Fréttablaðið - 30.10.2014, Blaðsíða 35

Þjónusta við aldraðaFIMMTUDAGUR 30. OKTÓBER 2014 3KYNNING − AUGLÝSING
Lokaverkefni Eyrúnar Jón-atansdóttur, félagsráðgjafa í norrænu MA-námi í öldr-
unarfræðum frá Háskóla Íslands,
byggir á rannsókn meðal 67 ára og
eldri í Reykjavík sem fá heimaþjón-
ustu og eiga samþykkt færni- og
heilsumat í dvalarrými. Verkefnið
ber titilinn „Heima alla ævi? Helstu
áhrifaþættir er kemur að því að eld-
ast heima“ og þar leitast Eyrún,
sem starfar sem félagsráðgjafi hjá
Heimaþjónustu Reykjavíkur, við
að svara spurningunum um helstu
áhrifaþætti þegar kemur að mögu-
leikum á að eldast heima og hvaða
áhrif magn og gæði heimaþjónustu
hafa á þá möguleika.
„Í yfirliti verkefnis kemur fram að
á næstu árum og áratugum er gert
ráð fyrir mikilli fjölgun aldraðra og
sérstaklega er gert ráð fyrir að fjölgi
í elsta aldurshópnum. Á sama tíma
er stefna stjórnvalda að draga úr
stofnanavæðingu og gera öldruðum
kleift að búa sem lengst heima með
viðeigandi stuðningi og þjónustu.“
Hún segir þessar áherslur vera í
samræmi við vilja aldraðra en rann-
sóknir hafa sýnt að langstærsti hluti
aldraðra vill búa heima sem lengst.
Fleiri aldraðir munu því búa leng-
ur heima á komandi árum og þurfa
aðstoð, meðal annars hjá Heima-
þjónustu Reykjavíkur. Í verkefninu
er einnig fjallað um samþættingu
heimaþjónustu sem unnið hefur
verið að hér á landi á síðustu árum
í Reykjavík.
„Niðurstöður rannsóknar leiddu
í ljós að f lestir sóttu um dvalar-
rými af heilsufarsástæðum, oft í
tengslum við bráðaveikindi eða
innlögn á sjúkrahús. Einnig komu
til aðrir áhrifaþættir svo sem óhent-
ugt húsnæði og óskir frá aðstand-
endum. Þá kom í ljós að magn og
gæði heimaþjónustu geta haft mikil
áhrif á hvort aldraðir telji sig geta
búið áfram heima.“
Meðal þátttakenda kom fram
að gera þyrfti heimaþjónustuna
sveigjanlegri, meðal annars gagn-
vart akstursþjónustu og heims-
endingu á mat. Dagdvöl reyndist
mörgum einnig mikilvægur félags-
legur stuðningur. „Af þeim fimm-
tán sem tóku þátt í rannsókninni
töldu þrettán að þeir gætu búið
áfram heima með sömu eða meiri
aðstoð heim. Þau viðhorf sem
áður voru ríkjandi um að aldrað-
ir ættu að draga sig í hlé og eðli-
legur endir á æviskeiðinu væri á
dvalar- eða elliheimili eru á und-
anhaldi og mikilvægt að koma til
móts við aukna þörf aldraðra fyrir
aðstoð heima þar sem meirihluti
þátttakenda vill búa áfram heima
eins lengi og mögulegt er og rann-
sóknir sýna að er grundvallaratriði
þegar kemur að lífsgæðum.“
Vilja búa heima
Þau viðhorf sem áður voru ríkjandi um að eðlilegur endir á æviskeiðinu væri á
dvalar- og elliheimil eru á undanhaldi. Auka þarf aðstoð við aldraða heima fyrir.
„Meirihluti þátttakenda vill búa áfram
heima eins lengi og mögulegt er,“ segir
Eyrún Jónatansdóttir, félagsráðgjafi hjá
Heimaþjónustu Reykjavíkur. MYND/GVA
Höfuðborgir Norðurlandanna, Helsinki, Kaupmannahöfn, Ósló,
Stokkhólmur og Reykjavík, standa fyrir verðlaunasamkeppi á sviði
velferðartæknilausna í samstarfi við Nordic Innovation, sem er
stofnun á vegum norrænu ráðherranefndarinnar. Að sögn Þór-
hildar Egilsdóttur, deildarstjóra heimþjónustu, er hugmyndin
sú að Norðurlöndin, með öflugu tengslaneti, gagnkvæmri þekk-
ingarmiðlun og tilraunastarf-
semi, verði brautryðjendur nýrra
lausna á sviði velferðarmála.
„Markmið keppninnar er að þróa
nýjar tæknilausnir sem geta nýst
öldruðu og fötluðu fólki til þess
að lifa sjálfstæðu lífi þannig að
það sé síður háð opinberri þjón-
ustu. Leitað verður eftir sam-
starfi við einkafyrirtæki, sprota-
fyrirtæki, rannsóknastofnanir,
námsmenn, heilbrigðisstarfs-
menn innan sveitarfélaga sem
utan og við áhugasama einstak-
linga.“
Allir geta sent inn hugmynd-
ir en keppnin á að leiða til þess
að þróaðar verði nýjar lausn-
ir til aðstoðar við aldrað og fatl-
að fólk á heimilum sínum auk fagfólks sem veitir því þjónustu að
sögn Þórhildar. „Markmiðið er einnig að skapa viðskiptatækifæri
fyrir starfandi og ný fyrirtæki. Aðalverðlaunin verða ein milljón
norskra króna en allir sem komast í úrslit fá stuðning við að þróa
hugmyndir sínar. Verkefnið mun hefjast formlega í janúar 2015.“
Samkeppni um lausnir
fyrir aldraða og fatlaða
Þórhildur Egilsdóttir, deildarstjóri
heimþjónustu Reykjavíkurborgar.
MYND/ÚR EINKASAFNI
Málefni aldraðra hafa verið mikið í umræðunni að undanförnu og ber þar
mikið á umræðunni um hækk-
andi lífaldur og fjölgun aldr-
aðra. Þörf er á fjölbreyttri aðstoð
til þessa hóps en innan hans eru
ólíkir einstaklingar með mis-
munandi þarfir. Í stefnu Reykja-
víkurborgar í málefnum eldri
borgara til ársins 2017 kemur
fram sýn til framtíðar sem snýst
m.a. um það hvernig Reykjavík-
urborg getur stutt við samfélags-
þátttöku og virkni eldri borgara,
að sögn Sigurlínu Andrésdóttur,
verkefnastjóra hjá Reykjavíkur-
borg. „Því er mikilvægt að þjón-
ustan sé þannig uppbyggð að
starfsfólk í heimaþjónustu og á
stofnunum leggi sig fram um að
virkja frumkvæði og ná fram vilja
þeirra sem þjónustunnar njóta.
Til að tryggja samfellu í þjón-
ustu og heildarsýn er stefnt að því
að öll nærþjónusta verði á hendi
Reykjavíkurborgar. Nú þegar er
heimahjúkrun rekin sem hluti af
heimaþjónustu borgarinnar sam-
kvæmt þjónustusamningi milli
ríkis og borgar og á næstu árum
er stefnt að því að öll öldrunar-
þjónusta færist frá ríki til sveit-
arfélaga.“
R e y k j a v í k u r b o r g l e g g u r
áherslu á forvarnir í málefnum
eldri borgara en með öf lugum
forvörnum er hægt að auka lífs-
gæði og stuðla að virkni og heil-
brigði borgara. Brýnt er að fjöl-
breyttur stuðningur til sjálf-
stæðrar búsetu sé fyrir hendi til
að styðja fólk til að búa sem lengst
heima, þrátt fyrir heilsubrest eða
færniskerðingu.
Í samræmi við þá stefnu stjórn-
valda í málefnum aldraðra um
hjálp til sjálfshjálpar hefur vel-
ferðarráðuneytið lagt heima-
hjúkrun í Reykjavík til fjármagn
til að setja af stað tilraunaverk-
efnið „Sem lengst við stjórnvöl-
inn í eigin lífi“ sem er byggt á
danskri fyrirmynd sem er verk-
efnið „Længst muligt i eget liv“
sem hófst sem tilraunaverkefni í
danska sveitarfélaginu Fredericia
árið 2008.
Að sögn Ásbjargar Magnús-
dóttur, iðjuþjálfa hjá Reykjavík-
urborg, hefur verkefnið feng-
ið f jölda v iðurkenninga og
verðlauna. „Hugmy ndafræði
Fredericia-módelsins snýst um
að virkja eldri borgara og styrkja
þá til að vera virkir þátttakendur
í eigin lífi eins lengi og mögulegt
er. Markmiðið með verkefninu er
því að bæta lífsgæði eldri borgara
og á sama tíma að seinka þeim
tímapunkti að viðkomandi þurfi
opinbera aðstoð.“
Minni hjálp
Í Fredericia fóru einstaklingar að
meðaltali í gegnum 6-8 vikna end-
urhæfingu þar sem unnið var að
því að ná þeim markmiðum sem
höfðu verið sett í upphafi. „Eftir
mat á tveggja ára tímabili kom í
ljós að eftir að hafa farið í gegnum
þessa nýju aðferðafræði þurftu
45% notenda enga hjálp, 40%
þurftu minni hjálp en þeir hefðu
annars þurft og 15% fengu sömu
hjálp og þeir hefðu haft áður.“
Sigurlína og Ásbjörg segja sér-
stöðu Fredericia-módelsins vera
að hugmyndafræðin gangi út á
að þjálfa starfsmenn til að leið-
beina og þjálfa eldri borgara í því
að gera hlutina sem mest sjálf-
ir. Unnið er að því að byggja upp
gott samstarf við eldri borgara
með vel skilgreindum starfshóp-
um sem vinna markvisst að sett-
um markmiðum.
Undirbúningur fyrir verkefnið
hjá Reykjavíkurborg er hafinn og
er unnið að því að fá fagaðila inn í
sérstakt teymi sem stofnað verður
fyrir þetta tímabundna verkefni.
Tilraunaverkefnið verður í hönd-
um heimaþjónustu Reykjavíkur
og er ætlunin að þróa kerfi sem
taki mið af því að sveitarfélög og
ríki horfi í meiri mæli til endur-
hæfingar og forvarna í heimahús-
um með virkri þátttöku aldraðra.
Virkir þátttakendur í eigin lífi
Velferðarráðuneytið hefur lagt heimahjúkrun í Reykjavík til fjármagn til að setja af stað tilraunaverkefnið „Sem lengst við
stjórnvölinn í eigin lífi“. Verkefnið er byggt á danskri fyrirmynd sem hófst sem tilraunverkefni í danska sveitarfélaginu Fredericia
árið 2008. Verkefnið hefur hlotið fjölda viðurkenninga og verðlauna en undirbúningur þess er hafinn hjá Reykavíkurborg.
Verkefnahópurinn: Aftari röð frá vinstri: Linda Sjöfn Þórisdóttir hjúkrunarfræðingur og Sigurlína Andrésdóttir verkefnisstjóri. Neðri
röð frá vinstri: Ásbjörg Magnúsdóttir iðjuþjálfi og Eyrún Jónatansdóttir félagsráðgjafi. MYND/GVA