Morgunblaðið - 22.11.2013, Síða 31

VIÐTAL
Helgi Vífill Júlíusson
helgivifill@mbl.is
„Háskólar eiga að búa til nýjar at-
vinnugreinar í sínum heimalöndum,“
segir Einar Stefánsson, prófessor í
augnlækningum og stofnandi fimm
nýsköpunarfyrir-
tækja. „Íslenska
háskólasam-
félagið hefur ekki
sinnt þessu hlut-
verki nægilega
vel. En það eru til
dæmi um vel
heppnuð fyrir-
tæki sem hafa
sprottið úr há-
skólaumhverfinu.
Marel, stærsta
fyrirtæki landsins, er ugglaust besta
dæmið um það,“ segir hann.
Einar segir að byggja megi há-
skólasamfélagið upp til að það styðji
betur við þetta hlutverk með því að
feta í fótspor Bandaríkjanna, Finn-
lands og Svíþjóðar. Þar séu öflugir
háskólar og verulegum opinberum
fjármunum sé varið í nýsköpun og
rannsóknir. Vísindamenn sæki í fjár-
muni úr samkeppnissjóðum.
„Samkeppnissjóðir eru árangurs-
ríkasta leiðin til að deila út opinberu
rannsóknarfé. Vísindamenn sækja
um styrki til sinna verkefna. Hug-
myndirnar eru metnar af sérfræð-
ingum sem þurfa að líta á sama tíma
til annarra umsókna. Matið byggist
jafnframt á árangursmati, þar sem
horft er til hvernig viðkomandi hefur
gengið á undaförnum árum. Sá sem
ekki hefur náð árangri í fortíðinni á
því erfiðara um vik að fá fjármunum
úr sjóðnum. Bandaríkjamenn eru í
fararbroddi með þetta kerfi, og aðr-
ar þjóðir hafa reynt að líkja eftir
þessu fyrirkomulagi, þar sem árang-
urinn blasir við,“ segir Einar.
Hér á landi sé ekki sama háttur
hafður á, hér séu sjö háskólar starf-
ræktir og fjölmörg rannsókna- og
fræðasetur um land allt. „Kröftunum
er dreift of víða. Mun skynsamlegra
er að reka sterkan háskóla. Vísinda-
starf byggist á samvinnu, sérfræð-
ingar á ýmsum sviðum þurfa að geta
dregið sig saman. Nýsköpun verður
nefnilega einna helst til þegar mis-
munandi sérfræðiþekkingu er bland-
að saman. Það nægir ekki nýta
tæknina til þess að hafa samskipti,
það er best að hafa alla á sömu torf-
unni,“ segir Einar. Hann segir að
það hafi verið í raunin í þeim fyr-
irtækjum sem hann hafi stofnað og
nefnir að þar innanborðs séu til
dæmis augnlæknar, lyfjafræðingar,
efnafræðingar, eðlisfræðingar, tölv-
unarfræðingar og viðskiptafræðing-
ar.
Einar gagnrýnir jafnframt hve
litlu fé sé varið í samkeppnissjóði hér
á landi. „Af því fé sem lagt er til
rannsókna og nýsköpunar fer um
það bil 10% í samkeppnissjóði. Svíar,
sem eru þekktir fyrir að reka nor-
rænt velferðarríki, leggja hærra
hlutfall í samkeppnissjóði en við eða
30%. Sá háttur sem hafður er hér á,
er að leggja þá fjármuni sem verja á
til rannsókna og nýsköpunar í stofn-
anir – án árangurstengingar. Og það
sem fer í samkeppnissjóði er meira
og minna eyrnamerkt ýmsum sér-
hagsmunum, eins og t.d. landbúnaði
eða ákveðnu kjördæmi,“ segir Einar
og leggur áherslu á að kerfið sé ekki
miðstýrt heldur að hugmyndirnar
komi frá vísindamönnum. Erfitt sé
að ákveða fyrirfram hvaða atvinnu-
greinar muni vaxa og dafna. Hann
bendir á að á sama tíma og að á Ís-
landi sé hlutfallslega settir minni
fjármunir í samkeppnissjóði, séu hér
á landi settir mun minni fjármunir í
háskóla. „Hér á Íslandi er lagður
framrétt rúmlega helmingur af því
sem Norðurlandaþjóðir gera. Við
sem sagt leggjum minni skerf af
þjóðarkökunni til háskóla og skipt-
um þeirri fjárhæð í marga hluta og
dreifum víða,“ segir hann.
Einar segir að ríkisstyrkir til
rannsókna og nýsköpunar séu afar
nauðsynlegir, vegna þess að það geti
tekið 15-20 ár að byggja þekkingar-
fyrirtæki úr hugmynd kviknar hjá
vísindamönnum og einkafjármunum
séu alla jafna ekki svo þolinmóðir.
Búi til atvinnugreinar
Morgunblaðið/Ómar
Svörður Einar Stefánsson prófessor segir dæmi um vel heppnuð fyrirtæki sem
hafa sprottið úr háskólaumhverfinu. Marel sé besta dæmið um það.
 „Háskólasamfélagið hefur ekki sinnt þessu hlutverki nægilega vel,“ segir pró-
fessor í augnlækningum  Feti í fótspor annarra og nýta samkeppnissjóði meira
Nýsköpun í augnsýn
» Einar Stefánsson prófess-
or kemur að þremur sprota-
fyrirtækjum sem tengjast
augnlækningum.
» Risk þróar áhættureiknivél
sem metur áhættu syk-
ursjúkra á augnsjúkdómum
og sjónskerðingu.
» Oculis vinnur með na-
nóagnir í augndropum til að
bæta lyfjameðferð við ýms-
um algengum augn-
sjúkdómum.
» Oxymap þróar tækjabúnað
sem getur metið blóðþurrð-
arsjúkdóma í augnbotnum
með stafrænni myndvinnslu.
Einar
Stefánsson
FRÉTTIR 31Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2013
Gallexier er sérhönnuð jurtablanda frá Salus
sem hjálpar líkamanum við meltingu á feit-
um og þungum mat, þrátt fyrir að borða all-
taf passlega þá er oft á boðstólum um jólin
matur sem líkaminn er ekki vanur og ræður
ekki svo auðveldlega við að melta.
Lausnin er komin ef þú tekur 20 ml af Gal-
lexier fyrir máltíð og/eða 20 ml strax eftir
máltíð þá örvast meltingin og þér líður betur
fljótt, jurtirnar í þessari blöndu, eru vatnslo-
sandi, örva meltingu og hjálpa einstaklega
vel við niðurbrot á fitu í fæðunni.
Njóttu jólanna, matarins og láttu þér líða vel

„Gallexier
bjargvættur jólanna“
Nú getur maður leyft sér meira en bara dreyma um jólamatinn!!!
Hagnaður Landsbankans nam
rúmum 6,7 milljörðum króna á
þriðja ársfjórðungi og jókst um
305% milli ára, en á sama tíma í
fyrra nam hann um 1,7 milljörðum
króna.
Í uppgjörinu segir að breytingin
á milli ára skýrist meðal annars af
hærri rekstrartekjum, lægri
kostnaði, hækkandi virði hluta- og
skuldabréfa og virðisbreytingu á
útlánasafni.
Í tilkynningu er haft eftir Stein-
þóri Pálssyni, bankastjóra Lands-
bankans, að reksturinn og arðsem-
in hafi verið með ágætum. „Mikill
árangur hefur náðst í lækkun
rekstrarkostnaðar og að teknu til-
liti til verðbólgu er raunlækkun
rekstrarkostnaðar 9,4% á fyrstu
níu mánuðum ársins. Þetta er
betri árangur en áætlanir okkar
gerðu ráð fyrir.“
Athygli vekur að lausafjáreignir
bankans í erlendri mynt eru
komnar vel yfir 150 milljarða
króna en þær voru um 70 millj-
arðar fyrir rúmu ári. Hafa grein-
endur bent á að þessi mikla gjald-
eyrissöfnun ráði hvað mestu um
að gengi krónunnar hafi lítið sem
ekkert hækkað undanfarna mán-
uði. kij@mbl.is
Hagnaður-
inn eykst
um 305%
 Landsbankinn hef-
ur dregið úr kostnaði
Morgunblaðið/Golli