Skessuhorn - 26.09.2007, Blaðsíða 21

21 MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER
7. umferð 29. september á Snæfellsnesi

Ræsing í Stykkishólmi kl.9:00 og lýkur um kl.17:00

Sérleiðir eknar:
Berserkjahraun kl.9:20, 12:00, 14:20 og 16:20
Jökulháls og Bárðarhaugur kl.10:10 og 10:55
Kerlingaskarð og Vatnaheiði kl.14:35, 15:00, 15:30, 15:55
Þjónustuhlé í Stykkishólmi kl.12:25 og 16:40
Verðlaunaafhending á Fimm Fiskum um kvöldið.
www.lia.is www.bikr.is
Fjar lægð frá höf uð borg ar svæð­
inu er einn af á hrifa þátt um sem
á kvarða á lagt út svar á Vest ur landi
og þar með hver vöxt ur og við­
gang ur sveit ar fé laga er. Því nær
sem sveit ar fé lög eru höf uð borg ar­
svæð inu því meira hækk ar út svar­
ið. Þetta kem ur fram í skýrslu sem
Víf ill Karls son hag fræð ing ur hjá
Sam tök um sveit ar fé laga á Vest ur­
landi vann þar sem þró un út svars
árin 2001 til 2006 á Vest ur landi er
könn uð. Öll sveit ar fé lög í Borg­
ar fjarð ar sýslu eru á með al þeirra
sveit ar fé laga á land inu þar sem út­
svar ið hækk ar meira, auk eins sveit­
ar fé lags á Snæ fells nesi; þ.e. í Eyja­
og Mikla holts hreppi. Öll sveit ar fé­
lög á Vest ur landi sem falla í hinn
hóp inn, þar sem út svar hækk ar lít­
ið, eru á Snæ fells nesi og í Döl un­
um.
Hvat inn að grein ar gerð inni eru
þær full yrð ing ar að sveit ar fé lög in
hafi not ið þess hag vaxt ar skeiðs sem
ríkt hef ur í um ára tug með skam­
vinn um aft ur kipp í kjöl far hjöðn­
un ar svo kall aðra net fyr ir tækja á ár­
un um 2001 og 2002. Í grein í vefriti
fjár mála ráðu neyt is ins er full yrt að
á lagt út svar sveit ar fé laga hafi auk­
ist um 58,5% á tíma bil inu eða um
29% að raun gildi þeg ar tek ið er til­
lit til verð breyt inga. Grein ar gerð
Víf ils sýn ir fram að því fer fjarri
að hægt sé að full yrða þetta um öll
sveit ar fé lög á Vest ur landi. Þar er
að finna sveit ar fé lag eins og Stykk­
is hólm þar sem á lagt út svar hef ur
dreg ist sam an um 2% að raun gildi
á þessu tíma bili og einnig Eyja­ og
Mikla holts hrepp þar sem það hef ur
hækk að um allt að 70%.
Sex á stæð ur
Víf ill tín ir til sex á stæð ur sem út­
skýra stór an hluta þess ar ar þró un ar
á Vest ur landi; ehf­ væð ingu, fjölg un
íbúa, tvö falda bú setu, fjölg un eldri
borg ara, fjölg un íbúa á aldr in um
30­50 ára og fjölda há skóla nema.
Þeg ar lög sem lækk uðu tekju skatt
lög að ila úr 30% í 18% voru sam­
þykkt gripu marg ir ein stak ling ar
tæki fær ið og færðu rekst ur af eig­
in kenni tölu og stofn uðu einka­
hluta fé lag um hann. Þetta hef ur
haft um tals verð á hrif á út svars stofn
við kom andi sveit ar fé laga og hef ur
kom ið illa nið ur á svæð um á Snæ­
fells nesi, s.s. Snæ fells bæ og Grund­
ar firði, þar sem fjöldi einka hluta fé­
laga er mik ill.
Í búa þró un hef ur bein á hrif á út­
svars stofna sveit ar fé laga og hef ur
hún ver ið mjög mis jöfn í sveit ar fé­
lög um á Vest ur landi. Þá hef ur tvö­
föld bú seta og jafn vel fjar búð kom­
ið sum um sveit ar fé lög um til góða.
Nefna má Skorra dals hrepp, Hval­
fjarð ar sveit, Borg ar byggð og Eyja­
og Mikla holts hrepp, en þar eru
vin sæl sum ar húsa svæði og jarð ir
sem seld ar hafa ver ið til tekju hárra
ein stak linga.
Ald urs sam setn ing
Tekju hæsti ald urs hóp ur inn er á
aldr in um 30 til 50 ára en at vinnu­
leysi er gjarn an mest á með al ungs
fólks. Þá hef ur fólk utan vinnu­
mark að ar ins litl ar sem eng ar tekj­
ur. Ald urs sam setn ing sveit ar fé laga
er mjög mis mun andi og hef ur það
á hrif á heild ar út svars stofn sveit­
ar fé laga. Eldri borg ur um fækk aði
í Helga fells sveit, Eyja­ og Mikla­
holts hreppi og Dala byggð á tíma­
bil inu, en fjölg aði á Akra nesi, í
Grund ar fjarð ar bæ og Stykk is­
hólmi. Í bú um í tekju hæsta ald urs­
hópn um, 30 til 50 ára, fækk aði hins
veg ar í Dala byggð, Snæ fells bæ,
Stykk is hólmi og Grund ar fjarð ar­
bæ en fjölg aði ann ars stað ar á Vest­
ur landi. Það stuðl ar að lægra út­
svari í þess um fjór um sveit ar fé lög­
um, en hærra ann ars stað ar í lands­
hlut an um. Borg ar byggð er í al­
gerri sér stöðu hvað varð ar fjölda
há skóla fólks. Þrátt fyr ir allt það já­
kvæða sem fylg ir há skól um eru há­
skóla nem ar afar tekju lág ir og stuðla
því að lægra út svari í sveit ar fé lag­
inu, hins veg ar laða há skól ar að sér
ýmsa aðra starf semi.
Mis mun andi nið ur staða
Nið ur staða Víf ils er sú að frá­
leitt sé að full yrða um þró un út­
svars sveit ar fé laga á Vest ur landi á
ára bil inu 2001 til 2005 og raun­
ar gildi það um land ið allt. Nið ur­
stað an sýni að hækk un á lagðs út­
svars í Snæ fells bæ, Stykk is hólmi
og Helga fells sveit geri lít ið ann að
en að standa í verð lags hækk un um,
sé raun ar nei kvæð í Stykk is hólmi.
Þess utan hafi hækk un í Grund ar­
fjarð ar bæ og Dala byggð ver ið langt
frá því sem töl ur fjár mála ráðu neyt­
is ins gefi til kynna. Út svar hafi hins
veg ar hækk að mun meira í Skorra­
dals hreppi, Hval fjarð ar sveit, Borg­
ar byggð og Eyja­ og Mikla holts­
hreppi.
kóp
Út svar sveit ar fé laga á Vest ur landi mjög mis jafnt
Víf ill Karls son kynn ir skýrslu sína á að al fundi SSV í síð ustu viku.