Fréttir - Eyjafréttir - 25.06.1998, Blaðsíða 11

Fimmtudagur25. júní 1998
Fréttir
11
eftir, eins og hann sé að kippa henni í
liðinn eða hugsanlega að styrkja
sambandið, eða að þetta er bara
kækur. Hann fer vítt yfir sviðið og er
í góðu og lélegu sambandi eftir
atvikum, þangað til hann horfir á eina
konuna og segir:
„Það er svolítið „spooky" í kring-
um þig. Eg sé árana í kringum þig,"
og teiknar hana á vegginn með fingr-
unum. „Þetta eru þéttir og jafnir litir.
Hún er hvít og gulllituð og eins og
strókur út frá þér. Það era háþróaðar
verur í kringum þig. Ertu þrákálfur,"
spyr Bjami
Konan játar því að hún geti verið
það.
„Þessari ára fylgir lækningamáttur
og þessar verar vilja að þú gefir þig
meira að andlegum málefnum. Þú
gætir notað þessa orku til þess að
hjálpa öðram. Þessar verur eru til-
búnar að hjálpa öðram með þinni
aðstoð, en þú verður að vera tilbúin til
þess sjálf. Þessara verur falla inn í
hvíta- og gulllitaða áruna."
„Er ég eitthvað spes," segir konan
og er hálf hissa, en þó ekki.
„Nei," segir Bjami. „Þú ert ekki
ein í heiminum. Þú getur notað þetta,
en verður sjálf að taka ákvörðun.
Guð veri með þér."
Konan þakkar fyrir og á eftir fylgir
löng þögn og þessi skilaboð hafa
greinilega komið huga fundargesta á
nokkurt flug. Margt fleira var sagt og
margvísleg skilaboð sem handan-
heimsíbúar vildu koma á framfæri við
ófama Eyjamenn, svo notað sé
orðalag Bjama. Enginn vildi þó tala
við unga manninn sem var á
fundinum og enginn vildi ná
sambandi við blaðamanninn og kom
mér nokkuð í opna skjöldu og
hvarflaði að mér að konur væru
næmari fyrir tengslum við burtfama
„Jæja góðir hálsar," segir Bjami.
Það er búið að vera gaman með
ykkur. Islendingar era upp til hópa
ágætis fólk." Svo biður hann fólk að
fara með - O! ljóssins faðir lof sé þér -
og svo framvegis. Skyggnilýsingar-
gestir era fljótir að yfirgefa fundinn,
þegar sambandið hefur verið rofið.
Þó era tvær ungar stúlkur sem bíða,
vegna ráða sem Bjami ætlar að gefa
annarri þeirra til þess að hún taki ekki
of mikið inn á sig þrautir annarra.
Heilsu hennar sjálfrar gæti stafað
hætta af því. Einnig era þrjár konur
sem vilja ræða lítilega við Bjama um
handanheimsmálin.
Það berst hávaði frá bfium í
hraðakstri upp og niður Heiðarveginn
og blaðamanni er skyndilega kippt
inn í jarðvistina, ekki þó þar með sagt
að hann hafi gleymt sér gjörsamlega á
fundinum. En vissulega var þessi
fundur reynsla út af fyrir sig, hafandi
aldrei setið slíka nálgun við önnur
tilverasvið.
Bcnedikt Gestsson
Místök
víö for-
mArtnA-
vísvtr
Okkur varð heldur á í messunni í
síðasta blaði þegar við birtum gamlar
formannavísur eftir Ása í Bæ. Tvær
síðustu vísumar vantaði, þar af vfsuna
um sjálfan aflakónginn Binna í Gröf á
Gullborgu og svo lokavísuna. Skæð
flensa heijaði á bæjarbúa þennan vetur
og Binni, sem sjaldan varð misdægurt,
fékk hana. Ekki lét hann það þó aftra
sinni sjósókn og stóð hana af sér eins
og kemur fram í vísunni. Síðasta
vísan þarfnast ekki skýringa. Þá er
rétt að leiðrétta að það var ekki Erling
Ágústsson sem söng þessar vísur á
skemmtuninni heldur skemmtikraft-
urinn Baldur Hólmgeirsson. En hér
ðlíklegt að gull-
grafaraæði grípi
um sig í Eyjum
-segir Gísli Pálsson mannfræSingur um þær
breytingar sem koma Keikós getur haft á bæjarlífið
Það er talað um að Keikó og koma
hans til Vestmannaeyja muni ekki
bara setja svip sinn á Vestmanna-
eyjar á komandi árum heldur og
hafa áhrif á alla umfjöllun fjölmiðla
um ísiand. Ekki einasta er talað
um efnahagsleg áhrif, heldur og
ýmis sálfræði- og félagsleg áhrif sem
komi til með að setja mark sitt á líf
Vestmannaeyinga og það samfélag
sem hefur þrifist í Eyjum. Þó er
erfitt að gerast spámaður í eigin
fóðurlandi, en eins og margsannast
hefur og ekki síst undanfarnar vik-
ur, þá er ekkert nýtt undir sólinni.
Gísli Pálsson er prófessor í
mannfræði við Háskóla Islands og
Vestmannaeyingum að góðu kunnur
enda fæddur hér og uppalinn. Hann
var spurður að því hvort upp væri að
renna einhvers konar gullgrafaraæði í
Eyjum samfara komu Keikós til Eyja.
„Eg tel ekki líklegt að neitt gullæði
grípi um sig í Eyjum. Hins vegar
munu Eyjar verða í sjónlínu Qölmiðla
á næstu mánuðum og einhverjir
fjárfestar munu hugsanlega kanna
grandvöll til tekjuöflunar í tengslum
við Keikó, en ég hef ekki trú á því að
lagt verði í einhvem stórkostlegan
kostnað þar sem svo skammur tími er
til umræðu, því það er jú stefnt að því
að sleppa hvalnum svo þetta mun fjara
út og nájafnvægi."
Gísli segir hins vegar að hann vilji
líta á málið í stærra samhengi en ekki
einblína eingöngu á Eyjar og ísland.
Hann segir að meira virði sé að sjá
Eyjar í nýju ljósi og tækifærin sem
möguleg era í framtíðinni. „Að sjálf-
sögðu getur þetta hleypt nýju lífi í
atvinnulífið og að ný tegund ferða-
mannaiðnaðar festi rætur í Eyjum.
Hitt er svo hvaða víðtæk áhrif á sam-
félagið þetta hefur. Ég geri ráð fyrir
því að koma Keikós styrki sjálfsmynd
Eyjanna. Ungt fólk hefur verið að
flytjast frá Eyjum, þrátt fyrir næga
vinnu. Hugsanlega munu skapast
störf fyrir fólk sem ella hefur hugsað
sér til hreyfings."
Gísli telur að koma Keikós muni
setja Eyjar enn frekar á kortið og að
Vestmannaeyjar verði miðlægari í
hugum fólks, en ekki sá útkjálki eða
jaðarbyggð sem þær hafa verið hingað
til. Hann segir einnig að íyllyrða megi
að Keikó muni hafa áhrif á viðhorf
manna til spendýra og hraða ákveðn-
um breytingum sem átt hafa sér stað.
„Það hefur verið litið á fiska og hvali
sem auðlindir. Nú lítur umheimurinn
á þessi dýr í tengslum við umhverfis-
málogsemhlutaafmannheimi. Þetta
hefði verið óhugsandi fyrir fimmtíu
áram en á alþjóðavísu mun þetta flýta
íyrir þeim breyúngum sem tilhneiging
hefur verið til í umhverfismálum.“
Gísli vill nefna fjóra þætti sem þetta
mál endurspegli í vestrænni menn-
ingu.
„f fyrsta lagi endurspeglar þetta
nýja sýn á viðhorf til dýra á
Vesturlöndum og þá ekki einungis
sjávardýra. Menn líta æ meir á dýr
sem persónur, en ekki auðlind. Þetta
viðhorf felur í sér að dýrin hafi
fjölskyldutengsl og séu vaxandi
félagar mannsins. Þetta rímar við
hugmyndir meðal framstæðra þjóða
um dýr. Þau eru metin sem persónur.
Það er eitthvað í samtímanum sem
kallar á þessi nýju viðhorf til dýra og
er um leið afturhvarf til miklu eldri
hugmynda. Við höfum bælt þennan
félagsskap á Vesturlöndum."
Má tengja þetta svo kölluðum
nýaldarhugmyndum sem svo hafa
verið kallaðar?
„Það er kannski skylt, en um leið og
það er tengt verða fyrir hugmyndir um
kukl og galdur. Nýaldarhugsunin
hverfur til slíkra hugmynda og kann
að vera viss hætta samfara því. Hins
vegar vil ég nefna í annan stað að skil
milli náttúra og samfélags eru að
riðlast. Menn líta svo á að dýrin séu
félagsverar og menn að sama skapi
dýr, þannig skarast skilin sífellt meir
og mismunurinn milli manna og dýra
fýkur út í veður og vind. Umræðan
hefur því beinst í þann farveg að við
eignum hvölum mannlega eiginleika.
í þriðja lagi má benda á þann kraft
sem verið hefur í umhverfismálum á
vesturlöndum síðan um 1970. Sterk
friðunar- og umhverfissamtök sem
eiga sér upphaf í grasrótinni hafa
mikið til tekið völdin af stjómvöldum
og ríkisstjómum og hægt að benda á
ráðstefnuna í Ríó sem beina afleiðingu
umhverfispólitískrar starfsemi. Það
má vel líta á Keikómálið í ljósi þessa.
I fjórða lagi vil ég benda á hug-
myndina um það sem kallað hefur
verið hnattvæðing eða heimsþorpið.
Það skiptir orðið litlu máli hvar menn
búa í heiminum. Nútíma
fjarskiptatækni, sjónvarpsrásir og
Intemet gera okkur kleift að taka
beinan þátt og verða vitni að atburðum
um leið og þeir era að gerast. Eyjar
verða vettvangur atburða sem hafa
áhrif samtímis um allan heim.
Fjölmiðlaathyglin endurspeglast í
þessari hnattvæðingu. Jaðarþyggðir
og hugmyndir um afskekkta staði
verða að engu.“
Gísli segir að spennandi verði að
fylgjast með þróun mála sem
mannfræðingur og hvernig tengsl
mannheims, umhverfismála og
hnattvæðingar komi til með að þróast
í ljósi Keikómálsins. „Þetta snertir
allan menningarlegan grundvöll
manna á einhvem hátt."
Hvað um hættuna á því að til dæmis
lundaveiði leggist af með ofannefnt í
huga?
„Þetta er atriði sem ég hef velt fyrir
mér. Lundaveiði í Eyjum er dæmi um
það hvemig menn hafa nýtt sam-
eiginlega auðlind án einkarétt-
arhugmynda og ofnýtingar. Ég óttast
ekki árekstra né að nein mótsögn sé í
því að lundaveiði verði ekki áfram við
Iýði í Eyjum. Að sama skapi tel ég að
við getum haft Keikó hér í kví og nýtt
hvalstofna hér við land. Hins vegar
mun þetta hafa áhrif og hvalsinnar
neyddir til þess að snúa til vamar eða
endurskoða hugmyndir sínar."
Gísli telur að það beri að fagna
Keikó, því að hann bjóði upp á
stórkostleg tækifæri fyrir Éyjar.
„Yfirvöld og þeir sem að koma að
þessu máli verða hins vegar að stýra
því að málið fari ekki úr böndum
vegna fjölmiðlaátroðnings og einka-
framtaks sem gæti séð skammtíma
ávinning í málinu. Menn verða að
notfæra sér þetta af skynsemi og
byrgja þá branna sem kunna að opnast
við aukna ágengni við landið."
birtum við þá þessar tvær vísur og
biðjumst velvirðingar á mistökunum.
Þó að hann fái eitt flensuhret
fleyinu hann stýrir og setur met,
öslar hann hreifur þó ygglist höf,
aflakóngurinn Binni í Gröf.
Skálum, skálum Binni
og skellum okkur austur á Vík.
Fleiri má telja hér frækna menn
sem fengsælir eru á miðum enn.
En ungfrúin bíður þama eftir mér
og ástin á líka rétt á sér.
Sjómenn, sjómenn glaðir,
súpum nú heillaskál.
Góð gjöf til Byggðasafnsins
Þann 24. maí sl. fékk Byggða-
safn Vestmannaeyja góða gjöf.
Charlotte Hjaltadóttir, sam-
býliskona Sveinbjarnar heitins
Hermansen færði þá safninu að
gjöf mynd sem móðir Svein-
bjarnar hafði málað á sínum
yngri árum.
Móðir Sveinbjamar var Jóhanna
Erlendsdóttir, sem var gift Guðna
Johnsen en eftir lát hans giftist hún
Starker Hermansen og átti með
honum synina Guðna listmálara
og Sveinbjöm sem báðir em látnir
og dótturina Erlu Ágústu sem býr
á Patreksfirði. Ljóst er að Guðni
Hermansen hefur ekki átt langt að
sækja sína listrænu hæfileika því
að myndin, sem er af ungri konu,
er listavel gerð.
Myndin var tekin þegar Charlotte
afhenti þeim Jóhanni Friðfinns-
syni, safnverði og Páli Einarssyni,
bæjarritara, myndina. I baksýn er
á trönum síðasta myndin sem
Guðni heitinn vann að áður en
hann lést, myndin er ófullgerð og
heitir Ást við fyrstu sýn. Fjöl-
skylda Guðna færði Byggða-
safninu myndina, ásamt málara-
trönunum og mynd af lista-
manninum, að gjöf hinn 28. mars
á þessu ári.