Reykjavík - 11.01.2014, Blaðsíða 12

Ögurvík býður sjómönnum,
starfsmönnum sínum, sem og
öllum landsmönnum,
gleðilegt ár.
Bíldshöfða 18 - 110 Reykjavík - sími: 557 9510 - www.patti.is
Opið virka daga kl. 10-18
laugard. 11-16
AFSLÁTTUR AF
VÖLDUM VÖRUM 70%
Allt a
ð
ÚTSALA
Valencia sett 3+1+1 verð 140.900 áður 4
69.900
Písa-Rín Sófasett 3+1 verð 169.900 áður
286.800
Rúm 153x200
frá 99.000
verð áður 218.900
Bast stólar
9.900
verð áður 24.900
Heilsukoddar
2.900
verð áður 6.900
Hillur
15.900
stærð: 80x206x42
Púðar og
fjarstýringavasar
verð frá 2.900
nokkrir litir

Sjónvarpsskápar
33.500
verð áður 47.900
Skenkur 235x80x52
frá 77.000
verð áður 221.900
Tungusófar frá 125.930 kr
Hornsófar frá 143.900 kr
Sófasett frá 140.900 kr
12 11. janúar 2014REYKJAVÍK VIKUBLA
Ð
Áróður fyrir eigendur?
Blaðamaður gætir fyrst og síðast hagsmuna lesenda. Þetta þykja okkur almenn sannindi og er í
siðareglum Blaðamannafélags Íslands.
Blaða- og fréttamenn hafa nefnilega það
hlutverk að upplýsa almenning. Leiðar-
ahöfundur Morgunblaðsins virðist hins
vegar hafa aðrar hugmyndir um þetta.
Fjölmiðill hafi eingöngu skyldur við
eiganda sinn. Það stenst ekki.
Staðlaus fullyrðing
Upplýsandi klausa birtist í leiðara Mbl.
3. janúar:
„Fréttablaðið hefur að vísu engar
skyldur við neinn nema eiganda sinn,
því blaðið er borið til þeirra sem vilja
ekki fá það, sem hinna. Ríkisútvarpið
hefur á hinn bóginn margvíslegar
skyldur, sem m. a. eru ákvarðaðar með
lögum […].“
Hér birtist sýn ritstjóra Mbl. á fjöl-
miðlarekstur. Rétt eins og fullyrt er –
ranglega – að Fréttablaðið hafi aðeins
skyldur við eiganda – ekki almenning,
þá liggur í orðunum að hið sama geti
átt – eða eigi – við um Mbl. Dreifing
skiptir ekki máli hér.
Ekki bara blaðamenn
Siðareglan sem vitnað var til í upphafi
á ekki bara við um blaðamenn. Sama
á við fjölmiðlafyrirtæki. Fjölmiðlarnir
eru upplýsingaveitur sem fólk reiðir
sig á og í lýðræðissamfélagi skiptir
auðvitað máli að það sem sett er fram
hafi upplýsingagildi fyrir fólk – ekki
áróðursgildi fyrir eigandann.
Þetta er frumskylda fjölmiðils, óháð
rekstrarformi eða eignarhaldi. Og þótt
það sé ekki höfuðatriði, þá er þetta líka
í lögum:
„Fjölmiðlaveita skal í starfi sínu
halda í heiðri lýðræðislegar grund-
vallarreglur […],“ segir í 26. grein
fjölmiðlalaga.
Þannig er skylda allra fjölmiðla í
lýðræðisríki við almenning.
Auðvitað er þetta ekki alltaf einfalt.
Bæði hefur eignarhald áhrif á áherslu
fjölmiðla og rekstrarformið ekki síður.
Þannig hefur verið sýnt frá á dæmi
þess, bæði hér og erlendis, að fjöl-
miðlum hafi verið beitt grimmt í þágu
eigenda eða hugmyndafræði þeirra.
Það kemur nokkurn veginn niður á
sama stað.
Einnig hafa verið færð rök fyrir því
(t. d. Edwin Baker í bókinni Advertis-
ing and a Democratic Press, 1994) að
fjölmiðlar sem eingöngu hafa tekjur af
auglýsingum lúti boðvaldi auglýsenda
þegar upp er staðið. Ekki er það nú
gott.
Skyldan er skýr
Fjölmiðar eru sannarlega tæki til að
hafa áhrif á viðhorf almennings. Hægt
er að beita fjölmiðli sem öflugu áróð-
ursvopni.
En enda þótt eigendur geti hafa
beitt fjölmiðlum í eigin þágu, eða þeir
orðið deigir undir valdi auglýsandans,
þá er skyldan samt skýr: Hún er við
lesendur, hlustendur og áhorfendur –
engan annan.
Var þetta „sorpblaðamennska“?
Birting 365 miðla á myndskeiði sem sýnir þegar flugvél Mýflugs hrapaði í fyrrasumar, hefur
vakið miklar umræður. Fréttastofa 365
hefur flutt fréttir af málinu í tengslum
við bráðabirgðaskýrslu um slysið sem
kom út í byrjun október.
Tveir menn fórust í slysinu, en þetta
mun vera í fyrsta sinn sem myndir af
slysi eru birtar í íslenskum fjölmiðlum
með þessum hætti.
Umræðan hefur bæði snúist um
réttmæti þess að myndir af þessu tagi
séu birtar, um mörk almannahags-
muna og nærgætni við aðstandendur
en varpar einnig ljósi á algengan vanda
í íslenskri fjölmiðlun, þögnina.
Sorgin tvöfalt þyngri
Hildur Eir Bolladóttir, prestur á Akur-
eyri, segist vera hlynnt umfjölluninni
um slysið, en hefði viljað sleppa því að
birta myndbandið, þar sem flugvélin
sést skella á jörðinni.
„Mín reynsla af því að fylgja syrgj-
endum eftir sem hafa orðið vitni að
banaslysi ástvinar og hreinlega séð
hann deyja er að sorgin er heldur
þyngri og jafnvel tvöfalt þyngri en ef
viðkomandi hefur ekki orðið vitni að
hörmungunum og aðeins fengið réttar
og skilmerkilegar upplýsingar um at-
burðinn. Það er munur þarna á og þess
vegna dreg ég í efa réttmæti þess að
myndskeiðið sé birt.“
Leifur Hallgrímsson, fram-
kvæmdastjóri Mýflugs, kallar um-
fjöllun 365 miðla hins vegar „sorp-
blaðamennsku“ í samtali við Akureyri
vikublað.
Leituðu víða fanga
Atli Þór Fanndal blaðamaður, er á
öðru máli.
„Myndbirtingin er liður í mjög ítar-
legri fréttaskýringu sem er líkleg til að
vera upphafi af fjölda frétta og mikilla
skrifa. Á fréttaskýringunni má sjá að
henni er líklega ætlað að koma losi á
málið svo þeim fjölda spurninga sem
enn er ósvarað verði örugglega svarað.“
Vísar út fyrir slysið
Þorbjörn Þórðarson, fréttamaður 365,
hefur sagt að margir hafi neitað að tjá
sig um málið, við vinnslu fréttanna,
jafnvel ekki skilgreina sérfræðihugtök.
Ekki er óalgengt að erfitt sé að nálgast
upplýsingar.
Atli Þór Fanndal segir að frétta-
skýring 365 miðla varpi ljósi á þennan
vanda.
Harmsaga fámennis, hags-
muna og meðvirkni
Björn Þorláksson, ritstjóri Akureyrar
vikublaðs, tekur í svipaðan streng.
„Þessi klúbbaþöggun nær yfir margt
hér á landi. Verkfræðingar sem ekki
stimpla fyrirhuguð virkjanaáform fá
enga vinnu í þeim geira. Endurskoð-
endur sem ekki stimpla vafasamar
færslur eiga erfitt uppdráttar. Milljón
önnur dæmi, háð tengslum, venslum,
tækifærum, lífsafkomu. Harmsaga
fámennis, hagsmuna og meðvirkni er
ægilegt mein hér á landi.“
fjöLmiðLar
Ingimar Karl
Helgason
Hildur Eir Bolladóttir.
atli Þór Fanndal
Skjámynd úr myndbandinu sem 365 miðlar birtu.