Skessuhorn


Skessuhorn - 09.03.2011, Blaðsíða 27

Skessuhorn - 09.03.2011, Blaðsíða 27
27MIÐVIKUDAGUR 9. MARS Veg ur vest ur í Gufu dals sveit opn­ að ist árið 1950. Í tutt ugu og fimm ár var sá veg ur þannig, að hann lok að ist oft strax þeg ar fyrst gerði veru lega snjóa og var síð an lok að­ ur fram til vors. Kaup fé lag Króks­ fjarð ar bjarg aði bænd um með því að opna versl un á Skála nesi árið 1954. Mjög lít ill sam gang ur var úr Gufu dals sveit yfir vet ur inn, enda oft kald ir og snjó þung ir vet ur á þeim árum. Árin 1984­85 var end­ ur byggð ur veg ur í Þorska firði og um Hjalla háls. Hönn uð irn ir voru Gísli Ei ríks son og Krist ján Krist­ jáns son hjá Vega gerð inni á Ísa firði, en hinn síð ar nefndi hlaut þá við­ ur nefn ið „hlykk ur“ vegna krappra hlykkja á Hjalla hálsi. Einnig var Þorska fjarð ará brú uð. Á und ir bún­ ings tím an um barð ist odd viti Gufu­ dals hrepps, Reyn ir Berg sveins son, fyr ir því að far ið yrði yfir fjörð inn og leið in stytt. Ekki var hlust að á það, frek ar en nú er gert. Slysa varna deild in Sig ur von í Gufu dals sveit gekkst fyr ir því, að gerð ur var í sjálf boða vinnu flug­ völl ur á Mela nes inu eft ir fyr ir sögn Björns Páls son ar sjúkra flug manns. Hann var alltaf boð inn og bú inn til ferða að sækja sjúk linga og sækja kon ur til að fæða börn og skila þeim svo aft ur heim. Eft ir Björn tók Hörð ur Guð munds son flug­ mað ur á Ísa firði við, af sömu hjálp­ semi. Vel minn ist ég þess, þeg ar hann vor ið 1987 sótti fimm slas aða úr bílslysi hjá Kleifa stöð um. Ómar Ragn ars son kom líka, flutti far þega og leit aði jafn framt frétta. Það er því ærin á stæða fyr ir því að ég hef á huga á því að fá sem best an veg um Gufu dals sveit, í þeirri von að það tryggi byggð irn ar í sveit um og þétt býli fyr ir vest an. Það sæt ir mik illi furðu, að nú eigi að fara að ræða að velja aðra leið en þá sem hef ur far ið í öll lög­ form leg ferli og ver ið sam þykkt af fyrri sveit ar stjórn og ráð herra um­ hverf is mála. Hæsti rétt ur finn ur enga ann marka á um hverf is mat inu og hafn ar í raun öll um rök um land­ eig enda gegn því að þarna sé lagð­ ur veg ur. Rétt ur inn komst aft ur á móti að þeirri nið ur stöðu, að ráð­ herra hafi ver ið ó heim ilt að nota „ör yggi veg far enda“ sem rök fyr­ ir nið ur stöðu sinni. Dóm ur inn má því telj ast nokk uð furðu leg ur. Nú ligg ur fyr ir Al þingi frum­ varp nokk urra þing manna um lausn á þessu máli. Fá ist það tek­ ið fyr ir mun það vænt an lega fara til sam göngu nefnd ar og síð an aft­ ur til þings ins sjálfs til á kvörð un ar, enda ber þess um að il um að leysa mál ið í sam ráði við Vega gerð ina og um hverf is ráð herra. Núna er kom ið fram á Al þingi frum varp um stjórn laga ráð. Þar er for dæmi um lausn þeg ar vandi er á hönd um. Ég er á jeppa og skrepp á hon­ um vest ur í Kolla fjörð. Ég klifra yfir hálsa í 500 metra hæð. Færi ég leið B yfir alla firð ina þrjá stytt­ ist leið in um 22 km, þar af um 10 km í Þorska firði. Ferð in fram og til baka væri því um 44 km. Ef reikn­ að er með kostn að in um 100 krón­ ur á km yrði sparn að ur inn 4.400 krón ur. Árið 2008 var árs um ferð á Kletts hálsi 67 bíl ar á dag. Það eru lið lega 24.500 bíl ar á ári. Ef leið B verð ur val in yrði sparn að ur veg far­ enda, mið að við 100 krón ur á km, nærri 54 millj ón ir króna á ári. Í þess ar töl ur vant ar þó inn an sveit­ ar um ferð í Gufu dals sveit og a.m.k. hluta þeirra sem nú fara með Baldri yfir Breiða fjörð. Reynsl an sýn ir að um ferð eykst og jafn vel marg fald­ ast við greið ari leið þeg ar ó veg ir leggj ast af. Ég hef rætt við Helga Auð uns­ son á Pat reks firði. Frá hon um keyra tveir til þrír flutn inga bíl ar þessa leið á dag. Þeir eyða um 30% meiri olíu en flutn inga bíl ar ann­ ars stað ar á sömu vega lengd. Við­ halds kostn að ur er meiri og dekkja­ slit meira. Þá er ó talið álag og erf­ iði bíl stjór anna. Sömu sögu var að heyra frá Mjólk ur sam söl unni í Búð ar dal um ferð ir Helga Páls son­ ar tvisvar í viku. Hér í lok in skal til færð bók un á fundi hrepps nefnd ar Reyk hóla­ hrepps 15. des em ber 2005. Sam þykkt var eft ir far andi um sögn: „Reyk hóla hrepp ur legg ur á herslu á mik il vægi vega bóta í Gufu dals­ sveit fyr ir íbúa og aðra veg far end­ ur. Vís að er til fyr ir liggj andi skýrslu Rann sókna stofn un ar Há skól ans á Ak ur eyri, „Sam fé lags á hrif og arð­ semi“, sem fjall ar um veg teng ing ar á Vest fjörð um. Þar kem ur vel fram mik il vægi stytt inga í Gufu dals sveit (svoköll uð leið B) þar sem veg ur inn verð ur á lág lendi. Á fangi I, Bjarka lund ur ­ Þór is stað ir Þver un Þorska fjarð ar er gríð ar­ lega mik il væg, enda stytt ir hún leið­ ina um 9,5 km. Hrepps nefnd tel­ ur að öll stytt ing á veg um hafi já­ kvæð á hrif fyr ir um hverf ið, þar sem hún minnk ar út blást ur frá bíl vél­ um. Sama gild ir reynd ar þeg ar veg ir flytj ast af fjöll um nið ur á lág lendi. Á fangi II, Þór is stað ir ­ Kraká Sem fyrr mæl ir hrepps nefnd ein­ dreg ið með leið B, enda eiga bratt­ ir fjall veg ir að heyra sög unni til. Sú leið ligg ur í gegn um Teigs skóg. Huga þarf að því að taka eins lít ið rými und ir veg inn sjálf an og kost­ ur er, þannig að sem minnst verði geng ið á skóg inn sjálf an. Hrepps­ nefnd legg ur á herslu á að ann ar á fangi þess ar ar leið ar verði boð inn út í einu lagi. Ekki kem ur til greina að lagð ur verði bráða birgða veg ur um Gró nes sunn an vert. Sömu leið is er mjög mik il vægt að huga að veg teng ingu bæj anna fjög­ urra, þ.e. Djúpa dals, Brekku, Gufu­ dals og Fremri­Gufu dals, sem verða fyr ir mestri rösk un ef leið B verð­ ur val in. Safn­ og tengi veg ir heim að þess um bæj um lengj ast og ganga þarf vel frá þeirri vega gerð í sam­ ráði við á bú end ur. Djúpa dals bæ inn verð ur að tengja með vegi út Djúpa­ fjörð sunn an verð an. Gufu dals bæ ina og Brekku skal tengja með vegi um Hofs staða hlíð. Með B­leið inni stytt ist mjög leið in bæði að Skála nesi og Múla í Kolla firði sem hlýt ur að telj ast mjög já kvætt.“ Þannig var bók un hrepps nefnd ar Reyk­ hóla hrepps. Fram kvæmda leyfi frá Reyk hóla­ hreppi Úr fund ar gerð hrepps nefnd ar Reyk hóla hrepps 19. júní 2008: „Bréf Vega gerð ar inn ar frá 26. maí 2007. Með beiðni um fram kvæmda­ leyfi vegna vega gerð ar í Gufu dals­ sveit. Sótt er um fram kvæmda leyfi fyr ir nýj um Vest fjarða vegi (60) frá Þór is stöð um í Þorska firði um Hall­ steins nes, yfir Djúpa fjörð og Gufu­ fjörð, um Gró nes og Mela nes og að ný bygg ing ar kafla vest an Skála ness. Leyf ið er veitt með fyr ir vara um að far in verði efri leið frá Stöð 1900 að Stöð 3500 eins og land eig end ur í Gröf hafa far ið fram á. Einnig að veg teng ing ar við bæi í Gufu dals sveit verði á sætt an leg ar fyr ir í bú ana.“ Sam þykkt á fundi hrepps nefnd ar. Krist inn Berg sveins son í Görð um á Reyk hól um - Krist inn frá Gufu dal. Í ýms um til fell um ber fólk sam­ sett orð rangt fram. Oft virð ist það vera vegna þess að það skil­ ur ekki merk ingu orðs ins. Í mörg ár hef ég heyrt fjöl miðla fólk (og marga aðra) bera eitt á kveð ið orð rangt fram, greini lega vegna þess að það mis skil ur sam setn ing una. Þetta er orð ið „í morg unsár­ ið“. Í stað þess að bera það þannig fram seg ir það í „morg un sár ið.“ Fyr ir nokkrum árum var Bjarni Dag ur Jóns son með morg un þátt í Rík is út varp inu. Hann minnt ist á eitt hvað sem hefði gerst í morg­ un sár ið. Hann bætti síð an við í spurn ar tón; Hvaða sár skyldi það nú eig in lega vera? Nokk r um árum seinna hlust aði ég á ann­ an frétta mann sem ég þekkti vel segja þetta sama orð rangt. Ég hringdi í hann og sagði: Þú ert á gæt ur frétta mað ur, en þú sagð ir á kveð ið orð rangt í morg un. Ha, ha, hvaða orð var það? Ég sagði hon um hið sanna í mál inu. Þeg­ ar hann las frétt irn ar næst sagði hann „ Þetta gerð ist í morg unssss .. árið.“ Orð ið grein ir frá ein hverju sem ger ist snemma morg uns, eða árla morg uns. Þess vegna segj um við „ í morg uns árið“. Ef við ber um það fram „ í morg un sár ið“ erum við að gefa í skin um að eitt hvað sár hafi orð ið til snemma morg­ uns. Manni get ur svo sem sárn að að morgni til, en í þessu til felli er það ekki merk ing in. Á gæti les andi. Ef þú hef ur hing­ að til tal að um eitt hvað sem gerð­ ist í morg un sár ið veistu nú að það er ekki rétt fram setn ing. Vegna þess að það gerð ist snemma morg uns ­ „í morg uns árið“. Ingi mund ur Ingi mund ar son. Í Skessu horni 23. febr ú ar sl. var grein eft ir Ein ar Guð finn­ son sem heit ir „En hver á að taka á sig kvóta skerð ing­ una?“ Í þess ari grein reyn ir hann að færa rök fyr ir því að all ir þeir sem á und an förn um árum hafa orð ið að taka á sig kvóta skerð ingu eigi að fá sömu kvóta aukn ingu þeg ar þorsk­ kvót inn verð ur auk inn. Þetta virð ist vera ein fallt rétt læt is mál, en ork ar tví mæl is þeg ar ekki er tek ið til lit til að stöðumun ar út gerð anna og er því enn ein leið in til að auka ó rétt læt­ ið í kerf inu. Í meg in at rið um eru tvenns kon ar út gerð ir starf rækt ar hér á landi. Ann­ ars veg ar stór út gerð ar fé lög með 2­3 eða fleiri fjölveiði skip, sem veitt geta bæði upp sjáv ar fisk sem og botns jáv­ ar fisk. Og hins veg ar minni út gerð­ ir með eitt skip, sem í mikl um meiri­ hluta geta að eins veitt botns jáv ar fisk þ.e. þorsk, ýsu og aðr ar botns jáv ar­ teg und ir á línu og í net. Þessi mikli að stöðu mun ur út gerð anna, ekki síst eft ir að leyft var frjálst fram sal afla­ heim ilda, hef ur vald ið þeirri ó heilla­ þró un að 10 stærstu út gerð ar fyr ir­ tæk in hafa náð til sín 80% af heild­ ar afla heim ild un um, vald ið stór­ kost leg um fjár magns flótta úr grein­ inni, svift fjölda sjáv ar plássa lífs björg sinni og er upp hafs or sök hruns ins. Þess ar stað reynd ir krefj ast breyt inga á sjáv ar út vegs kerf inu og nú er gullið tæki færi til að gerða. Á und an förn um árum hef ur ver­ ið skor ið nið ur afla heim ild ir á flest­ um fiski teg und um með und an tekn­ ing um þó, sér stak lega í upp sjáv ar­ fiski, þar sem mak ríll hef ur ver ið ný og góð bú bót í veið um fjölveiði skipa og nú í mik illi aukn ingu í veið um á loðnu. Þess ar ar aukn ing ar á veið um úr auð lind inni hafa minni út gerð­ irn ar með sín ein hæfu skip í engu not ið. En nú er svo kom ið loks ins, að á kveð ið hef ur ver ið að auka veiði­ heim ild ir á þorski, sem minni út­ gerð irn ar allt í kring um land ið með sín ein hæfu skip byggja að lang­ mestu leyti af komu sína á. Kem ég nú að kjarna þessa grein ar stúfs og hann er sá að öll aukn ing á afla heim­ ild um á þorski, sem nú á að gera, fari til minni út gerða allt í kring um land ið, sem veiða á vist væn an máta á línu og í net. Þessi á kvörð un skerð­ ir í engu nú ver andi þorsk veiði heim­ ild ir stærri út gerð ar fyr ir tækja, að­ eins jafn ar að ein hverju leyti að­ stöðumun þess ara tveggja út gerð­ ar að ila. Þetta er rétt læt iskrafa, sem verð ur að gera, er rausæ og gæti orð­ ið vís ir til að leið rétta þá ó heilla þró­ un sem hér hef ur orð ið í stjórn sjáv­ ar út vegs mála á unda förn um árum. Við út hlut un afla heim ilda í fram­ tíð inni mætti síð an setja ýmis skil­ yrði á út gerð ir til veiða og fleiri þátta, sem stuðl að gæti að meiri sátt um nýt ingu þess ar ar stærstu auð­ lind ar þjóð ar inn ar. Í lok grein ar sinn ar minn ist hann á vist væn við­ horf. Þar seg ir hann með al ann ars: „Það hlýt ur að vera mik ið um­ hugs un ar efni fyr ir alla þá sem láta sig sjáv ar út vegs mál in varða, ekki síst þá sem að hyll ast græn og vist væn við horf, þeg ar kem ur að um gengni við nátt úr una.“ Þetta þyk ir mér at hygli vert að sjá frá fyrr ver andi sjáv ar út vegs ráð herra og vil vona að þarna fylgi hug ur máli og benda hon um á grein, sem ég skrif aði í M org un blað ið 7. feb. 2008 sem heit ir vist væn ar veið ar. Haf steinn Sig ur björns son. Pennagrein Pennagrein Pennagrein Tal ar þú rétt? Í morg uns­ árið Í morg un ­ sár ið Ein ar Guð finns son Um vega mál í Gufu dals sveit fyrr og nú

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.