tynes Jóns-son fæddist í
Reykjavík 23. des-
ember 1944. Hann
lést á líknardeild
Landspítalans í
Kópavogi 27. októ-
ber 2011. Foreldrar
hans voru hjónin
Jón Sigtryggsson,
læknir og tann-
læknir, stofnandi
og fyrsti prófessor
við Tannlæknadeild Háskóla Ís-
lands, fæddur á Akureyri 10.4.
1908, d. 11.2. 1992 og kona hans
Jórunn (Lóa) Tynes, fædd á
Siglufirði 28.2. 1913, d. 23.3.
1978.
Systkini hans eru Jón Örn, f.
1938, maki Guðrún Mjöll Guð-
bergsdóttir, þau eru búsett í
Kanada, Ingvi Hrafn, f. 1942,
maki Ragnheiður Sara Haf-
steinsdóttir, Sigtryggur, f. 1947,
maki Guðlaug Helga Konráðs-
dóttir og Margrét, f. 1955
Eftirlifandi eiginkona Óla er
Vilborg Halldórsdóttir, f. 25.9.
1937 í Reykjavík, foreldrar
hennar voru Halldór Gíslason
skipstjóri, f. 19.8. 1899, d. 7.12.
1999 og kona hans Sigr. Jenný
einnig lengi við ljósvakamiðla
sem fréttamaður, m.a. á Bylgj-
unni og Vísir.is. Síðustu árin
starfaði hann sem fréttamaður í
erlendum fréttum á Stöð 2. Óli
stundaði sjómennsku á fiskiskip-
um á yngri árum og var um tíma
fararstjóri á Spáni og Ítalíu, Ja-
maica og víðar, og síðar far-
arstjóri og skíðakennari í Sviss
og Austurríki. Hann var einnig
stöðvarstjóri í Jeddah í Saudi-
Arabíu fyrir Arnarflug þegar
þeir stunduðu þaðan pílagríma-
flug. Á löngum fréttamannsferli
sínum upplifði hann marga stór-
viðburði. Hann fór tvisvar sem
sjálfboðaliði á samyrkjubú í Ísr-
ael og þegar 6 daga stríðið hófst
1967 var hann staddur í Ísrael. Í
þorskastríðinu 1976 var hann
fyrst um borð í Tý og Þór þegar
breskar freigátur sigldu á þá og
síðar sama ár um borð í bresku
freygátunum Gurkha og Falmo-
uth þegar þær sigldu á íslensku
varðskipin. Óli tók virkan þátt í
félagsstörfum. Hann var m.a.
formaður froskmannafélagsins
Syndasela, formaður félagsins
Ísland-Ísrael, formaður Starfs-
mannafélags Arnarflugs og sat í
fulltrúaráði Sólheima.
Útför Óla Tynes fer fram frá
Fossvogskirkju í Reykjavík í
dag, 3. nóvember 2011, og hefst
athöfnin kl. 13.
Magnúsdóttir, f.
30.7. 1909, d. 6.9.
1978.
Fyrri kona Óla
var Sigurdís Laxdal
Eggertsdóttir, son-
ur þeirra er Jón
Gunnar, f. 1965,
dóttir Jóns Gunnars
og Þrúðar Hjelm er
Eva Dögg, f. 20.7.
1983. Sonur hennar
er Þráinn Berg, f.
9.6. 2007. Dætur Jóns Gunnars
og Guðbjargar Ágústdóttur eru:
Indíana Rut f. 15.5. 1997 og Kar-
itas Ósk, f. 17.3. 2003. Sonur Óla
og Guðnýjar Jónsdóttur er Jón
Þór, f. 8.2. 1974, sambýliskona
hans er Elín Björg Harðardóttir,
börn þeirra eru Tryggvi Garðar
f. 13.4. 2003 og Arna Sif, f. 21.5.
2009.
Óli starfaði mest alla starfsævi
sína sem blaða- og fréttamaður á
ýmsum fjölmiðlum. Hann byrjaði
ferilinn kornungur á Vísi og
starfaði á Morgunblaðinu, Helg-
arpóstinum, hjá Frjálsu Fram-
taki við ýmis tímarit og var rit-
stjóri vikublaðsins Fólks og
ritstjóri tímarits Arnarflugs,
„Örninn flýgur.“ Óli starfaði
Ó, Jesú, bróðir besti
og barnavinur mesti,
æ breið þú blessun þína
á barnæskuna mína.
Mér gott barn gef að vera
og góðan ávöxt bera,
en forðast allt hið illa,
svo ei mér nái’ að spilla.
Það ætíð sé mín iðja
að elska þig og biðja,
þín lífsins orð að læra
og lofgjörð þér að færa.
Þín umsjón æ mér hlífi
í öllu mínu lífi,
þín líknarhönd mig leiði
og lífsins veginn greiði.
Mig styrk í stríði nauða,
æ styrk þú mig í dauða.
Þitt lífsins ljósið bjarta
þá ljómi’ í mínu hjarta.
Með blíðum barnarómi
mitt bænakvak svo hljómi:
Þitt gott barn gef ég veri
og góðan ávöxt beri.
(Páll Jónsson)
Elsku besti afi, hvíl þú í friði,
við stelpurnar þínar pössum
ömmu Boggu og pabba fyrir þig.
Þínar afastelpur,
Indíana Rut og Karitas Ósk.
Angurvær tregi sækir að.
Fyrsta skarðið höggvið í stóran
og samhentan barnahóp Lóu og
Jóns Sigtryggssonar. Við bræð-
urnir áttum næstum 67 ára sam-
leið í leik og starfi og sameigin-
lega 94 ár í blaðamennsku.
Óli bróðir var ekki mikil söng-
maður, en hann lifði dyggilega í
anda texta Sinatra og My Way.
16 ára taldi hann frekari skóla-
göngu óþarfa og gerðist pikkaló á
Hótel Sögu þar sem hann rakaði
inn þjórfé svo jafnaðist á við pró-
fessorslaun föður okkar. Trixið að
sjarmera konurnar því þá reka
þær karlana til að taka upp veskið
og þakka þessum fallega og kurt-
eisa dreng, sagði hann mér og
sýndi fátækum menntskælingi
hróðugur seðlabúnt og glotti við.
Það verður ekki af Óla Tynes
tekið, að hann var mikið sjarmat-
röll fram á síðasta dag, er hann
gantaðist við hjúkkurnar, sem
voru að hjálpa honum að undir-
búa ferðalok, rétti þeim súkku-
laðipakka til að setja fram á kaffi-
stofu svo allir gætu fengið smakk,
það væri ekki pláss í hans tösku.
Í byrjun næsta árs hefði hann
haldið upp á 50 ára blaða-
mennskuafmæli, en 1962, réði
frændi okkar Gunnar Schram
hann á Vísi og þar með voru örlög
hans ráðin.
Hann starfaði í miðju margra
stóratburða síðustu áratuga,
kannski toppurinn er hann lýsti
fyrir þjóðinni um borð í breskri
freigátu hvernig engu munaði að
Tý hvolfdi eftir ásiglingu Bret-
anna.
Við störfuðum saman á Morg-
unblaðinu um árabil og á frétta-
stofu Stöðvar 2 og Bylgjunnar og
við vorum saman í Round Table,
en hann var fyrsti formaður
þeirra samtaka sem hann stofnaði
m.a. með Mats Vibe Lund. Allan
þennan tíma dáðist ég, mismikið
að vísu á stundum, að kaldhæðn-
islegri kímnigáfu hans og stöð-
ugri leit að öðruvísi fréttum, ein-
hverju sem kæmi fólki til að brosa
og hlæja, tilbreytni frá gráum
hversdagsleik frétta af stjórnmál-
um, aflabrögðum og grassprettu.
Þessu hélt hann áfram fram á síð-
asta dag blaðamennskuferilsins í
sumar. Ég veðjaði stundum við
sjálfan mig, er ég var inn á Vísir.is
áður en ég smellti á fyrirsögn, að
þetta væri Óla frétt, og innihald
hennar ekki það sem ég ætti von
á. Kom mér ekki á óvart er vinur
okkar og fréttastjóri Kristján
Már Unnarsson sagði mér að
fréttir Óla hefðu ítrekað fengið
mestan lestur dag eftir dag. Segir
sitt um vinsældir hans að fréttin
um andlát hans var mest lesna
fréttin á Vísir.is tvo daga í röð.
En þegar Óli var ekki á kafi í
fréttum stundaði hann froskköf-
un, bogfimi, júdó, skíðakennslu,
fararstjórn, pílagrímaflugsstörf,
Kibbutsstörf í Ísrael svo fátt eitt
sé nefnt og flakkaði um heims-
hornin. Algeng spurning í fjöl-
skyldunni: „Veit einhver hvar Óli
er?“ Oftast hafði móðir okkar ein-
hverja hugmynd, en samt stund-
um ekki. Einhvern tíma á tveggja
ára tímabili hitti ég Jón Örn, elsta
bróður okkar sem býr í Kanada,
oftar en Óla Tynes, sem bjó u.þ.b.
200 m frá mér. En alltaf skilaði
hans sér, brosandi, blíður og góð-
ur. Þannig mun ég ætíð minnast
hans og síðasta dílsins okkar.
Hann lofaði að láta mig vita, sem
blaðamannsskúbb heimssögunn-
ar, hvort eitthvað væri í gangi
handan landamæra lífs og dauða.
Ef það kemur verður það örugg-
lega undir grípandi fyrirsögn á
Vísir.is. Ekki missa af því.
Við Ragnheiður Sara, synir
okkar og barnabörn syrgjum með
Boggu og fjölskyldu, en gleðj-
umst yfir lokum þrautargöngu
elsku bróður.
– ótj. góða ferð, vinur, og takk
fyrir allt –
Ingvi Hrafn Jónsson.
Hinn 27.10. sl. lést heiðursmað-
urinn og bróðir minn Óli Tynes
Jónsson eftir erfiða en hetjulega
baráttu við krabbamein. Ávarps-
orðið okkar á milli var ætíð „her-
mano“ eða bróðir þar sem við vor-
um slarkfærir í spönsku. Óli var
einstaklega ljúfur bróðir, yfirleitt
sallarólegur og yfirvegaður en
mjög ákveðinn ef það átti við. Þá
var hann einstakur húmoristi.
Við systkinin vorum alin upp
við gott atlæti á Miklubraut 48.
Við og foreldrarnir bjuggum á
efri hæðinni en föðurafi og
-amma, Sigtryggur Benediktsson
og Margrét Jónsdóttir, í kjallar-
anum. Það var ómetanlegt að
alast þannig upp í faðmi stórfjöl-
skyldunnar. Við urðum svo Hlíða-
bundin að öll systkinin og sum
börn okkar fluttu aftur í Hlíðarn-
ar þegar tímar liðu. Þegar ég var
fjögurra ára og Óli sjö vorum við
einstaklega heppnir að eiga þess
kost að fara saman í sveit á sumr-
in að Fremra-Hálsi í Kjós til
þeirra heiðurshjóna Ingibjargar
Eyvindsdóttur og Jóns Sigurðs-
sonar. Strax fyrsta sumarið fór-
um við að kalla þau pabba og
mömmu sem við gerðum ætíð síð-
an og áttum síðan tvö sett af for-
eldrum.
Fyrstu sumrin okkar í Kjósinni
var ekkert vélknúið farartæki á
bænum og því kynntumst við
ýmsum aldagömlum búskapar-
háttum. Ef smalað var eða farið
milli bæja voru gæðingar söðlaðir
og farið geyst. Við bræður áttum
jafnan góðar stundir þegar við
minntumst sælutíma í sveitinni.
Ég hef mjög oft fengið þá spurn-
ingu hvort Óli væri albróðir minn
og ef svo af hverju ég væri ekki
líka Tynes. Ég skýrði þá enda-
laust út og geri enn að Óli væri
Jónsson eins og ég en hefði verið
skírður Óli Tynes. Skýringin er
sú að móðurafi okkar, Ole Andr-
eas Olsen Tynes, dó 1944, sama
árið og Óli fæddist. Þar sem ætt-
arnafn móður okkar en ekki föður
var Tynes erfist það ekki og því
var Óli skírður ættarnafninu í
höfuðið á afa okkar. Hann var
norskur útgerðarmaður og síldar-
saltandi á Siglufirði og hafði að
sögn kunnugra til að bera ótrú-
lega kímnigáfu. Annars er nafnið
Tynes þannig tilkomið að frá
heimabæ afa, Sykkylven á Suður-
mæri í Noregi, skagar lítið og lágt
nes út í fjörðinn sem heitir auðvit-
að „Tynes“.
Óli bróðir var sannkallaður
lestrarhestur. Fyrir vikið var
hann fjölfræðingur um heimsmál-
in og átök mannskepnunnar um
víða veröld enda skrifað erlendar
fréttir í áratugi. Þess á milli átti
hann uppátæki eins að byrja með
dálkinn „Sandkorn“ á Vísi og bar
ábyrgð á að snúa allra þjóða
bröndurum upp á sárasaklausa
Hafnfirðinga.
Hann átti ótrúlega fjölbreyttan
starfsferil að baki og hafði ferðast
vítt og breitt um heiminn. Við sát-
um oft löngum stundum og rædd-
um orustur, stríðsátök og hvað
væri handan við hornið í þeim efn-
um. Hann var einn mesti her-
fræðingur landsins. Hann lagði
stund á froskköfun, júdó, skot- og
bogfimi og var mikill göngugarp-
ur. Þegar hann byrjaði í júdó sem
unglingur var hann gjarn á að
nota mig sem æfingagínu og
skutla mér milli herbergja í kjall-
aranum hjá afa og ömmu. Elsku
bróðir, þín verður sárt saknað.
Við Gulla biðjum guð að blessa
þig og Boggu, syni þína og fjöl-
skyldur þeirra og aðra aðstand-
endur.
Sigtryggur Jónsson.
Elsku bróðir, mágur og frændi.
Hér á Kastalavegi ríkir mikil
sorg við ótímabært fráfall þitt.
Það er svo margt að minnast á,
margar glaðar stundir
Þannig var það ætíð þegar
fagnaðarfundum okkar bar sam-
an á nokkurra ára fresti, annað
hvort á Fróni eða í Kanada, eða
eins og þú nefndir það, í henni Ka-
nödu.
Þó ár liðu á milli samfunda þá
tókum við upp þráðinn eins og við
hefðum síðast sést daginn áður.
Þínar tíðu og velkomnu hringing-
ar til okkar áttu að sjálfsögðu sinn
þátt í því.
Það voru ekki bara við þrjú
sem hlökkuðum til þegar von var
á heimsókn ykkar Boggu, en líka
vinir okkar sem þið hittuð yfir ár-
in, og litu á ykkur sem góða vini
og hafa sent samúðarkveðjur.
Við söknum þín ólýsanlega, en
eigum ótal hugljúfar endurminn-
ingar sem aldrei fyrnast.
Vertu sæll. Guð blessi þig og
Boggu og alla aðstandendur.
Jón Örn, Guðrún
og Haukur Hávar.
„Du skal få en dag i moro som
ren og ubrukt står…“. Svoleiðis
orti Alf Pröysen vísnaskáld um
bjartsýnina og æðruleysið. Þessir
eiginleikar fannst mér alltaf ein-
kenna Óla frænda. Hann var
einnig búinn þeirri náðargjöf að
kunna að segja skemmtilegar
sögur. Því var einnig þannig farið
hjá öfum okkar og þeim systkin-
um. Þau voru þekkt fyrir að
kunna listina að segja frá og
tvinna frásögnina fyndni. Þær
voru víst margar skemmtistund-
irnar við eldhúsborðið á Tynes.
Foreldrar okkar voru dugleg
að halda saman Tynes-hópnum og
minnist ég margra skemmtilegra
jólaboða. En á fullorðinsárum
höfum við frændur ekki svo sem
mikið verið að þvælast fyrir hvor
öðrum, en alltaf átt góða stund,
þegar leiðir okkar lágu saman.
Nú þegar Óli kveður okkur
hérna megin og heldur á vit æv-
intýranna hinum megin, þakka ég
honum samferðina. Ég er viss um
að hann fylgir lífsspeki Pröysen
þar, rétt eins og hér. Svo er aldrei
að vita nema hann laumi til okkar
skondinni frétt úr þeim héruðum.
Ég votta Vilborgu, sonum og
barnabörnum samúð mína.
Jón Arvid Tynes.
Óli Tynes var æskuvinur okkar
og frændi og ólumst við saman
upp í Hlíðahverfinu, þar sem
Öskjuhlíðin var þakin allskyns
menjum frá seinni heimsstyrjöld-
inni og Klambratúnið var sveit í
borginni. Óli var alltaf léttur í
bragði og yfirleitt stutt í hans kitl-
andi hlátur og upplifðum við mörg
ævintýrin saman. Þó okkar leiðir
skildi að hluta upp úr fermingu
vegna dvalar á heimavistarskól-
um o.fl. var þeim mun skemmti-
legra þegar leiðir lágu saman á
ný.
Það var svo margt sem við átt-
um sameiginlegt frá okkar æsku-
árum bæði innan fjölskyldunnar
og ekki síður það sem við aðhöfð-
umst utan hennar og án hennar
vitneskju.
Óli var strax í æsku grúskari
og var ávallt leitandi að fróðleik
og fréttum af umheiminum, með-
an við frændur hans sinntum meir
staðbundnum málum. Hann var
mjög ungur orðinn læs á enska
tungu og las mikið og hlustaði
einnig á enskar úvarpsstöðvar,
þegar við bræðurnir létum „guf-
una“ nægja. En þessi mismun-
andi afstaða til heimsmálanna
breytti engu á þeim tíma um vin-
skap og samskipti okkar. Smám
saman fórum við að þroskast og
starfa við ólík störf og þá minnk-
uðu samskiptin töluvert eðli máls-
ins samkvæmt, en vináttuböndin
ávallt sterk þegar á reyndi.
Hin seinni ár var sambandið
ekki mikið en væntumþykjan
leyndi sér ekki þá sjaldan við hitt-
umst. Það var okkur því mikið
áfall þegar við fréttum af hans
veikindum og hittum hann á
Landspítalanum fárveikan, en
hann bar sig vel að vanda, enda
var Óli alla tíð nokkuð fámáll um
sín persónulegu mál og fór ekki
með þau á torg.
Við bræðurnir kveðjum nú
frænda okkar Óla Tynes og þökk-
um fyrir það sem hann var okkur
og ekki síður þær fjölmörgu
skemmtilegu æskuminningar,
sem nú leita á hugann.
Við vottum Vilborgu konu
hans, sonum og öðrum nákomn-
um okkar innilegustu samúð.
Guðmundur og Kjartan
Lárussynir.
Íbúar Sólheima og fulltrúa-
ráðsmenn kveðja í dag góðan
dreng og öflugan liðsmann, Óla
Tynes, fréttamann. Óli fylgdist
náið með starfi Sólheima í áratugi
og var þar tíður gestur ásamt Vil-
borgu eiginkonu sinni vegna bú-
setu Gísla Halldórssonar, bróður
Vilborgar, að Sólheimum. Síðustu
tíu ár átti Óli sæti í fulltrúaráði
Sólheima, en áður hafi Óli verið
kjörinn talsmaður aðstandenda
og formaður aðstandendaráðs
Sólheima.
Óli fylgdist alla tíð vel með
starfi og uppbyggingu Sólheima
og sem fulltrúaráðsmaður lét
hann málefni Sólheima sig miklu
skipta, ritaði fjölda blaðagreina
jafnt til kynningar á starfi Sól-
heima og tók kröftuglega til varn-
ar ef á málstað Sólheima var hall-
að. Hann setti jafnan svip á
fulltrúaráðsfundi og samkomur
að Sólheimum með sinni glað-
værð og bjartsýni og var manna
fyrstur til að fagna hverjum
áfanga í starfi og hvetja menn til
dáða.
Á fögrum degi í vor stóðum við
tveir saman fyrir utan Vigdísar-
hús að Sólheimum og ræddum
sem oftar málefni Sólheima. Óli
var þá nýkominn út af sjúkrahúsi
eftir læknisaðgerð, bjartsýnn að
venju. „Það er sama hvort það er
krabbamein eða erfiðir stjórn-
málamenn sem við er að eiga.
Hvor tveggja kann að vera
slæmt, en eina svarið er að halda
ótrauður áfram.“ Þetta svar
finnst mér táknrænt fyrir Óla og
lífsviðhorf hans. Með nærveru
sinni og bjartsýni lýsti hann oft
upp veginn framundan fyrir okk-
ur sem áttum samleið með hon-
um.
Fyrir hönd íbúa Sólheima,
framkvæmdastjórnar og fulltrúa-
ráðsmanna flyt ég Vilborgu og
fjölskyldu innilegar samúðar-
kveðjur.
Góður drengur er genginn. Við
hin lútum höfði og þökkum sam-
fylgdina.
Pétur Sveinbjarnarson.
Óli Tynes var jafnan á flugi; ef
ekki í huganum, þá í rauninni.
Hann var heillaður af flugvélum,
ekki síst hervélum – og reyndar
var hann lærður vel í stríðum og
stórskotum. Einmitt þar var
þversögn hans að finna, því frið-
samari manneskju var vart hægt
að hugsa sér. Íbyggin róin í svip
hans var smitandi; nærvera hans
alltaf jafn þægileg og rík, en um-
fram allt sönn.
Samstarf okkar og vinskapur
hófst á Helgarpóstinum fyrir ríf-
um aldarfjórðungi, en báðir vor-
um við reyndar Vísismenn að
upplagi, sem þétti kærleikann.
Fyrir ungan blaðamann var það
ígildi langskólanáms að hlusta á
sögur Óla og lífsreynslu; úr flug-
ævintýrum og eldgosum, en
óneitanlega risu sögurnar hæst
þegar talið barst að þorskastríð-
um. Nema hvað.
Óli var brautryðjandi í blaða-
mennsku. Hann var enda sögu-
maður af bestu gerð sem lét vera
að fleyta kerlingar en lýsti frem-
ur atburðum á dýptina. Yfirgrips-
mikil söguþekking hans kom sér
vel á fréttastofu Stöðvar 2 þegar
hver heimsfréttin rak aðra eftir
fall múrsins. Sjálfur virtist Óli
hafa tekið þátt í heimsstyrjöldun-
um báðum – og gott ef ekki Napó-
leónsstríðinu líka.
Nú er friðsami stríðsmaðurinn
fallinn. Hann kennir mér ekki
lengur að skjóta af lásboga úti í
þjóðgarðinum á Þingvöllum eins
og forðum daga. Og ekki heldur
hvernig Bristol Beaufighter léku
þýsku borgirnar grátt. Já, stríðið
kann vissulega að vera tapað, en
eftir situr friðurinn – og ekki síð-
ur þakklætið fyrir að hafa kynnst
einstökum manni, hlýjum vini og
góðum dreng.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson.
Það er ekki hægt annað en
kveðja vin minn Óla Tynes eftir
að hann kvaddi okkur þjóðina og
vini sína í sjónvarpinu á fimmtu-
daginn var. Fyrir aðeins viku.
Óla kynntist ég árið 1980 þeg-
ar við unnum hjá Frjálsu fram-
taki og fengum það skemmtilega
verkefni að búa til tímaritið Fólk.
Óli var yndislegur ritstjóri, skap-
góður, réttsýnn og skipulagður.
Hann var sérstaklega stríðinn og
oftar en ekki hélt samstarfsfólkið
að það væri nú eitthvað meira á
milli okkar en samvinna. Það
voru morgnanir sem ég sagði:
„Oh, ég vaknaði í nótt með svo
góða hugmynd og nú er ég búin
að gleyma henni.“ „Elskan mín,
þú áttir bara að vekja mig,“ sagði
Óli þá háalvarlegur á svip.
Sem betur fer átti Óli skiln-
ingsríka og yndislega konu, hana
Boggu. Svo sérkennilega vildi til
að nokkrum árum varði ég í að
starfa hálfan daginn með Óla við
blaðamennsku og hálfan daginn
sem læknaritari á Landakotsspít-
ala þar sem Bogga konan hans
vann. Þvílíkt sjarmatröll. Alltaf
brosandi, alltaf glöð og ekkert
sem kom henni úr jafnvægi. Á
þessum rúmu þrjátíu árum hafa
Óli Tynes Jónsson
✝
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
ERLENDUR BJÖRNSSON
prentari,
Hjallaseli 20,
Reykjavík,
lést á Landspítalanum við Hringbraut
þriðjudaginn 1. nóvember.
Aðalheiður Jónsdóttir,
Laufey Erlendsdóttir, Björn Vilhelmsson,
Björn Erlendsson
og afabörn.