Skessuhorn - 09.11.2011, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER
Rún ar Gísla son hér aðs dýra­
lækn ir í Stykk is hólmi hef ur lát ið af
störf um eft ir rúm an 30 ára starfs­
fer il. Hann kom í Hólm inn árið
1980 og lét bæj ar fé lag ið, eins og
svo marg ir aðr ir, heilla sig. Bland­
aði sér í bæj ar stjórn ar mál in og var
í meiri hluta í bæj ar stjórn í sam tals
tólf ár. Í Stykk is hólmi hef ur hann
ver ið síð an og í sam tali við blaða­
mann í síð ustu viku rifj aði hann
upp lið in ár og skond in at vik, en
margt hef ur breyst frá því hann tók
til starfa. Rún ar hef ur ver ið gagn­
rýn inn á ný lög um dýra lækna þjón­
ustu í land inu og var löngu bú inn
að gera það upp við sig að hann
myndi hætta störf um þeg ar þau
tækju gildi og stóð við það, síð asti
vinnu dag ur hans var mánu dag ur inn
31. októ ber, dag ur inn áður en lög in
tóku gildi. Skessu horn spurði Rún­
ar nán ar út í af stöðu hans gagn vart
þess um nýju lög um en hann seg ir
með al ann ars of mikla á herslu lagða
á eft ir lit á með an þjón ust an sit ur á
hak an um.
Mok að tvisvar í viku
Rún ar er fædd ur og upp al inn
í Reykja vík en var í barn æsku oft
send ur í sveit á Fells strönd í Dala­
sýslu og þar kvikn aði með al ann ars
á hug inn fyr ir dýr um. „Ég var mjög
mik ið í sveit inni og leið vel þar. Án
þeirr ar reynslu hefði ég vafa laust
ekki far ið út í dýra lækn ing ar,“ rifj­
ar Rún ar upp í byrj un spjalls. Dýra­
lækn is fræð ina nam hann í Hanover
í Þýska landi og lauk námi árið 1976.
Í Þýska landi kynnt ist hann einnig
til von andi eig in konu sinni Brynju
Jó hanns dótt ur sem þá var í heim­
sókn hjá syst ur sinni. Þau bjuggu
á fram þar ytra til árs loka 1978 þeg­
ar Rún ar var ráð inn í af leys ing ar á
Eg ils stöð um. Komu síð an í Stykk­
is hólm í jan ú ar 1980, þar sem Rún­
ar tók við af Valdi mar Brynjars syni
fyrr um dýra lækni, og hafa ver ið þar
síð an. „Það hef ur margt breyst frá
því ég kom hing að fyrst. Þá voru
all ir veg ir til að mynda án bund­
ins slit lags, meira og minna nið ur­
grafn ir og því oft ó fær ir. Kerl ing ar­
skarð ið var til dæm is oft ó fært í tvo
mán uði yfir vetr ar tím ann og ekki
var mok að nema tvisvar í viku. Nú
finn ég ekki fyr ir því þó ég þurfi að
sauma hest á Hell issandi en þang að
gat ver ið mik ið ferða lag áður fyrr.“
Varstu að
skera upp kött?
Að spurð ur um fleiri breyt ing­
ar nefn ir Rún ar breytta bú skap ar­
hætti. Til að mynda séu kúa bú bæði
færri og stærri en áður fyrr og að­
bún að ur fyr ir skepn urn ar víð ast
hvar mun betri. „Nú er einnig mik­
ið meira um gælu dýra eign en áður
var og er mér sér stak lega minn­
is stætt at vik þeg ar bóndi nokk ur
hringdi í mig í miðri að gerð á ketti.
Ég sagð ist ætla að klára það sem ég
væri að gera og kæmi svo. Þeg ar ég
var síð an bú inn að ná kálf in um úr
belj unni fyr ir bónd ann spyr hann
mig ansi hneyksl að ur: „Rún ar, hvað
sagð istu hafa ver ið að gera þeg ar ég
hringdi? Varstu að skera upp kött!“
Þótti það al veg fá rán legt. En nú
fara marg ir sveita karl ar með kett­
ina sína til dýra lækn is og senda þá
jafn vel suð ur ef þeir þurfa að fara í
flókn ari að gerð ir.“
Þá seg ir Rún ar far sím ann einnig
hafa ver ið mikla bylt ingu. „Þá gat
ég allt í einu ver ið þar sem mér
sýnd ist yfir ró lega tím ann á sumr­
in og það náð ist alltaf í mig. Þeg ar
ég var að byrja voru að eins sveita­
sím arn ir í boði og sím stöð in var
nú ekki opin lengi á dag inn. Síð an
komu sjálf virku sím arn ir og þá varð
ég að til kynna á hvaða bæi ég færi
svo fólk gæti fylgst með mér. Það
var því al gjör bylt ing þeg ar bíla sím­
arn ir komu loks ins.“
Fæð inga hjálp in
skemmti leg ust
„Ég hef séð ægi lega margt í þessu
starfi enda er það þess eðl is að ég er
bók staf lega inni á gafli hjá fólki. Ég
þekki ekki að eins veik indi skepn­
anna held ur mál efni fjöl skyldna.
Sveita fólk inu hef ég kynnst ó hemju
vel og átt við það náin og nán­
ast und an tekn inga laust á nægju leg
kynni. Ég hef kynnst ýms um kyn­
leg um kvist um í gegn um starf ið og
næg ir að nefna menn eins og Guð­
mund Hall dórs son á Rauða mel og
Pál Páls son á Borg. Marg ir bænd­
ur sem ég heim sótti reglu lega þeg­
ar ég var að byrja eru nú horfn ir á
braut. Ég horfi oft á sveit ina með
sökn uði í seinni tíð en bæir sem
áður voru ið andi af mann lífi eru
marg ir komn ir úr ábúð. Það finnst
mér sárt, en geri mér grein fyr ir
því að þetta er þrátt fyr ir allt eðli­
leg þró un.“
Þeg ar blaða mað ur inn ir hann
eft ir nei kvæð um hlið um starfs ins
nefn ir Rún ar bind ing una, að vera
á vakt all an sól ar hring inn. „ Þessi
bind ing kem ur líka í veg fyr ir ný­
lið un í grein inni. Yngra fólk sætt­
ir sig ekki við þetta. Þú spurð ir mig
áðan hvað hefði breyst frá því ég
tók til starfa. Mik il væg asta breyt­
ing in að mínu mati er sú að fyr­
ir þrjá tíu árum var sleg ist um þessi
störf en nú er mjög erfitt að fá fólk
til starfa.“ Og Rún ar nefn ir dæmi:
„Ég er kannski kall að ur út í fæð­
ing ar hjálp um miðja nótt, þarf jafn­
vel að fram kvæma keis ara skurð, og
er ekki kom inn heim aft ur fyrr en
morg un inn eft ir. Þá byrj ar sím inn
að hringja. Fæð inga hjálp in er samt
það skemmti leg asta við starf ið og
ég fæ aldrei leið á því. Það jafn ast
ekk ert á við að sjá af kvæmi anda í
fyrsta sinn,“ seg ir Rún ar ein læg ur.
Ó trú leg ferð
til Pakist ans
Rún ar hef ur ferð ast mik ið alla tíð
og er eitt eft ir minni leg asta ferða­
lag ið til Pakist an árið 1989. Þar
heim sótti hann með al ann ars gamla
skóla fé laga sem störf uðu þar í þró­
un ar hjálp. „ Þetta var ó trú leg ferð,“
byrj ar Rún ar. „Það var nán ast ekk­
ert þarna úti sem benti til þess að
Jesús væri fædd ur! Við ferð uð umst
frá af gönsku landa mær un um og al­
veg að Kína, bæði á pall bíl og gang­
andi. Nú geta menn ekki far ið þessa
leið nema með líf verði sér við hlið.
Þjóð verjarn ir hafa þó unn ið mik ið
þró un ar starf á þessu svæði.
Ég var í Pakist an í alls fimm vik­
ur, hjálp aði til og kenndi inn fædd­
um að með höndla dýr in. Eitt eft ir­
minni leg asta at vik ið í þess ari ferð
var þeg ar við vor um beðn ir að
koma á bæ þar sem belja hafði feng­
ið heift ar leg ar og bráð ar leg bólg­
ur og þurfti að kom ast strax und­
ir lækn is hend ur. Kon an á heim il inu
kom til dyra, bjó til litla rifu með
hurð inni en neit aði að hleypa okk­
ur inn. Sagð ist þurfa að bíða eft­
ir eig in mann in um sín um. Sjálf ur
skildi ég ekk ert í þessu og spurði
túlk inn af hverju okk ur væri ekki
bara hleypt inn ef á stand belj unn­
ar væri svona al var legt. Þjóð fé lag­
ið var hins veg ar bara þannig að
ef kon an hefði opn að dyrn ar fyr­
ir þrem ur karl mönn um, og eig­
in mað ur henn ar ekki heima, þá
hefði hann neyðst til að losa sig við
hana. Þarna fara ung ar blaða kon­
ur ekki og taka tveggja tíma við töl
við ó kunn uga, gamla karla,“ sagði
Rún ar og glotti.
Yrði rek inn að ári
Þann fyrsta nóv em ber síð ast­
lið inn tóku gildi ný lög um dýra­
lækna þjón ustu á land inu, eins og
áður kom fram. Í þeim felst með al
ann ars að stöð um hér aðs dýra lækna
var fækk að til muna, eru nú sex á
öllu land inu í stað fjórt án. Jafn­
framt hafa eft ir lits störf ver ið að­
skil in frá al mennri dýra lækna þjón­
ustu. Á Vest ur landi, og fyr ir Vest­
firði, er nú einn hér aðs dýra lækn­
ir stað sett ur í Búð ar dal, en stöð ur
hér aðs dýra lækna hafa ver ið lagð­
ar nið ur í Mýra­ og Borg ar fjarð ar­
sýslu, Dala sýslu og á Snæ fells nesi.
Á kveðn ar sýsl ur eru skil greind ar í
lög um sem dreif býl svæði og í þeim
hafa ver ið gerð ir þjón ustu samn ing­
ar við dýra lækna, til að tryggja að
dýra lækn ar séu þar til stað ar, með­
al ann ars á Snæ fells nesi. „Þess ar
breyt ing ar hafa ver ið í far vatn inu
síð an árið 1995 og hef ur mér ver­
ið sagt upp fjór um sinn um frá þeim
tíma. Menn þorðu hins veg ar aldrei
að stíga skref ið til fulls en að mínu
mati er það versta í allri stjórn­
sýslu þeg ar menn þora ekki að taka
á kvarð an ir. Fyrst átti að reka okk­
ur alla árið 1998 en síð an feng um
við bréf þar sem okk ur var til kynnt
að upp sögn inni hefði ver ið frestað
um eitt ár. Slíkt bréf hlýt ur að vera
eins dæmi á Ís landi. Upp sagn ar­
bréf ið kom síð an ári seinna en hluti
okk ar var síð an end ur ráð inn því
enn og aft ur var skref ið ekki tek­
ið til fulls. Ég var hins veg ar löngu
bú inn að taka á kvörð un um það að
þeg ar þessi lög tækju gildi myndi ég
hætta.“
Ekk ert heyrst frá
sam tök um á svæð inu
Varð andi nýju lög in hef ur Rún­
ar mest ar á hyggj ur af því að nú sé
mun meiri á hersla lögð á eft ir lit
en þjón ustu. Reglu gerð in varð andi
þjón ustu samn ing ana á dreif býl um
svæð um hafi til að mynda ver ið sett
inn á síð ustu stundu. „Skiln ing ur­
inn á þörf fyr ir þjón ustu er eng inn.
Rík ið kaup ir við veru á þeim svæð­
um sem það tel ur dreif býlt en skil­
grein ir til dæm is Borg ar byggð sem
þétt býli. Því er eng inn þjón ustu­
samn ing ur á því svæði. Það seg­
ir sig sjálft að dýra lækn ir bú sett­
ur í Reyk holti kemst ekki í hvelli ef
hest ur slasast við Hval fjörð, og þarf
kannski að líta á belju á Mýr un­
um í leið inni. Þetta er mjög dreif­
býlt svæði, enda laus ir botn lang­
ar og því fylg ir mik il keyrsla. Mest
er ég hissa á að Bænda sam tök in og
hesta manna sam tök á svæð inu hafa
stað ið á hlið ar lín unni í allri þess ari
um ræðu og horft á með an þjón ust­
an við þá er skert. Dýra lækn ar hafa
ekki feng ið neinn stuðn ing úr þess­
um átt um og að mínu mati hefðu
einmitt þess ar stofn an ir átt að láta
heyra meira í sér.“
Þá seg ir Rún ar skrif finnsk una
vera orðna svo mikla að hann verði
nán ast mátt laus við til hugs un ina.
„Ef belja fær júg ur bólgu, sem er
nokk uð al geng, þá þarf ég að byrja
á því þeg ar ég kem heim að skrá
inn á ver ald ar vef inn hvaða belja
þetta var, hvaða lyf ég gaf henni og
jafn vel hvenær lyf ið renn ur út. Eft­
ir anna sam an dag sit ég stund um í
tvo til þrjá tíma við tölv una eft ir að
ég kem heim, sem get ur ver ið veru­
lega í þyngj andi.“
Rún ar Gísla son hér aðs dýra lækn ir ger ir upp 30 ára starfs fer il
Var alltaf á kveð inn í að hætta þeg ar lög in tækju gildi
Rún ar Gísla son fyrr um hér aðs dýra lækn ir á Snæ fells nesi.
Rún ar skoð ar kúna Lind að Borg í Mikla holts hreppi. Reynd ist
hún vera með garna flækju svo gera þurfti að gerð í fjós inu. Páll
Páls son skrif aði grein í bún að ar blað ið Frey árið 1993 um lækn­
is fræði legt af rek Rún ars. Hérna er Rún ar að skoða garna flækj una úr kúnni Lind. Keis ara skurð ur gerð ur á hyrndri kvígu frá Þverá í Eyja hreppi. Fór að gerð in fram úti í haga í miðj um júní mán uði.