Skessuhorn - 11.01.2012, Blaðsíða 27

27MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR
Föstu dag inn 6. jan ú ar frum­
sýndi Leik deild Skalla gríms leik rit­
ið Skugga­ Svein í sam komu hús inu
Lyng brekku fyr ir fullu húsi og við
mik inn fögn uð á horf enda. Leik­
gleð in skein af hverju and liti og
mátti vart á milli sjá hvor skemmti
sér bet ur á horf end ur eða leik ar­
ar. Verk ið er mik ið stór virki en 17
leik ar ar taka þátt í sýn ing unni og
þar af sjö úr sömu fjöl skyldu; bræð­
urn ir Guð brand ur og Þor kell Guð­
brands syn ir og börn þeirra. Flest­
ir sem komn ir eru til vits og ára
þekkja leik rit ið um úti legu mann­
inn illa, Skugga­ Svein og bar áttu
sveita fóks ins við að koma hon um
í bönd. Kynni bónda dótt ur inn ar
ó spjöll uðu við góða úti legu mann­
inn í hópi Sveins, ást ir þeirra sem
verð ur til þess að hann fær frelsi og
loks mála lok yfir Skugga­ Sveini eða
svo gott sem. Þar takast á hin illu
öfl í mann in um, rányrkja úti legu­
mann anna og reiði gegn mann kyni
og aft ur vel vild in sem trú ir alltaf á
hið góða í mann in um og alltaf eigi
að gefa saka manni eitt tæki færi enn
til að bæta sig.
Texti Matth í as ar Jochum son­
ar tek ur mið af því tungu taki sem
ríkti fyr ir 150 árum, en verk ið
var frum sýnt 1862, og á brýnt er­
indi til okk ar ekki síst núna þeg­
ar ver ið er að rétta yfir okk ar nú­
tíma úti leg u mönn um. All ir sem séð
hafa Skugga­ Svein eiga sína upp á­
halds per sónu enda dreg ur Matthías
skýra mynd af per són um sín um.
Þar er ill fygl ið Skugga­ Sveinn
sem leik inn var af Jónasi Þor kels­
syni sem dró ekk ert af sér við að
túlka reiði, illsku, ör vænt ingu og
ráð kænsku Sveins. Ket ill skræk­
ur var leik inn af Á gústi Þor kels­
syni. Sam leik ur þeirra bræðra var
fín stillt ur og ríf andi fynd inn. Und­
ir gefni Ket ils og þrælslund kitl­
aði svo sann ar lega hlát ur taug arn­
ar. Að sama skapi rann manni til
rifja ör vænt ing Skugga­ Sveins sem
sér fyr ir sér svik Ög mund ar úti­
legu manns ins göldrótta sem leik­
inn var af Þor keli Guð brands syni.
Gæða blóð ið Sig urð í Dal lék Guð­
brand ur Guð brands son en hann er
til bú inn að fyr ir gefa úti leg u mönn­
um sauða þjófn að inn að eins fyr­
ir orð dótt ur sinn ar Ástu sem leik­
in er af Evu Sól ey Þor kels dótt ur.
Sak leys ið en jafn framt hug rekki
ást ar inn ar var ekki langt und an en
það birt ist í vel út færð um at rið­
um Ástu og úti legu manns ins góða
Har ald ar sem leik inn var af Arn­
ari Ás björns syni. Sam söng ur þeirra
brást ekki von um á horf enda enda
var tek ið vel und ir með þeim þeg­
ar þau sungu ein kenn islag Skugga­
Sveins „Geng ég fram á gnýpu“.
Gleði mað ur inn og of stop inn Lár­
ent ín us sýslu mað ur var ó borg an­
leg ur í túlk un Ei ríks Jóns son ar en
hon um leið aldrei bet ur en þeg­
ar hann gat hengt ein hverj um og
vill hvergi sjá Skugga­ Svein nema í
gálg an um. Spjátr ung arn ir úr Hóla­
skóla voru eft ir minni leg ir og var
aldrei dauð ur tími í kring um þá en
þeir voru leikn ir af Þresti Reyn is­
syni og Jóni Guð laugi Guð brands­
syni. Aðr ar ó gleym an leg ar per són­
ur sem gjör sam lega sprengdu sal­
inn voru Grasa­ Gudda í með för­
um Ásu Dóru Garð ars dóttt ur en
hún var ger sam lega ó þekkj an leg í
sínu frá bæra gervi. Lít il magn inn
Gvend ur smali var leik inn af Mar­
grét Hildi Pét urs dótt ir. Hún náði
að túlka um komu leysi þess sem er
hrak inn og smáð ur, þeytt ist létti­
lega um svið ið og nýtt sér það full­
kom lega. Ol geir Helgi Ragn ars son
lék Jón sterka og kitl aði hlát ur taug­
arn ar svo um mun aði í hvert sinn er
hann steig á svið. Hann fet aði í fót­
spor föð ur síns en Ragn ar Ol geirs­
son lék þetta sama hlut verk 1948
þeg ar Leik deild in setti Skugga­
Svein upp. Svo skemmti lega vildi til
að Ragn ar var á horf andi á frum sýn­
ing unni og sagði að hann hefði oft
get að tek ið und ir með leik ur un um
á svið inu. Það var reglu lega gam an
og fróð legt að heyra lýs ing ar hans á
upp setn ingu leik rits ins 1948.
Hvað er gert á E­deild inni sem
nú verð ur lok að? Starf semi deild­
ar inn ar hef ur þjón að öldruð um
í bú um Akra ness og ná grenn is
um ára tuga skeið. Meg in hlut verk
starf sem inn ar er að veita um önn­
un, hjúkr un og lækn ingu á sviði
öldr un ar. Lögð er á hersla á end­
ur hæf ingu aldr aðra. Í dag eru á
deild inni 14 leg u rými sem skipt­
ast í þrjú rými fyr ir end ur hæf ing­
ar sjúk linga, eitt fyr ir hvíld ar inn­
lagn ir og 10 rými fyr ir skamm­
tíma­ og lang tíma inn lagn ir.
End ur hæf ing: Sýnt hef ur ver ið
fram á, að end ur hæf ing þar sem
skjól stæð ing ar fara í end ur hæf­
ing ar á ætl un eyk ur færni aldr aðra
og bæt ir and lega líð an þeirra svo
um mun ar og ger ir þeim kleift að
búa leng ur á heim il um sín um.
Hvíld ar inn lagn ir: Þjóna þeim
ein stak ling um sem hafa með að­
stoð ætt ingja get að búið heima.
Mik ið álag hvíl ir á herð um ætt­
menna sem hjúkra öldruð um og
veik um ein stak ling um. Með þessu
fyr ir komu lagi er þeim einnig gert
kleift að búa leng ur heima.
Skamm tíma­ og lang tíma inn­
lagn ir: Eru fyr ir ein stak linga sem
hafa feng ið vist un ar mat og bíða
vist un ar á öðr um öldr un ar stofn­
un um. Sum ir þeirra hafa dval ið á
deild inni í lang an tíma vegna þess
að hjúkr un ar­ og dval ar heim il­
is rými hafa ekki ver ið nægi lega
mörg til þess að mæta vax andi
þörf.
Kem ur eitt hvað ann að í
stað inn?
Með þess um upp lýs ing um vilj um
við vekja bæj ar búa og íbúa á Vest ur­
landi til um hugs un ar um hvað lok­
un á deild inni hef ur að segja fyr ir
lands hlut ann all an. Á síð ast liðnu ári
þjón u staði deild in 105 ein stak linga
og eru þá ó tald ir þeir ætt ingj ar sem
njóta þjón ustu um leið. Með lok­
un inni mun end ur hæf ing fyr ir fólk
með skerta getu til að sinna þátt um
dag legs lífs verða felld nið ur í þeirri
mynd sem hún er núna. Hvíld ar­
inn lagn ir verða færð ar á aðr ar deild­
ir stofn un ar inn ar á samt skamm­
tíma­ og lang tíma inn lögn um með
öll um þeim ó þæg ind um sem því
fylg ir fyr ir alla sem að þess um mál­
um koma. Ekk ert ann að þjón ustu­
stig inn an heil brigð is kerf is ins get­
ur kom ið í stað inn fyr ir þá þjón ustu
sem öldruð um er veitt á sér hæfð um
öldr un ar lækn inga deild um. Á deild­
inni starfar metn að ar full ur og sam­
held inn hóp ur sjúkra liða og hjúkr­
un ar fræð inga á samt öðru starfs fólki.
Starfs fólk ið hef ur lagt metn að sinn
í að sækja sér þekk ingu í formi sí­
mennt un ar, skjól stæð ing un um til
hags bóta. Meiri hluti starfs fólks ins
hef ur ára tuga reynslu af um önn um
aldr aðra og hef ur leit ast við að veita
þeim og fjöl skyld um þeirra góða
þjón ustu.
At vinnu miss ir og á hrif á
fjöl skyld ur á Akra nesi
Þann 1. febr ú ar nk. standa hátt í
þrjá tíu kon ur með upp sagn ar bréf
í hönd un um. Þessi ráð stöf un hef­
ur á hrif á líf og af komu hátt í eitt­
hund rað ein stak linga á Akra nesi
sem tengj ast þessu starfs fólki fjöl­
skyldu bönd um auk hinna öldr uðu
og að stand enda þeirra. Ný bygg ing á
Dval ar heim il inu Höfða er því mið­
ur ekki ljós í myrkr inu. Ekki er fyr ir­
séð að þar verði fjölg un á störf um né
rým um í ná inni fram tíð, þrátt fyr ir
við bygg ingu, því hún er ein göngu
ætl uð til þess að skapa ein býli fyr ir
heim il is fólk ið sem fyr ir er. Heima­
hjúkr un mun varla ráða við fjölg un
sjúk linga í heima hús um því álag er
mik ið á þeirri þjón ustu fyr ir og eng­
in um ræða er um að ráða bót á því.
Það seg ir sig sjálft að skerð ing á
þjón ustu við aldr aða á Vest ur landi
er ó um flýj an leg þrátt fyr ir yf ir lýs­
ing ar stjórn enda HVE um að svo
verði ekki.
Erla Linda Bjarna dótt ir,
for mað ur Vest ur lands deild ar
Sjúkra liða fé lags Ís lands.
Ingi björg Hulda Björns dótt ir,
trún að ar mað ur sjúkra liða á E- deild
Sjúkra húss Akra ness.
Dag inn fyr ir gaml árs dag til­
kynnti RARIK hækk un á verð skrá
sinni fyr ir dreif ingu og flutn ing á
raf orku. Hækk un in tók gildi um
ára mót in og nem ur 7,5% í dreif býli
og 5% í þétt býli. Ýmis þjón ustu­
gjöld hækka jafn framt um 7,5%.
Hækk un in er kom in til vegna auk­
ins kostn að ar, að sögn fyr ir tæk is­
ins.
Af þessu til efni hafa Bænda­
sam tök Ís lands sent frá sér yf ir lýs­
ingu þar sem þau mót mæla hækk­
un dreif ing ar­ og flutn ings kostn­
að ar til raf orku kaup enda í dreif býli
um fram það sem ger ist til ann arra
kaup enda. „Raf orka er að stærst um
hluta fram leidd á lands byggð inni
og flutt um land ið þvert og endi­
langt, m.a. með raf lín um sem liggja
um eign ar lönd og tak marka nýt­
ingu þeirra. Það er ó við un andi að
lands mönn um sé mis mun að með
þess um hætti. Mark viss að gerð til
að treysta hin ar dreifðu byggð ir er
að all ir í bú ar á Ís landi njóti sömu
kjara við dreif ingu og flutn ing á
raf orku. Eitt verð fyr ir alla á dreif­
ing ar kostn aði raf orku er jafn rétt is­
mál fyr ir lands byggð ina,“ seg ir í yf­
ir lýs ingu BÍ.
mm
Mót mæla ó jafnri hækk un
dreif ing ar kostn að ar raf orku
Pennagrein
Lok un E-deild ar - öldr un ar lækn-
inga deild ar - á Sjúkra húsi Akra ness
„ Þessi ráð stöf un hef ur á hrif
á líf og af komu hátt í eitt­
hund rað ein stak linga á Akra­
nesi sem tengj ast þessu starfs­
fólki fjöl skyldu bönd um auk
hinna öldr uðu og að stand enda
þeirra.“
Magn að ur Skugga Sveinn í Lyng brekku
Leik stjóri er Rún ar Guð brands­
son og náði hann svo sann ar lega að
kalla fram það besta í öll um leik ur­
un um og á hann heið ur skil inn fyr­
ir skemmti leg ar út færsl ur og lausn­
ir. Hann reyn ir að fanga stemn­
ing una sem var í leik sýn ing um um
þar síð ustu alda mót þeg ar spil að
var á pí anó um leið og leik ið var,
en Heim ir Klem enz son lék á pí­
anó og magn aði tón list in upp ógn­
þrungna ver öld ör æf anna, reiði og
illsku Skugga­ Sveins og ekki síst
átti hún stór an þátt í magn aðri bar­
daga senu milli byggða­ og úti legu­
mann anna.
Leik mynd in var fag mann lega
gerð og nýttu smið irn ir vel þetta
litla rými sem svið ið er til að kalla
fram ör æf in þar sem ó kleift hamra­
belti lok ar sýn en með litl um til fær­
ing um var hægt að breyta í grös ugt
fjall ið og síð ar húsa kynn in í Dal og
sýslu manns setr ið.
Í lok sýn ing ar inn ar hylltu á horf­
end ur og leik ar ar Jó hann Páls­
son á Smiðju hóli en hann hef­
ur ver ið starf andi með Leik deild­
inni í fjölda mörg ár. Að lok um vil
ég þakka leik deild inni fyr ir eft ir­
minni legt kvöld og dá ist að dugn aði
þeirra og fórn fýsi en tveggja mán­
aða vinnu törn ligg ur að baki þess ari
sýn ingu þar sem brot ist var til æf­
inga í snjó og hríð ar byl en ekki var
lát ið und an ís lensku veð ur fari frek­
ar en úti legu menn irn ir.
Ekki láta þessa sýn ingu fram hjá
ykk ur fara.

Svein björg Rósa Sum ar liða dótt ir
Mynd ir tekn ar eft ir frum sýn ingu og á æf ingu. Ljósm. Eva Summ og Ol geir Helgi.