Skessuhorn - 19.03.2008, Side 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 18. MARS
Það er stund um sagt um fram­
sýnt fólk að það sé langt á und an
sinni sam tíð. Sum ir eru meira að
segja það fersk ir að þeir eru sagð ir
vera á und an sinni fram tíð. Hvor­
ugt af þessu hef ur hins veg ar nokkru
sinni ver ið sagt um und ir rit að­
an. Hins veg ar sagði á gæt ur kenn­
ari minn í Sam vinnu skól an um á
Bif röst einu sinni að ég væri þús­
und árum á eft ir minni sam tíð. Ég
held að kveikj an af því hafi alla vega
ekki ein göngu ver ið sú að ég væri
forn fá leg ur í út liti held ur einnig og
miklu frek ar í hugs un.
Það er kannski ekki svo fjarri lagi.
Alla vega hef ég frá því ég man fyrst
eft ir mér haft mun meiri á huga á
for tíð inni held ur en sam tíð inni að
ég tali nú ekki um fram tíð ina. Ekki
get ég út skýrt af hverju en sjálf sagt
flokk ast þetta und ir ein hvers kon­
ar geð rösk un og á ræt ur að rekja í
því að fjar lægð in ger ir iðu lega fjöll­
in blá. Það vill hins veg ar þannig til
að ég er ekki eini vit leys ing ur inn
í heim in um og sam kvæmt mín um
upp lýs ing um fer á hugi Ís lend inga
á for tíð inni stöðugt vax andi. Það
helst líka í hend ur við það að fram­
sýn ir, eða kannski öllu held ur for­
sýn ir menn og kon ur hafa séð við­
skipta tæki færi í því að mark aðs setja
for tíð ina. Menn ing ar tengd ferða­
þjón usta er einn af vaxt ar brodd um
ís lensks at vinnu lífs í dag og þar hafa
marg ar skemmti leg ar hug mynd ir
skot ið upp koll in um og ver ið hrint
í fram kvæmd. Hér á Vest ur landi
má nefna með al ann ars bæ Ei ríks
rauða á Ei ríks stöð um í Hauka dal er
sem sag an lifn ar við á skemmti leg­
an hátt. Frá bært fram tak í alla staði
sem von andi á eft ir að vinda enn
frek ar upp á sig. Land náms setr­
ið í Borg ar nesi er ann að dæmi og
ekki síðra. Snorra stofa í Reyk holti
er að vísu af öðr um meiði og höfð­
ar kannski frek ar til fræði manna en
al menn ings en engu að síð ur er þar
ver ið að gera marga góða hluti og
hlúa að sagna arf in um á virð ing ar­
verð an hátt. Land bún að ar safn Ís­
lands á Hvann eyri er einnig gott
fram tak og á eft ir að verða mik il­
væg ur hlekk ur í safna keðj unni. Þar
eru mögu leik arn ir ó telj andi til að
setja sögu sveit anna fram á líf leg­
an hátt og ég ef ast ekki um að þeir
mögu leik ar verða nýtt ir til hins
ítrasta. Ekki má held ur gleyma að
nefna Sagna mið stöð ina í Grund ar­
firði sem er ört vax andi og ým s um
fleiri góð um dæm um mætti bæta
við en það bíð ur seinni tíma.
Hins veg ar tel ég að sum stað­
ar mætti gera mun bet ur. Mörg
byggða söfn lands ins hafa set ið eft­
ir í for tíð inni sem kannski er ekki
ó eðli legt þar sem for tíð in er jú við­
fangs efn ið. Þó menn hafi á huga á
for tíð inni þá þurfa þeir samt sem
áður að vera í takt við tím ann. Al­
menn ing ur hef ur ein fald lega ekki
leng ur á huga á að skoða guln uð
blöð í gler kassa og heilu rað irn ar
af rokk um og strokk um. Ekki ein­
göngu alla vega. Það þarf að setja
sög una fram á lif andi hátt eins og
marg ir hafa gert, með al ann ars þeir
sem hér eru nefnd ir að ofan, með
því með al ann ars að nýta sér nú­
tíma sýn ing ar tækni. Byggða safn ið
á Görð um á Akra nesi er að mörgu
leyti mjög skemmti legt safn og að­
gengi legt svo því sé hald ið til haga.
Á form um end ur bygg ingu kútt er
Sig ur fara eru líka veru lega spenn­
andi svo ekki sé meira sagt. Í Borg­
ar nesi er hins veg ar byggða safn sem
því mið ur fer ekki eins mik ið fyr ir.
Það er lok að inni í ó spenn andi hús­
næði og að miklu leyti eru mun irn­
ir geymd ir af síð is eða í geymsl um
og lítt sýni leg ir. Að vísu stóð safn­
ið á sín um tíma fyr ir á gætri sýn ingu
tengdri skip inu fræga Porqui Pas?
Það er eina al vöru sýn ing in sem ég
man eft ir í seinni tíð. Sú sýn ing var
sett upp í pakk húsi í Eng lend inga­
vík og þar væri
byggða safn ið að
mínu viti miklu
bet ur kom ið en
í steinkumb alda
þeim sem það
hírist í nú. Ekki bara í þessu pakk­
húsi held ur eru í Eng lend inga vík
þrjú önn ur göm ul og glæsi leg hús
sem ver ið er að gera upp og vant­
ar hlut verk í fram tíð inni. Einnig
kæmi líka til greina að byggða safn­
ið yrði að ein hverju leyti sam ein að
Land bún að ar safni Ís lands og hluti
þess ætti hugs an lega heima í Reyk­
holti. Í öllu falli er byggða safn inu
lít ill sómi sýnd ur eins og stað an er
í dag.
Gísli Ein ars son, forn mað ur
Pistill Gísla
Sag an
Síð ast lið inn mið viku dag var
fyrsti fund ur Mat væla klasa
Vest ur lands hald inn á Land­
náms setr inu í Borg ar nesi.
Frum mæl end ur voru Frið­
rik V. Karls son eig andi veit­
inga húss ins Frið riks V á Ak­
ur eyri, Guð mund ur H. Gunn­
ars son starfs mað ur Mat ís á
Höfn í Horna firði og Lauf ey
Stein gríms dótt ir pró fess or við
Land bún að ar há skóla Ís lands.
Stýri hóp ur verk efn is ins var
jafn framt stofn að ur en hon um
er falið að hitt ast nokkrum sinn um
til að semja lög og reglu gerð ir fyr­
ir klas ann og síð an verð ur form leg­
ur stofn fund ur hald inn í maí næst­
kom andi.
Í stýri hópn um sitja Lauf ey Stein­
gríms dótt ir, LbhÍ sem leið ir hóp­
inn, Halla Stein ólfs dótt ir bóndi í
Ytri­Fagra dal, Krist mar J Ó lafs son
Vín gerð inni í Borg ar nesi, Magn­
ús Freyr Ó lafs son Veislu þjón ust­
unni Fort una á Akra nesi og Sæ­
þór H Þor bergs son Narf eyr ar stofu
í Stykk is hólmi. Páll S. Brynjars son,
sveit ar stjóri Borg ar byggð ar setti
fund og var jafn framt fund ar stjóri
en hann er for mað ur stjórn ar Vaxt­
ar samn ings Vest ur lands og Torfi
Jó hann es son starfs mað ur.
Fund ur inn var hald inn að frum­
kvæði stjórn ar Vaxt ar samn ings ins.
Páll sagði í inn gangi sín um að hlut­
verk Vaxt ar samn ings Vest ur lands
tengd ist í raun byggða stefnu stjórn­
valda í dag; að vinna úr þeim hug­
mynd um sem hóp ur heima manna
hefi fund ið út að hent uðu best fyr­
ir hvert lands svæði, í þessu til felli
Vest ur land og hvaða klasa mætti
stofna í fram haldi af því. Í þeirri
vinnu hefði kom ið fram að fjór­
ir þætt ir hefðu mesta vaxt ar mögu­
leika á Vest ur landi en það væru
þekk ing ar­, ferða þjón ustu­, iðn að­
ar­ og mat væla klasi sem væri ver ið
að stofna nú.
Sam vinna í sam keppni
Frið rik V. Karls son var fyrsti
frum mæl and inn en hann er einn
af for víg is mönn um „ local­food“
hreyf ing ar við Eyja fjörð og á samt
því að eiga og reka veit inga stað inn
Frið rik V á Ak ur eyri. Hann seg­
ir erf ið asta skref ið að yf ir stíga væri
oft að hafa sam vinnu í sam keppni.
Eyja fjörð ur væri þar eng in und an­
tekn ing en menn hefðu kom ist að
því að það væri hægt og virk aði.
Einnig væri nauð syn legt að setja
klas an um ramma til að starfa eft ir,
til hvers væri ver ið að þessu og gera
merki, logo, sem ströng skil yrði
yrði að upp fylla til að fá að nota.
Einn skussi gæti eyði lagt allt.
Mat ur mik il væg upp lif un
Guð mund ur H. Gunn ars son er
starfs mað ur Mat ís á Höfn í Horna­
firði. Hann ræddi um að í nú tíma
sam fé lagi þyrsti fólk í upp lif un því
það hefði svo mik il efn is leg gæði,
mat ar ferða mennska gæti sann ar­
lega fall ið und ir þann ramma því
mat ur væri eitt mik il væg asta að­
drátt ar aflið fyr ir ferða menn í leit
sinni að nýrri og ó gleym an legri
upp lif un. Þar lægi sókn ar færi fyr ir
þá sem væru að hugsa sér til hreyf­
ings. Upp lif un væri að verða stór
hluti af hag kerf um heims ins. Þær
töl ur sem til væru um hvað er lend ir
ferða menn eyddu í á Ís landi segðu
að 33,4% færi í að kaupa sér mat en
ein ung is 11% í af þr ey ingu.
Hefð ina má þróa
Lauf ey Stein gríms dótt ir seg ir
það goð sögn að ekk ert megi varð­
andi vinnslu á mat væl um og reglu­
gerð ir séu lít ið strang ari hér en í
Nor egi þang að sem Ís lend ing ar
líta mjög til þeg ar kem ur að þess­
um mál um. Vest ur land gef ur mik ið
af hrá efn um til mat væla gerð ar. „Ef
þetta er ekki hægt hér, hvar þá,“
spurði Lauf ey. Hún sagði að mark­
mið með ferð ein stak lings geti ver­
ið mat ur inn sem í boði er, en hún
sagði að við horfð um of mik ið í
bak sýn is speg il inn varð andi mat ar­
hefð ir. Hefð irn ar má einnig þróa
og hef ur ver ið gert en við höf um of
mik ið ein blínt á þorramat inn sem
e.t.v. hef ur eyði lagt fyr ir okk ur.
Í lok fund ar ins voru um ræð ur
og með al ann ars kom þar fram að
nauð syn legt væri að hafa at vinnu­
líf ið með og þá stóru sem þeg­
ar væru í fram leiðslu. Hins veg­
ar mætti ekki gleyma að að stoða
þessa litlu sem væru að rann saka
litla hluti, þar gætu leg ið verð mæt
sókn ar færi.
bgk
Þjóð lendu mál und ir bú in með
hnit setn ingu jarða
Óð inn Sig þórs son.
Bún að ar sam bönd og sveit ar fé lög
á Vest ur landi og Vest fjörð um und­
ir búa þjóð lendu mál in, sem hell­
ast yfir þessi lands svæði vænt an lega
á næsta ári, með því að hnit setja
landa merki jarða. Hnit setn ing ar­
verk efn ið fór af stað í októ ber mán­
uði sl. og hef ur Óð inn Sig þórs son
ver ið ráð inn verk efn is stjóri með
starfs að stöðu á skrif stofu Bún að ar­
sam taka Vest ur lands á Hvann eyri.
Hnit verk efn ið vinn ur Bú vest í sam­
starfi við Land lín ur og Fast eigna­
mat rík is ins. Um braut ryðj enda­
starf er að ræða að því leyti að með
þess ari skipu lögðu vinnu er hnit um
í landa mörk um jarða þing lýst sem
skýr inga gögn um, sem nýt ast sem
ó yggj andi gögn ef upp koma landa­
merkja deild ur. Hnit setn ing landa­
merkja er að verða mjög brýn víða
þar sem þekk ing á ör nefn um og þar
með lýs ing á landa merkj um virð ist
ekki erf ast milli kyn slóða og er þar
með að glat ast. Nú þeg ar eru lána­
stofn an ir farn ir að kref ast ó yggj­
andi gagna varð andi landa merki
vegna veð setn inga jarða og lands.
Óð inn Sig þórs son verk efn is­
stjóri seg ir í sam tali við Skess horn
að grund völl ur inn fyr ir þess ari yf­
ir grips miklu vinnu sé samn ing ur
við Loft mynd ir ehf. Þessi samn ing­
ur nær til árs ins 2012 og er þessu
á taks verk efni ætl að ur tími til loka
þess árs.
„Hnit setn ing in er unn in á upp­
rétt um og hnit sett um mynd grunni
Loft mynda. Í lang flest um til fell um
er hægt að ganga frá stað setningu
hnita á skrif stofu Land lína á mynd­
grunn in um án þess að fara á vett­
vang. Þó get ur í ein staka til fell um
ver ið nauð syn legt að fara á stað inn
með GPS­tæki, það er ef merkja­
stað ur inn er mjög ó greini leg ur eða
hrófl að hef ur ver ið við merki.“
Svæði sem tengj ast
þjóð lend um í for gangi
Óð inn seg ir að nú þeg ar hafi
um 150 jarða eig end ur skráð sig til
þátt töku í hnit setn ing ar verk efn inu.
„Við höf um reynt að fara skipu­
lega í þetta og lát ið ganga fyr ir þau
svæði sem koma til skoð un ar þeg­
ar þjóð lendu kröf ur verða gerð ar á
næsta ári, en þá er Mýra­ og Borg­
ar fjarð ar sýsla und ir. Einnig er þetta
kom ið vel af stað í Dala sýslu, sér­
stak lega varð andi jarð ir sem eiga
fjall lendi að af rétt in um,“ seg ir Óð­
inn, en þess ar 150 jarð ir eru ein­
ung is lít ill hluti af öllu því land­
svæði frá Kjal ar nesi í suðri og vest­
ur um að Ísa fjarð ar djúpi sem verk­
efn ið nær yfir. Ein ung is á Vest ur­
landi eru hátt í þús und jarð ir, 621 í
ábúð og 334 eyði jarð ir. Að spurð ur
seg ir Óð inn að kostn að ur við hnit­
setn ingu með al stórr ar jarð ar sé um
100 þús und krón ur. Jarða eig end­
um gefst að auki kost ur, án auka­
gjalds, að fá hnit setn ingu ör nefna
jarð ar eða eign ar lands inn á sín
kort. „Land ið yrði lít ils virði ef það
héti ekki neitt, eins og seg ir ein­
hvers stað ar,“ seg ir Óð inn, sem tel­
ur að með hnit setn ing unni sé ver­
ið að bjarga menn ing ar verð mæt um
og trú lega í leið inni auka verð mæti
bú jarða og lands.

Ný kyn slóð þekk ir ekki
landa merk in
Óð inn seg ir að þekk ing á stað­
setn ingu ör nefna á landi séu óðum
að tap ast. „ Þetta á einnig við um
stað setn ingu ör nefna sem landa­
merki eru dreg in um. Á stæð ur
eru marg vís leg ar, svo sem vegna
breyttr ar land notk un ar. Með an
fjár bú skap ur var á hverj um bæ og
allt land smal að mörg um sinn um
á ári var alltaf ver ið að nefna land­
ið sínu nafni þeg ar smala mennsku
var skip að nið ur. Nú eru dæmi um
að bænd ur fara ekki um land stór­
ar jarð ir sín ar svo árum skipti. Sú
kyn slóð sem nú er að taka við þekk­
ir ekki landa merk in.
Þá eru jarð ir að skipta í vax­
andi mæli um hend ur og í sum­
um til fell um þekkja nýir eig end ur
þeirra ekki mörk jarð ar sem keypt
er. Ekki er enn gerð ur á skiln að ur
um að í kaup samn ing um sé landa­
merkj um lýst með ó yggj andi hætti
þeg ar jarð ir eru seld ar. Þess verð­
ur þó ör ugg lega skammt að bíða og
nú eru t.d. lána stofn an ir farn ar að
gera kröfu um hnit setn ingu jarða
vegna veð setn inga þannig að upp­
lýst sé um stærð og legu.“
Nú gild andi lög um landa merki
eru frá ár inu 1919. Óð inn seg ir að
þau bygg ist á þeim að ferð um sem
þá voru mögu leg ar og mið uð ust
við lýs ingu á landa merkj um út frá
ör nefn um. Við end ur skoð un þessa
laga, vænt an lega fyrr en seinna,
megi sterk lega gera ráð fyr ir að þá
verði kraf ist þeirra vinnu að ferða og
gagna sem til tæk eru í dag og nýt­
ist til fram tíð ar. Þess vegna sé það
ekki spurn ing fyr ir eig end ur bú­
jarða og lands að nýta það tæki­
færi sem býðst til að hnit setja sín­
ar eign ir, eins og t.d. nú gefst með
þessu á taks verk efni Bú vest.
Flók ið en spenn andi
verk efni
Óð inn seg ir í sam tali við Skessu­
horn að þrátt fyr ir þau gögn sem
til tæk eru, svo sem upp réttu loft­
mynd irn ar og landa merkja bréf,
sé um spenn andi en í senn nokk­
uð flók ið verk efni að ræða, sér stak­
lega þar sem þessi skýr inga gögn
við landa merkja bréf ið eru unn in til
þing lýs ing ar.
„ Þetta krefst þess að land eig end­
ur að merkja línu séu sam mála um
gerð og stað setn ingu hnita. Í sum­
um til vik um þarf að á kvarða frá­
vik frá hnit punkti þar sem landa­
merk in eru breið, svo sem við gil,
á eða læk. Því var nauð syn legt að
leggja í nokkra þró un ar vinnu áður
en verk efn ið fór af stað og fljót lega
kom Fast eigna mat rík is ins inn í þá
vinnu. Við höf um reynt að mæta
þeirra kröf um eins og hægt er, en
þeg ar hnit um landa merkja hef­
ur ver ið þing lýst verða þau gögn
gerð að gengi leg á heima síðu FMR.
Sam starf ið við sér fræð inga fast­
eigna mats ins, sem og Land lína,
hef ur ver ið bæði gott og ár ang urs­
ríkt,“ seg ir Óð inn.
þá
Fyrsti fund ur Matvæla­
klasa Vest ur lands
Frum mæl end ur á fund in um. Frá vinstri eru
Frið rik V. Karls son, Lauf ey Stein gríms dótt ir
og Guð mund ur H. Gunn ars son.