Morgunblaðið - 16.04.2013, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 2013
Vorbros í Kvosinni Bjart hefur verið yfir mannlífinu í miðborg Reykjavíkur síðustu daga enda hefur verið heiðskírt og fallegt veður og langþráð sumarið er augljóslega á næsta leiti.
Ómar
Það er mikilvægt að
ljúka aðildar-
samningum við Evr-
ópusambandið. Við
þurfum að tryggja
stöðu Íslands í hinu al-
þjóðlega viðskiptaum-
hverfi á óvissum tímum.
Við getum ekki lifað
áfram við höft og vax-
andi efnahagslega ein-
angrun. Og okkur ligg-
ur á. Höftin munu hratt menga og
skekkja athafnalífið, ef ekkert verður
að gert.
Við erum ekki að leggja til aðild að
ESB af því okkur langar að tala
þýsku eða borða croissant í morg-
unmat. Aðild er einfaldlega praktísk
nauðsyn og skynsamlegasta leiðin
áfram fyrir metnaðarfulla norræna
velferðarþjóð sem býr við gjaldeyr-
ishöft og ógjaldgengan gjaldmiðil, en
vill opið hagkerfi og njóta sambæri-
legra lífskjara og nágrannaþjóðirnar.
Hugmynd sjálfstæðismanna og
framsóknarmanna um þjóðaratkvæði
um framhald aðildarviðræðna getur
aldrei gengið upp. Það er ómögulegt
að stilla málum svo upp að þessir
flokkar, sem ekki telja hagsmunum
þjóðarinnar best borgið með aðild,
eigi í ríkisstjórn nauðugir að leiða að-
ildarviðræður sem þeir hafa enga trú
á. Formaður Sjálfstæðisflokksins hef-
ur margsagt að ófært sé að VG leiði
samninga um einstök efnisatriði að-
ildarsamninga, því flokkurinn styðji
ekki aðild. Engin samningsniðurstaða
sé nógu góð fyrir VG. Sama hlýtur að
eiga við um Sjálfstæðisflokkinn og
forystu hans. Ef þjóðin kýs að halda
áfram með aðildarviðræður fæli sú
niðurstaða því í reynd í sér vantraust
á ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknar og þeir þyrftu að fara frá
og veita minnihlutastjórn Samfylk-
ingarinnar, sem leiddi aðildarviðræð-
urnar, hlutleysi.
Eina skynsamlega leiðin er að ljúka
samningum eins hratt og kostur er,
undir forystu Samfylk-
ingarinnar í ríkisstjórn,
og gefa þjóðinni kost á
að kjósa þá strax um þá
efnislegu niðurstöðu.
Margir styðja Evr-
ópusambandsaðild, en
trúa því að það sé hægt
að kjósa gömlu lof-
orðaflokkana og halda
svo áfram í rólegheitum
með aðildarumsóknina.
Svo er ekki. Ef Fram-
sókn og Sjálfstæð-
isflokkur komast til þess að gera það
sem þeir segjast ætla að gera nú í að-
draganda kosninga tökum við ekki
upp evru í áratugi.
Því er Samfylkingin tilbúin að
leggja alla áherslu á aðildarumsókn-
ina: Ef við leggjum allt kapp á að
ljúka samningum og ekkert annað
tefur er raunsætt að þeim geti lokið
fyrir lok næsta árs. Þá gætum við
orðið aðilar að gjaldmiðilssamstarfi
ESB – ERM II – strax á því kjör-
tímabili sem nú er að hefjast. Þetta er
því raunverulegt viðfangsefni sem
skiptir máli strax.
Um leið og aðildarsamningur ligg-
ur fyrir erum við líka tilbúin til að
samþykkja frumvarp til breytinga á
stjórnarskrá, til að uppfylla skilyrði
aðildar og rjúfa þing og leggja allan
pakkann – og verk okkar öll – í dóm
þjóðarinnar.
Það er ekki eftir neinu að bíða.
Ljúkum aðildarviðræðunum og
treystum þjóðinni fyrir hinni end-
anlegu ákvörðun!
Eftir Árna Pál
Árnason
Árni Páll Árnason
Höfundur er formaður
Samfylkingarinnar.
Ljúkum við
aðildarumsóknina
» Við erum ekki að
leggja til aðild að
ESB af því okkur langar
að tala þýsku eða borða
croissant í morgunmat.
Aðild er einfaldlega
praktísk nauðsyn.
Stundum er sagt að
síðustu vikurnar fyrir
kosningar séu eins og
lokamínútur á upp-
boði þar sem fjöl-
margir kaupendur
sleppa sér í ákefðinni.
Að þessu sinni virðist
sem engin slík
spenna verði, því einn
flokkurinn hefur gefið
út loforð af áður
óþekktri stærð og hefur, enn sem
komið er, uppskorið áður óþekkta
fylgisaukningu fyrir. Framsókn-
arflokkurinn boðar nú miklar „leið-
réttingar“ skulda hluta kjósenda,
og myndi kostnaður við slíkt nema
mörg hundruð milljörðum króna,
eftir því sem næst verður komist.
Þeir mega eiga það, framsókn-
armenn, að þeir virðast klókir við
gerð þessa loforðs. Þeir vita að
þeir sem lofa svo ótrúlegum út-
gjöldum verða spurðir hvaðan
stórskuldugur ríkissjóður eigi að
taka slíka peninga. Og framsókn-
armenn hafa fundið aðila sem ekki
svarar fyrir sig og sem enginn veit
hvað heitir, en flestir hafa samt ill-
an bifur á. Framsóknarmenn ætla
einfaldlega að taka nokkur hundr-
uð milljarða króna af „hrægömm-
unum“. Enginn veit hverjir þeir
eru, en margir eru þess fullvissir
að einhverjir útlenskir „vogunar-
sjóðir“ hafi keypt kröfur á gömlu
bankana á afslætti með það fyrir
augum að fá síðar hærra hlutfall
þeirra greitt út. Þetta þykir mörg-
um allt að því glæpsamlegt og sjá
ekkert að því að þessir gírugu vog-
unarsjóðir borgi eins og þrjú
hundruð milljarða króna til þess að
minnka skuldir væntanlegra kjós-
enda Framsóknarflokksins. Bara
nafnið „vogunarsjóður“ bendir til
að þar fari einhver sem sé ekki of
góður til að borga nokkra brúsa.
Hverjir eru þessir
„hrægammar“?
Ekki liggur fyrir opinberlega
hverjir kröfuhafar föllnu bankanna
eru. Einhverjir þeirra
eru eflaust íslenskir
lífeyrissjóðir. Ein-
hverjir eru upphaf-
legir kröfuhafar og
hafa þegar tapað
gríðarlegum fjár-
hæðum á því að lána
íslensku bönkunum.
Loks hafa einhverjir
þeirra keypt kröfur
af þeim sem áður
höfðu tapað gríð-
arlegum fjárhæðum á
viðskiptum við ís-
lensku bankana. Þessir hópar eru
aðilarnir sem eiga að borga kosn-
ingaloforð Framsóknarflokksins.
Það eru ekki gömlu bankarnir sem
eiga að borga loforðin, svona eins
og í skaðabætur fyrir „for-
sendubrestinn“, enda eru gömlu
bankarnir ekki til. Þeir, sem
Framsóknarflokkurinn vill að
borgi, eru aðilar sem þegar eru
búnir að tapa stórfé á viðskiptum
sínum við íslensku bankana.
Það að segjast ætla að fjár-
magna ofsaloforðin með því að
sækja bara peningana til „hræ-
gammanna“, hefur annan prakt-
ískan kost fyrir yfirboðsstjórn-
málaflokk: Hrægammarnir fara
ekki í viðtöl. Þeir verða bæði nafn-
lausir og andlitslausir fram að
kosningum. Enginn fréttamaður
spyr „Talsmann hrægamma“ hvort
hann sjái eitthvað hugmyndinni til
fyrirstöðu. Eftir að framsókn-
armenn hafa talað nógu lengi um
væntanlegar veiðiferðir sínar á
lendur hrægammanna skapast
kannski almenn samstaða um að
ekkert geti komið í veg fyrir að
hugmyndirnar nái fram að ganga.
Hafa slíkir samningar
eitthvert gildi?
En hvaða líkur eru nú á því að
samningar um efnið hafi yfir höfuð
eitthvert gildi? Framsóknarmenn
segjast ætla að gera þetta allt
saman með „samningum“. „Hræ-
gammarnir“ eigi hér að vísu mikið
fé en það fé hafi verið tekið í gísl-
ingu og verði ekki sleppt nema
með „samningum“ um að „hræ-
gammarnir“ taki að sér að borga
kosningaloforð Framsóknarflokks-
ins á útleiðinni. Ef „hrægamm-
arnir“ vilji ekki semja, þá verði
féð bara fast hér áfram og höftin
föst í sessi. En hvaða gildi hefði
slíkur „samningur“? Allir lögfræð-
ingar þekkja svokallaða ógilding-
arreglu samningaréttarins, sem á
fræðimáli heitir 36. grein laga 7/
1936 um samningsgerð umboð og
ógilda löggerninga. Þar segir að
samningi megi „víkja til hliðar í
heild eða hluta, eða breyta, ef það
yrði talið ósanngjarnt eða and-
stætt góðri viðskiptavenju að bera
hann fyrir sig“. Við mat á þessu
skuli líta til „efnis samnings, stöðu
samningsaðilja, atvika við samn-
ingsgerðina og atvika sem síðar
komu til“. Það er augljóst að
samningur, sem menn skrifa undir
með byssuhlaup við gagnaugað,
hefur ekkert gildi fyrir dómi. Þeg-
ar annar samningsaðilinn, íslenska
ríkið, hefur öll ráð hins í hendi sér
með löggjafarvaldinu og heldur
eigum gagnaðilans föstum árum
saman til þess að knýja hann til
samningsgerðar er augljóst ójafn-
ræði með þeim. Hvaða gildi mun
slíkur samningur hafa fyrir dómi?
Þar dugir ekki að kalla gagnaðil-
ann bara „hrægamm“ eins og
gefst víst vel í kosningabaráttu.
Hversu líklegt er að þeir „samn-
ingar“ sem Framsóknarflokkurinn
segist ætla að gera við ónafn-
greinda „hrægamma“, og borga
þannig stærstu kosningaloforð Ís-
landssögunnar, muni hafa mikið
gildi þegar þeir koma fyrir dóm-
stóla? Varla heldur neinn að gagn-
aðilarnir láti ekki reyna á gildi
samninganna. Sjálfir hrægamm-
arnir.
Skýjaborgir í stað skjaldborgar?
Eftir Eirík Elís
Þorláksson »Hversu trúlegt er
það að slíkir samn-
ingar við kröfuhafa
bankanna hafi gildi
fyrir dómstólum?
Eiríkur Elís Þorláksson
Höfundur er lögfræðingur.