Skessuhorn - 09.03.2011, Blaðsíða 27

27MIÐVIKUDAGUR 9. MARS
Veg ur vest ur í
Gufu dals sveit opn­
að ist árið 1950. Í tutt ugu og fimm
ár var sá veg ur þannig, að hann
lok að ist oft strax þeg ar fyrst gerði
veru lega snjóa og var síð an lok að­
ur fram til vors. Kaup fé lag Króks­
fjarð ar bjarg aði bænd um með því
að opna versl un á Skála nesi árið
1954. Mjög lít ill sam gang ur var úr
Gufu dals sveit yfir vet ur inn, enda
oft kald ir og snjó þung ir vet ur á
þeim árum. Árin 1984­85 var end­
ur byggð ur veg ur í Þorska firði og
um Hjalla háls. Hönn uð irn ir voru
Gísli Ei ríks son og Krist ján Krist­
jáns son hjá Vega gerð inni á Ísa firði,
en hinn síð ar nefndi hlaut þá við­
ur nefn ið „hlykk ur“ vegna krappra
hlykkja á Hjalla hálsi. Einnig var
Þorska fjarð ará brú uð. Á und ir bún­
ings tím an um barð ist odd viti Gufu­
dals hrepps, Reyn ir Berg sveins son,
fyr ir því að far ið yrði yfir fjörð inn
og leið in stytt. Ekki var hlust að á
það, frek ar en nú er gert.
Slysa varna deild in Sig ur von í
Gufu dals sveit gekkst fyr ir því, að
gerð ur var í sjálf boða vinnu flug­
völl ur á Mela nes inu eft ir fyr ir sögn
Björns Páls son ar sjúkra flug manns.
Hann var alltaf boð inn og bú inn til
ferða að sækja sjúk linga og sækja
kon ur til að fæða börn og skila
þeim svo aft ur heim. Eft ir Björn
tók Hörð ur Guð munds son flug­
mað ur á Ísa firði við, af sömu hjálp­
semi. Vel minn ist ég þess, þeg ar
hann vor ið 1987 sótti fimm slas aða
úr bílslysi hjá Kleifa stöð um. Ómar
Ragn ars son kom líka, flutti far þega
og leit aði jafn framt frétta. Það er
því ærin á stæða fyr ir því að ég hef
á huga á því að fá sem best an veg
um Gufu dals sveit, í þeirri von að
það tryggi byggð irn ar í sveit um og
þétt býli fyr ir vest an.
Það sæt ir mik illi furðu, að nú
eigi að fara að ræða að velja aðra
leið en þá sem hef ur far ið í öll lög­
form leg ferli og ver ið sam þykkt af
fyrri sveit ar stjórn og ráð herra um­
hverf is mála. Hæsti rétt ur finn ur
enga ann marka á um hverf is mat inu
og hafn ar í raun öll um rök um land­
eig enda gegn því að þarna sé lagð­
ur veg ur. Rétt ur inn komst aft ur á
móti að þeirri nið ur stöðu, að ráð­
herra hafi ver ið ó heim ilt að nota
„ör yggi veg far enda“ sem rök fyr­
ir nið ur stöðu sinni. Dóm ur inn má
því telj ast nokk uð furðu leg ur.
Nú ligg ur fyr ir Al þingi frum­
varp nokk urra þing manna um
lausn á þessu máli. Fá ist það tek­
ið fyr ir mun það vænt an lega fara
til sam göngu nefnd ar og síð an aft­
ur til þings ins sjálfs til á kvörð un ar,
enda ber þess um að il um að leysa
mál ið í sam ráði við Vega gerð ina
og um hverf is ráð herra. Núna er
kom ið fram á Al þingi frum varp um
stjórn laga ráð. Þar er for dæmi um
lausn þeg ar vandi er á hönd um.
Ég er á jeppa og skrepp á hon­
um vest ur í Kolla fjörð. Ég klifra
yfir hálsa í 500 metra hæð. Færi
ég leið B yfir alla firð ina þrjá stytt­
ist leið in um 22 km, þar af um 10
km í Þorska firði. Ferð in fram og til
baka væri því um 44 km. Ef reikn­
að er með kostn að in um 100 krón­
ur á km yrði sparn að ur inn 4.400
krón ur.
Árið 2008 var árs um ferð á
Kletts hálsi 67 bíl ar á dag. Það eru
lið lega 24.500 bíl ar á ári. Ef leið B
verð ur val in yrði sparn að ur veg far­
enda, mið að við 100 krón ur á km,
nærri 54 millj ón ir króna á ári. Í
þess ar töl ur vant ar þó inn an sveit­
ar um ferð í Gufu dals sveit og a.m.k.
hluta þeirra sem nú fara með Baldri
yfir Breiða fjörð. Reynsl an sýn ir að
um ferð eykst og jafn vel marg fald­
ast við greið ari leið þeg ar ó veg ir
leggj ast af.
Ég hef rætt við Helga Auð uns­
son á Pat reks firði. Frá hon um
keyra tveir til þrír flutn inga bíl ar
þessa leið á dag. Þeir eyða um 30%
meiri olíu en flutn inga bíl ar ann­
ars stað ar á sömu vega lengd. Við­
halds kostn að ur er meiri og dekkja­
slit meira. Þá er ó talið álag og erf­
iði bíl stjór anna. Sömu sögu var
að heyra frá Mjólk ur sam söl unni í
Búð ar dal um ferð ir Helga Páls son­
ar tvisvar í viku.
Hér í lok in skal til færð bók un
á fundi hrepps nefnd ar Reyk hóla­
hrepps 15. des em ber 2005.
Sam þykkt var
eft ir far andi um sögn:
„Reyk hóla hrepp ur legg ur á herslu
á mik il vægi vega bóta í Gufu dals­
sveit fyr ir íbúa og aðra veg far end­
ur. Vís að er til fyr ir liggj andi skýrslu
Rann sókna stofn un ar Há skól ans á
Ak ur eyri, „Sam fé lags á hrif og arð­
semi“, sem fjall ar um veg teng ing ar
á Vest fjörð um. Þar kem ur vel fram
mik il vægi stytt inga í Gufu dals sveit
(svoköll uð leið B) þar sem veg ur inn
verð ur á lág lendi.
Á fangi I, Bjarka lund ur ­
Þór is stað ir
Þver un Þorska fjarð ar er gríð ar­
lega mik il væg, enda stytt ir hún leið­
ina um 9,5 km. Hrepps nefnd tel­
ur að öll stytt ing á veg um hafi já­
kvæð á hrif fyr ir um hverf ið, þar sem
hún minnk ar út blást ur frá bíl vél­
um. Sama gild ir reynd ar þeg ar veg ir
flytj ast af fjöll um nið ur á lág lendi.
Á fangi II, Þór is stað ir ­
Kraká
Sem fyrr mæl ir hrepps nefnd ein­
dreg ið með leið B, enda eiga bratt­
ir fjall veg ir að heyra sög unni til.
Sú leið ligg ur í gegn um Teigs skóg.
Huga þarf að því að taka eins lít ið
rými und ir veg inn sjálf an og kost­
ur er, þannig að sem minnst verði
geng ið á skóg inn sjálf an. Hrepps­
nefnd legg ur á herslu á að ann ar
á fangi þess ar ar leið ar verði boð inn
út í einu lagi. Ekki kem ur til greina
að lagð ur verði bráða birgða veg ur
um Gró nes sunn an vert.
Sömu leið is er mjög mik il vægt að
huga að veg teng ingu bæj anna fjög­
urra, þ.e. Djúpa dals, Brekku, Gufu­
dals og Fremri­Gufu dals, sem verða
fyr ir mestri rösk un ef leið B verð­
ur val in. Safn­ og tengi veg ir heim
að þess um bæj um lengj ast og ganga
þarf vel frá þeirri vega gerð í sam­
ráði við á bú end ur. Djúpa dals bæ inn
verð ur að tengja með vegi út Djúpa­
fjörð sunn an verð an. Gufu dals bæ ina
og Brekku skal tengja með vegi um
Hofs staða hlíð.
Með B­leið inni stytt ist mjög
leið in bæði að Skála nesi og Múla í
Kolla firði sem hlýt ur að telj ast mjög
já kvætt.“
Þannig var bók un
hrepps nefnd ar Reyk­
hóla hrepps.
Fram kvæmda leyfi frá Reyk hóla­
hreppi
Úr fund ar gerð hrepps nefnd ar
Reyk hóla hrepps 19. júní 2008:
„Bréf Vega gerð ar inn ar frá 26. maí
2007. Með beiðni um fram kvæmda­
leyfi vegna vega gerð ar í Gufu dals­
sveit. Sótt er um fram kvæmda leyfi
fyr ir nýj um Vest fjarða vegi (60) frá
Þór is stöð um í Þorska firði um Hall­
steins nes, yfir Djúpa fjörð og Gufu­
fjörð, um Gró nes og Mela nes og að
ný bygg ing ar kafla vest an Skála ness.
Leyf ið er veitt með fyr ir vara um að
far in verði efri leið frá Stöð 1900
að Stöð 3500 eins og land eig end ur
í Gröf hafa far ið fram á. Einnig að
veg teng ing ar við bæi í Gufu dals sveit
verði á sætt an leg ar fyr ir í bú ana.“
Sam þykkt á fundi hrepps nefnd ar.
Krist inn Berg sveins son í Görð um á
Reyk hól um - Krist inn frá Gufu dal.
Í ýms um til fell um ber fólk sam­
sett orð rangt fram. Oft virð ist
það vera vegna þess að það skil­
ur ekki merk ingu orðs ins. Í mörg
ár hef ég heyrt fjöl miðla fólk (og
marga aðra) bera eitt á kveð ið orð
rangt fram, greini lega vegna þess
að það mis skil ur sam setn ing una.
Þetta er orð ið „í morg unsár­
ið“. Í stað þess að bera það þannig
fram seg ir það í „morg un sár ið.“
Fyr ir nokkrum árum var Bjarni
Dag ur Jóns son með morg un þátt í
Rík is út varp inu. Hann minnt ist á
eitt hvað sem hefði gerst í morg­
un sár ið. Hann bætti síð an við í
spurn ar tón; Hvaða sár skyldi það
nú eig in lega vera? Nokk r um
árum seinna hlust aði ég á ann­
an frétta mann sem ég þekkti vel
segja þetta sama orð rangt. Ég
hringdi í hann og sagði: Þú ert
á gæt ur frétta mað ur, en þú sagð ir
á kveð ið orð rangt í morg un. Ha,
ha, hvaða orð var það? Ég sagði
hon um hið sanna í mál inu. Þeg­
ar hann las frétt irn ar næst sagði
hann „ Þetta gerð ist í morg unssss
.. árið.“
Orð ið grein ir frá ein hverju sem
ger ist snemma morg uns, eða árla
morg uns. Þess vegna segj um við
„ í morg uns árið“. Ef við ber um
það fram „ í morg un sár ið“ erum
við að gefa í skin um að eitt hvað
sár hafi orð ið til snemma morg­
uns. Manni get ur svo sem sárn að
að morgni til, en í þessu til felli er
það ekki merk ing in.
Á gæti les andi. Ef þú hef ur hing­
að til tal að um eitt hvað sem gerð­
ist í morg un sár ið veistu nú að það
er ekki rétt fram setn ing. Vegna
þess að það gerð ist snemma
morg uns ­ „í morg uns árið“.
Ingi mund ur Ingi mund ar son.
Í Skessu horni 23.
febr ú ar sl. var grein
eft ir Ein ar Guð finn­
son sem heit ir „En
hver á að taka á sig kvóta skerð ing­
una?“ Í þess ari grein reyn ir hann að
færa rök fyr ir því að all ir þeir sem
á und an förn um árum hafa orð ið að
taka á sig kvóta skerð ingu eigi að fá
sömu kvóta aukn ingu þeg ar þorsk­
kvót inn verð ur auk inn. Þetta virð ist
vera ein fallt rétt læt is mál, en ork ar
tví mæl is þeg ar ekki er tek ið til lit til
að stöðumun ar út gerð anna og er því
enn ein leið in til að auka ó rétt læt­
ið í kerf inu.
Í meg in at rið um eru tvenns kon ar
út gerð ir starf rækt ar hér á landi. Ann­
ars veg ar stór út gerð ar fé lög með 2­3
eða fleiri fjölveiði skip, sem veitt geta
bæði upp sjáv ar fisk sem og botns jáv­
ar fisk. Og hins veg ar minni út gerð­
ir með eitt skip, sem í mikl um meiri­
hluta geta að eins veitt botns jáv ar fisk
þ.e. þorsk, ýsu og aðr ar botns jáv ar­
teg und ir á línu og í net. Þessi mikli
að stöðu mun ur út gerð anna, ekki síst
eft ir að leyft var frjálst fram sal afla­
heim ilda, hef ur vald ið þeirri ó heilla­
þró un að 10 stærstu út gerð ar fyr ir­
tæk in hafa náð til sín 80% af heild­
ar afla heim ild un um, vald ið stór­
kost leg um fjár magns flótta úr grein­
inni, svift fjölda sjáv ar plássa lífs björg
sinni og er upp hafs or sök hruns ins.
Þess ar stað reynd ir krefj ast breyt inga
á sjáv ar út vegs kerf inu og nú er gullið
tæki færi til að gerða.
Á und an förn um árum hef ur ver­
ið skor ið nið ur afla heim ild ir á flest­
um fiski teg und um með und an tekn­
ing um þó, sér stak lega í upp sjáv ar­
fiski, þar sem mak ríll hef ur ver ið ný
og góð bú bót í veið um fjölveiði skipa
og nú í mik illi aukn ingu í veið um á
loðnu. Þess ar ar aukn ing ar á veið um
úr auð lind inni hafa minni út gerð­
irn ar með sín ein hæfu skip í engu
not ið.
En nú er svo kom ið loks ins, að
á kveð ið hef ur ver ið að auka veiði­
heim ild ir á þorski, sem minni út­
gerð irn ar allt í kring um land ið með
sín ein hæfu skip byggja að lang­
mestu leyti af komu sína á. Kem ég
nú að kjarna þessa grein ar stúfs og
hann er sá að öll aukn ing á afla heim­
ild um á þorski, sem nú á að gera,
fari til minni út gerða allt í kring um
land ið, sem veiða á vist væn an máta á
línu og í net. Þessi á kvörð un skerð­
ir í engu nú ver andi þorsk veiði heim­
ild ir stærri út gerð ar fyr ir tækja, að­
eins jafn ar að ein hverju leyti að­
stöðumun þess ara tveggja út gerð­
ar að ila. Þetta er rétt læt iskrafa, sem
verð ur að gera, er rausæ og gæti orð­
ið vís ir til að leið rétta þá ó heilla þró­
un sem hér hef ur orð ið í stjórn sjáv­
ar út vegs mála á unda förn um árum.
Við út hlut un afla heim ilda í fram­
tíð inni mætti síð an setja ýmis skil­
yrði á út gerð ir til veiða og fleiri
þátta, sem stuðl að gæti að meiri sátt
um nýt ingu þess ar ar stærstu auð­
lind ar þjóð ar inn ar. Í lok grein ar
sinn ar minn ist hann á vist væn við­
horf. Þar seg ir hann með al ann ars:
„Það hlýt ur að vera mik ið um­
hugs un ar efni fyr ir alla þá sem láta
sig sjáv ar út vegs mál in varða, ekki síst
þá sem að hyll ast græn og vist væn
við horf, þeg ar kem ur að um gengni
við nátt úr una.“
Þetta þyk ir mér at hygli vert að sjá
frá fyrr ver andi sjáv ar út vegs ráð herra
og vil vona að þarna fylgi hug ur
máli og benda hon um á grein, sem
ég skrif aði í M org un blað ið 7. feb.
2008 sem heit ir vist væn ar veið ar.
Haf steinn Sig ur björns son.
Pennagrein Pennagrein
Pennagrein
Tal ar þú rétt?
Í morg uns­ árið
Í morg un ­ sár ið
Ein ar Guð finns son
Um vega mál í Gufu dals sveit fyrr og nú