Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.11.2014, Blaðsíða 44

Fjármál
heimilanna
Carlos Slim lét m.a.
byggja Soumaya
safnið í Mexíkóborg *Flest dreymir okkur um að eiga meiri peninga.Væri ekki amalegt að vinna eins og einn Vik-ingalottó-pott, nota tugi eða hundruð milljóna tilað greiða upp skuldir, kaupa fínni bíl, stærra húsog ferðast. En hvað gera menn eins og MexíkóinnCarlos Slim, ríkasti maður heims, við auðæfin?Eignir Slim eru metnar á 80 milljarða dala, um
9.750 milljarða króna. Ef hann eyddi milljón döl-
um á dag tæki hann um 220 ár að klára peninginn.
Væri 220 ár að eyða auðæfunum
Ljósmynd / Wikipedia – Javier Hinojosa (CC)
Á dögunum sendi Anna Jónsdóttir
sópransöngkona frá sér geisladisk-
inn VAR, með íslenskum þjóð-
lögum án meðeiks.
Á sunnudag kl. 15. heldur hún
tónleika í Hannesarholti ásamt
Þóru Passauer kontraalt og Nínu
Margréti Grímsdóttur píanóleik-
ara. Þar flytja þær ýmsa tónlistar-
konfektmola.
Hve mörg eruð þið á
heimilinu?
Við erum fjögur. Ég, maðurinn
minn hann Garðar og tvö börn
(yngsta og elsta) og svo kötturinn
Lísa. Miðbarnið er flutt að heiman
og hefur stofnað sína eigin fjöl-
skyldu sem stundum borðar með
okkur.
Hvað áttu alltaf til í
ísskápnum?
Mat svona almennt en ef þröngt er
í búi þá, ost, egg, lýsi, haframjöl,
mjólk og hrökkbrauð.
Hvað fer fjölskyldan með í
mat og hreinlætisvörur á
viku?
Úff, ég eiginlega veit það ekki, en
sennilega of mikið, þó að við séum
á réttri leið með að kaupa passlega
mikið inn.
Hvar kaupirðu helst í
matinn?
Víði og Nóatúni þegar þarf bara að
kaupa allra nauðsynlegasta. Ann-
ars finnst mér erfitt að kaupa inn
nema það sem er vinsælt í dag.
Flestar búðir eru með sama úrval-
ið.
Hvað freistar mest í
matvörubúðinni?
Ostar og ber (og stundum nammi)
og rauðvín.
Hvernig sparar þú í
heimilishaldinu?
Við reynum að nýta matarafganga
og oft getur maður gert dýrindis
máltíð úr einföldum og ódýrum
hráefnum. Til dæmis finnst mér
lauksúpa með gratíneruðu brauði
vera veislumatur.
Hvað vantar helst á
heimilið?
Í raun vantar ekkert, nema kannski
stærra „heimili“ þ.e. hús. Það er
hins vegar eitt sem ég hef aldrei átt
og það er hrærivél. Þó hef ég ekki
tölu á þeim stórboðum sem hafa
verið haldin og kökum sem hafa
verið bakaðar hér á þessu heimili.
Eyðir þú í sparnað?
Já séreignasparnað.
Skothelt sparnaðarráð?
Eyða ekki um efni fram! Gleyma
sér ekki í neyslu.
ANNA JÓNSDÓTTIR SÖNGKONA
Hefur aldrei átt hrærivél
Anna segir oft hægt að gera dýrindis rétti úr afgöngum og ódýru hráefni.
Aurapúkinn hefur oft skrifað um
kosti þess að vera ekki klyfjaður af
of mörgum veraldlegum eigum.
Flatskjárinn, einbýlishúsið, flygillinn
og antikdúkkusafnið getur nefni-
lega fljótt orðið að íþyngjandi
byrði.
Eigurnar geta orðið að ankeri
sem heftir fólk í að grípa tækifæri,
taka áhættu og láta draumana ræt-
ast. Hefur Púkinn t.d. tekið eftir
að um leið og fólk eignast íbúð og
innbú verður því oft þeim mun
erfiðara að t.d. athuga atvinnu-
tækifæri erlendis eða máski taka
alþjóðlega námssyrpu. Jafnvel bara
ef áhugavert starf býðst í öðrum
landsfjórðungi er erfitt að slíta upp
ræturnar ef fólk á of mikið af hlut-
um.
Sjóndeildarhringurinn takmark-
ast við ankerið því það væri svo
mikið basl, og svo dýrt, að kaupa
eða selja íbúðina, koma bílnum í
verð, setja búslóðina í gám, og þar
fram eftir götunum.
Sá sem ferðast létt í gegnum líf-
ið getur farið víða.
púkinn
Aura-
Ertu með
ankeri?H
ver hefur ekki heyrt
sögur af leiðtogum og
snillingum sem þurfa
sáralítinn svefn? Þær
eru ófáar frásagnir af stjórn-
málamönnum, vísindamönnum og
listamönnum sem leggjast seint til
hvílu, rísa árla á fætur og afkasta
margfalt á við venjulegt fólk.
Þeir sem halda að lítill svefn sé
lykillinn að árangri ættu samt að
hugsa sig tvisvar um. Þó að það
geti hentað sumum að sofa sáralít-
ið þá gildir ekki endilega það sama
um meðaljóninn, og að því er Wall
Street Journal greinir frá getur of
lítill svefn leitt til lægri launa og
lélegri ákvarðanatöku þegar kemur
að fjárfestingum.
Meiri svefn, hærri laun
WSJ greinir frá nýlegri rannsókn
vísindamanna við San Diego-útibú
Kaliforníuháskóla þar sem rýnt var
í svefnvenjur fólks og velgengni á
vinnumarkaði, byggt á tölum
bandarísku manntalsstofnunar-
innar.
Niðurstöðurnar eru heldur betur
sláandi: Þeir sem sofa of lítið gætu
átt von á um 16% hærri launum ef
þeir bara bættu við sig einni
klukkustund af svefni. Er þetta
álíka hækkun launa og reikna má
með fyrir eitt viðbótarár af skóla-
göngu.
Dæmigerð manneskja þarf átta
klukkustundir af svefni hverja nótt
til að vera upp á sitt besta. Svefn-
þörfin er breytileg eftir ein-
staklingum en fæst okkar eru mjög
langt frá meðaltalinu. Fyrir nær
alla er alveg galið að ætla að sofa
t.d. aðeins fimm klukkustundir á
sólarhring.
Rannsakendurnir benda á að
áhrif svefnleysisins sjáist ekki
endilega svo vel. Þeir sem sofi of
lítið geti í sjálfu sér komist í gegn-
um daginn áfallalaust, setið fundi,
lesið sig í gegnum skýrslur og
höndlað hina daglegu rútínu. En
svefnleysið hefur áhrif á starfsemi
heilans að því marki að fólk á erfitt
með að hugsa á frumlegan hátt,
koma auga á möguleika fyrir utan
rammann, læra af reynslunni og
laga sig að breyttum aðstæðum.
Erfiðara verður að beita góðri
dómgreind á erfiðar ákvarðanir ef
svefninn er af skornum skammti
og þeir sem sofa lítið eru líklegri
til að vera ergilegri, upplifa sveifl-
ur í skapi og þurfa að hafa meira
fyrir að láta sér lynda við aðra.
Að þessu sögðu ætti engan að
furða að rannsóknir sýna að fjár-
festar sem hafa fengið litinn svefn
taka verri fjárfestingarákvarðanir.
Betri afköst með hollari mat
Fleira en svefnvenjur hefur áhrif á
frammistöðu í starfi. Rannsókn
sem birt var á síðasta ári í fræði-
ritinu Journal of Occupational and
Environmental Medicine sýndi
fram á töluvert betri frammistöðu
starfsmanna sem borðuðu hollan
mat. Er hægt að reikna með að ef
bætt frammistaða vegna nægs
svefns hækki laun fólks þá séu
áhrifin þau sömu þegar gott mat-
aræði eykur afköst.
Rannsakendur komust m.a. að
því að þeir starfsmenn sem stund-
uðu reglulega líkamsrækt og borð-
uðu hollan mat voru með 27%
færri fjarvistardaga en hinir. Ef
mataræðið var hollt allan daginn
voru starfsmenn 25% líklegri til að
hafa meiri afköst í starfi. Ef starfs-
menn tömdu sér að stunda líkams-
rækt í 30 mínútur, þrisvar í viku
eða oftar, þá voru þeir 15% líklegri
til að vera afkastameiri en venju-
lega.
Starfsmenn undir offitumörkum
reyndust sýna 11% meiri afköst í
starfi en þeir sem eru yfir mörk-
unum. Er því hætt við að ef auka-
kílóin verða of mörg geti þau farið
að verða að hindrun fyrir þá sem
vilja ná lengra í starfi.
MATARÆÐI, HREYFING OG SVEFN
Ertu upp á þitt besta?
RANNSÓKNIR BENDA TIL AÐ ÞEIR SEM HUGSA VEL UM HEILSUNA OG FÁ NÆGAN SVEFN UPPSKERI
EKKI AÐEINS AUKIÐ HEILBRIGÐI HELDUR FÁI HÆRRI LAUN OG FJÁRFESTI BETUR.
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Rannsakendur í Kaliforníu komust að því að ef fólk fær of lítinn svefn getur það verið ávísun á lægri tekjur.