Morgunblaðið - 21.08.2012, Side 4

BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Grænlensk fyrirtæki hugleiða veiðar
á fleiri nýjum tegundum í lögsögu
sinni heldur en makríl og vilja undir-
strika rétt Grænlendinga til slíkra
veiða. Aðstæður hafi breyst með
hlýnun sjávar og breyttum göngum
fisktegunda. Þannig eru þeir að und-
irbúa veiðar á norsk-íslenskri síld á
næstu vikum að lokinni makrílvertíð
og kolmunni hefur einnig verið
nefndur í þessu sambandi.
Í grænlenska blaðinu Sermitsiaq
segir að hafi tilraunaveiðar á makríl
gefið ástæða til stríðra samskipta Ís-
lendinga og Grænlendinga verði til-
raunaveiðar á norsk-íslenskri síld
tæpast hávaðaminni. Haft er eftir
Ane Hansen, sem fer með málefni
sjávarútvegs í grænlensku land-
stjórninni, að auðlindir sjávar beri að
nýta, en aðeins á sjálfbæran hátt.
Skip frá Síle og Kína
Tvö kínversk skip og eitt frá Síle
hafa undanfarið verið við makrílveið-
ar í grænlenskri lögsögu á vegum
Royal Greenland og Polar Seafood.
Áður hafði grænlenska skipið Erika,
sem er að hluta í eigu Íslendinga,
byrjað makrílveiðar í lögsögu Græn-
lands. Eftir nokkrar deilur var gert
sérstakt samkomulag um að skipinu
væri heimilt að landa makríl úr
grænlenskri lögsögu hér á landi 4-5
sinnum.
Með loftslagsbreytingum og aukn-
um sjávarhita hafa orðið miklar
breytingar í hafinu. Hjá Hafrann-
sóknastofnun fengust þær upplýs-
ingar í gær að í makrílleiðangri sum-
arsins hefði ekki verið farið inn í
grænlenska lögsögu. Það kæmi þó
ekki á óvart að eitthvað af norsk-ís-
lenskri síld væri farið að leita inn í
grænlensku lögsöguna eins og mak-
ríllinn væri farinn að gera. Það væri
þó tæpast stórt hlutfall af
stofninum.
Norðar og vestar
Á síðustu árum hafa margar
fisktegundir fært sig norðar og
vestar en áður. Makríll er áber-
andi í þessu samhengi og eru
hitastig sjávar og átuskilyrði
taldar helstu ástæður fyrir
þessum breytingum.
Kjörhiti makríls hér
við land er við 8-12
gráða hlýjan sjó, en
síldin kann best við
sig við u.þ.b. 4-7
gráður. Kjörhiti
loðnunnar er síð-
an enn lægri.
Fyrst makríll – svo
norsk-íslensk síld
 Grænlendingar undirstrika rétt sinn með breyttum aðstæðum
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. ÁGÚST 2012
RAUÐAGERÐI 47 – OPIÐ HÚS:
Glæsilegt 383 fm. tvílyft einbýlishús með stórum bílskúr miðsvæðis í
Rvk. Vandað hús með góðum suðurgarði. Tvær góðar íbúðir eru í húsinu
í dag, en auðvelt er að breyta húsinu aftur. Hagstætt lán getur fylgt.
SKIPTI Á MINNI EIGN MÖGULEG. LÆKKAÐ VERÐ kr. 82M.
Velkomin í opið hús miðvikudaginn 22. ágúst og
fimmtudaginn 23. ágúst kl. 17:00-18:00 báða dagana.
Upplýsingar gefur Aðalheiður Karlsdóttir, löggiltur fasteignasali:
GSM 893 2495 - adalheidur@stakfell.is
Fasteignasala • Íbúðarhúsnæði • Skúlatún 2, 105 Rvk
Grunnur að góðu lífi
:: 535_1000
Heimir Snær Guðmundsson
heimirs@mbl.is
„Ég ætla ekki að meta landkynn-
inguna sem fylgdi þessari uppákomu í
krónum en hinsvegar verður að segj-
ast eins og er að hann hefur bara
nokkuð til síns máls,“ segir Einar
Hansen Tómasson, verkefnisstjóri er-
lendra fjárfestinga hjá Íslandsstofu.
Frosti Logason, dagskrárgerða-
maður á útvarpstöðinni X-inu, sagði í
Morgunblaðinu í gær að tónlistar-
flutningur Russells Crowe og Patti
Smith á menningarnótt væri „milljón
dollara landkynning“. Fréttir af
uppákomunni hafa birst erlendis og
myndbönd áhorfenda farið víða á
netinu.
„Darren Aronofsky leikstjóri
Noah, Ben Stiller og Russell Crowe
hafa notað samfélagsmiðla eins og
Twitter til að tjá hrifningu sína á
landinu. Þar fylgjast jafnvel hundruð
milljóna með. Einnig var fréttaflutn-
ingur af tökum á kvikmyndinni
Oblivion mikill sem og um Tom
Cruise enda lenti hann því miður í
þessum skilnaði á meðan hann var
hér.“ Einar segir alla þá umræðu sem
Ísland fái í kringum þessar stjörnur
gríðarlega mikils virði, ekki síst í ljósi
þess hversu vel þær tali um Ísland.
„Við stefnum að því að fá einhverja
af þeim til að koma í viðtal um þeirra
upplifun af því að taka upp kvikmynd
hér á landi. Það myndi nýtast vel í
framhaldinu,“ segir Einar sem kem-
ur að verkefninu Film in Iceland sem
miðar að því að kynna Ísland sem
tökustað fyrir erlendum aðilum.
Mikilvæg óbein kynning
„Fólk áttar sig kannski ekki á þess-
ari óbeinu kynningu á Íslandi í gegn-
um kvikmyndir og sjónvarpsefni sem
tekin eru upp hér á landi.“
Einar segir að hér gæti þróast svo-
kallaður kvikmyndatúrismi, ferða-
menn sæki hingað til að endurupplifa
aðstæður sem það sér í kvikmyndum.
„Við höfum fengið fyrirspurnir frá
ferðamönnum tengdar kvikmyndum
sem hafa verið teknar hér.“
Verðmæt umfjöllun
 Mikil umfjöllun um erlendar stjörnur hér á landi í sumar
Morgunblaðið/Eggert
Rokk Russell Crowe á Ellefunni.
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Hætta skapast á vegum landsins
vegna lausagöngu búfjár, jafnt stór-
gripa sem sauðfjár. Fjöldi óhappa
verður á hverju ári þegar bílar lenda
á sauðfé en fátíðara er að ekið sé á
stórgripi. Vegfarendur sem aka um
þjóðvegi landsins eiga erfitt með að
vita hvar lausaganga búfjár er leyfð
og hvar hún er bönnuð. Engar merk-
ingar eru fyrir hendi en slíkt myndi
auka öryggi vegfarenda til muna.
Á Suðvesturlandi, í Gullbringu-
og Kjósarsýslu, auk allra kaupstaða
og kauptúna landsins, er í gildi bann
við lausagöngu alls búfjár. Þó er sú
undantekning þar á, að í Kjós er ein-
ungis kveðið á um bann við lausa-
göngu stórgripa. Sveitarfélagið Ölf-
us er einnig með lausagöngubann á
öllum búfénaði. Slíkt bann gildir
einnig á þremur vegarköflum á land-
inu, á Suðurlandsvegi í gegnum
Mýrdalshrepp, þjóðveginum í gegn-
um Húnaþing vestra og í gegnum
hluta af Austur-Skaftafellssýslu í
Nesjunum nálægt Höfn í Hornafirði.
Þessi vegsvæði eru friðuð sam-
kvæmt samningi sveitarfélaganna
við Vegagerðina, sem tók að sér að
reisa fjárhelda girðingu beggja
vegna vegarins auk þess að sjá um
viðhald girðinganna. Þetta var
vegna fjölda árekstra og mikils
tjóns, einkum í nágrenni Hafnar.
„Þetta viljum við hjá Bænda-
samtökunum sjá víðar. Bændur eru
ekki á móti takmörkun lausagöngu
heldur er það frekar kostnaðurinn
sem hamlar,“ segir Ólafur Dýr-
mundsson, ráðunautur hjá Bænda-
samtökum Íslands.
Óvíst hver ber ábyrgðina
Tjón sem hlýst af árekstrum við
búfé er töluvert og ekki er alltaf ljóst
hver ber ábyrgðina. Oftast fæst tjón
á bílum bætt úr kaskótryggingu en
það er þó ekki einhlítt.
„Þetta eru mjög erfið mál og
með því flóknara í þessari starf-
semi,“ segir Sumarliði Guðbjörns-
son, starfsmaður tryggingafélagsins
Sjóvár. „Það er ekki til neitt einfalt
svar við því hverjir bera ábyrgðina á
tjóninu og það eru margir liðir sem
þarf að skoða. Ef lausaganga búfjár
er bönnuð þarf að sýna fram á
ábyrgð búfjáreigandans, hvort hann
hafi gerst sekur um gáleysi og þar
fram eftir götunum. Ef lausaganga
er leyfð þá koma vegalög inn í þetta.
Einnig er þetta spurning um hvort
bóndi eigi að bera ábyrgð gagnvart
almennri umferð ökutækja á þjóð-
veginum. Flest okkar vilja aka
örugg um þjóðvegi landsins. Margt
hefur breyst sem betur fer, áður
fyrr var úrskurðað að búfénaður
landsins ætti frían og frjálsan að-
gang að þjóðvegum landsins en það
hefur breyst.“
Sumarliði kallar eftir skýrari
lagaramma í þessum málefnum til að
tryggja öryggi allra á vegum úti.
Bann við lausa-
göngu sauðfjár
fátítt á landsvísu
Morgunblaðið/Ómar
Sauðfé Ætli þennan langi nokk-
uð að hlaupa upp á veg?
 Ekki alltaf ljóst
hver ber ábyrgð ef
ekið er á búfé
Hrútar í haldi að vetri
» Lausaganga búfjár er
bönnuð samkvæmt ákvæðum í
lögum um búfjárhald.
» Stóðhestar og naut eiga
alltaf að vera í haldi. Hrútar og
hafrar eiga að vera í haldi yfir
veturinn á fengitímanum sjálf-
um en mega ganga lausir á
sumrin.
» Landeigendum er heimilt
að beita búfénaði á sínu landi.
» Vegagerðin leggur veg í
gegnum land bóndans. Þá rís
upp ágreiningur hver rétturinn
sé til að beita og hver réttur
vegfarenda sé.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, segir að bolla-
leggingar Grænlendinga um síld-
veiðar séu ekki nýjar af nálinni.
Fyrir tveimur árum hafi orðið
vart við norsk-íslenska síld í lög-
sögu Grænlands og þeir hafi
fengið færeysk skip til til-
raunaveiða.
Gangi síldin í lögsögu Græn-
lendinga og þeir hefji veið-
ar á henni hafi íslenskir
útvegsmenn ekkert um
það að segja. Grænlend-
ingar séu hins vegar ekki
aðilar að samkomulagi
um veiðar úr
norsk-íslenska
síldarstofn-
inum og geti
því ekki vænst
þess að fá að
landa síld
hér á landi.
Ekki aðilar að
samkomulagi
HAFA REYNT ÁÐUR
Friðrik J.
Arngrímsson
Morgunblaðið/RAX
Frá Grænlandi Margvíslegir möguleikar hafa opnast í atvinnulífi Grænlendinga á síðustu misserum.