Skessuhorn - 09.05.2012, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 9. MAÍ
Um næstu helgi fagn ar lista mað­
ur inn og völ und ur inn Gutt orm­
ur Jóns son á Akra nesi tíma mót­
um. Gutti, eins og hann er jafn an
kall að ur, er mörg um kunn ur, ekki
síst Skaga mönn um sem hafa feng­
ið að njóta lista verka hans og frum­
leiks, með al ann ars í úti lista verk um
sem sjá má á vin sæl um göngu leið­
um við bæ inn. „Ég ætl aði ekk ert
að halda upp á þessi tíma mót að ná
sjö tugs aldri, en fyr ir hvatn ingu frá
Lárusi syni mín um á kveð ég með
mjög stutt um fyr ir vara að fá hús­
næði og sýna það sem ég hef ver ið
að gera á vinnu stof unni und an far ið.
Það var bara hressandi að stökkva á
þessa hug mynd. Ég hélt sýn ing ar á
á kveðnu tíma bili bæði hér á Akra­
nesi og í Reykja vík, m.a. á Kjar­
vals stöð um og í Gall erí Úmbru, en
hef ekki ver ið dug leg ur við að sýna
seinni árin. Ég vil bjóða alla vel­
komna að skoða þessa helg ar sýn­
ingu mína sem verð ur í hús næði
Gall erí Gása, Ár múla 38 í Reykja vík
frá klukk an 14­18 laug ar dag inn 12.
maí og sunnu dag inn 13. maí. Kjar­
val sagði: „Við verð um að hugsa um
stein ana. Við meg um ekki alltaf láta
þá liggja und ir skugg an um okk ar.
Við eig um stund um að klappa þeim
og hlusta á þá og heyra hvað þeir
hugsa.“ Kannski er ég að reyna að
sýna hvað í þeim býr,“ sagði Gutt­
orm ur í sam tali við Skessu horn
vegna þess ara tíma móta.
Ólst upp í
Laug ar daln um
Gutt orm ur seg ist vera fædd ur
og upp al inn í borg inni en telji sig
nú orð ið meira Skaga mann. „Ég er
fædd ur og upp al inn í Laug ar daln­
um í Reykja vík, þar sem nú er inn­
kom an í Grasa garð Reykja vík­
ur. Upp úr 1930 festu mamma og
pabbi þar kaup á fjósi og hlöðu og
breyttu í í búð ar hús. Á þess um tíma
var svæð ið í jaðri borg ar inn ar, nán­
ast eins og úti í sveit; mýri og lít­
ill gróð ur. For eldr ar mín ir Greta
og Jón Björns son voru bæði mál ar­
ar og mikl ir fag menn. Fljót lega eft­
ir að þau fluttu hófu þau eig in trjá­
rækt og tóku að gróð ur setja í land­
ið með þeim ár angri sem nú má sjá
við inn kom una í Grasa garð inn. Það
er ó trú legt hvað hægt er að breyta
svæð um með gróðri.
Mamma og pabbi höfðu sterka
lífs sýn sem byggð ist á að sjá mögu­
leika til sköp un ar í um hverf inu
á samt næmni og ná kvæmni í vinnu­
brögð um með hvers kyns hrá efni.
Þetta við horf held ég að hafi skil­
að sér vel til mín. Ég átti fjór ar eldri
syst ur svo ég var nú ör ugg lega smá
dekrað ur, en líka sjálf stæð ur því
mamma og pabbi voru oft lengi að
heim an þeg ar þau voru að vinna úti
á landi. Ég var mjög sér vit ur og til
dæm is var ég ó trú lega mat vand ur.
Á tíma bili vildi ég helst bara þurrt
hafra mjöl og hunda súr ur. Mamma
var sænsk og mat ar hefð ir heim il is­
ins báru þess merki, hun ang frá bý­
flugna bú inu hans afa í Sví þjóð og
mik ið rækt að af dilli og öðru græn­
meti sem þá var fá títt.“
Á kvað snemma að
verða smið ur
Gutt orm ur seg ist ekki hafa ver ið
mik ið fyr ir bók nám ið. „Mér fannst
al veg skelfi legt að þurfa að fara í
skóla, vildi frek ar vera heima og
dunda mér við eitt hvað ann að. Hef
aldrei ver ið bók náms mað ur, held ur
vilj að öðl ast þekk ingu með því að
vinna með hönd un um. Smíða tím ar
voru mitt upp á hald og á ung linga­
stigi lét ég færa mig nið ur um bekk
vegna þess að D ­ bekk ur inn var
með fleiri smíða tíma á viku. Vegna
fjöl menn is þurfti að skipta smíða­
tímun um í tvennt. Þar sem að ég
var svona á huga sam ur fékk ég að
vera í báð um tímun um sem þýddi
að ég fékk 14 smíða tíma á viku.
Fyr ir utan smíð arn ar var ég mik­
ið á skíð um í Ár manni. Öll frí voru
not uð til að fara í Jós efs dal inn. Í
fyrstu voru eng ar lyft ur, helj ar tími
fór í að ganga upp en nokkr ar mín­
út ur að renna nið ur.“
For lög in leiddu
okk ur sam an
Eft ir gagn fræða skóla nám
fór Gutti í Iðn skól ann og lærði
hús gagna smíði hjá Að al steini
Thoraren sen í Trjá stofn in um. „Á
þess um tíma vor um við Milla (Em­
il ía Petr ea Árna dótt ir, innsk. blm.)
far in að draga okk ur sam an en
mamma og pabbi höfðu ver ið tals­
vert upp á Skaga þeg ar þau voru þar
við vinnu. Þau mál uðu og skreyttu
m.a. Bár una sem seinna brann,
Bíó höll ina og Akra nes kirkju, en
Lár us fóst urpabbi Millu lærði hjá
pabba. Mamma mál aði líka tals vert
á Skag an um og hélt hér sýn ing­
ar. Til er vatns lita mynd frá slippn­
um frá 1941 sem mamma gaf Lenu
og Lárusi, sem seinna urðu tengda­
for eldr ar mín ir. Þetta var áður en
við Milla fædd umst svo segja má að
sam band ið hafi byrj að með teng­
ingu tengda for eldr anna.“
Gutt orm ur seg ir að fyrstu sjö
árin í bú skap ar tíð þeirra Millu hafi
þau búið í kjall ar an um hjá Lárusi
og Lenu á Mel teig 7. „Ég vann fyrst
hjá Akri en síð an í Slippn um hjá
Þor geiri og Ell ert sem hús gagna­
smíða meist ari við að smíða inn rétt­
ing ar í skip og báta. Á sumr in fékk
ég mig oft laus an úr vinn unni til að
vinna upp á Kili. Fyrst við smíð ar
á hús um Skíða skól ans í Kerl ing ar­
fjöll um og seinna veð ur at hug un­
ar hús ið á Hvera völl um. Þessi tími
var stór kost leg ur, þarna gat ég sam­
ein að vinnu og úti vist ar­ og skíða­
á hug ann. Í fjöll un um eign að ist ég
marga af mín um bestu vin um.“
Hand mok aði grunn inn
að hús inu
Það var svo árið 1970 sem þau
Gutti og Milla fluttu á Bjark ar­
grund á Akra nesi þar sem þau hafa
búið síð an. „Hús ið er nán ast byggt
af eig in hönd um. Í dag þætti þetta
nátt úru lega brjál æði að ég meira
að segja hand mok aði grunn inn
að hús inu, enda sit ur mað ur uppi
með slit inn skrokk,“ seg ir Gutti og
bros ir. „Það var nú ekki mik ið til­
bú ið þeg ar við flutt um inn eins og
var al gengt þá, ber steinn á gólf um,
eng ar hurð ir eða aðr ar inn rétt ing­
ar og bara ein angr un in í loft um.
Smám sam an potað ist þetta þó og
fyr ir vik ið átt aði mað ur sig á hvern­
ig best væri að haga hlut um inn an­
húss. Í dag flyt ur fólk oft inn í full­
kláruð hús sem kem ur síð an í ljós
að henta ekki þörf um þeirra sem
þar búa. Það sama má segja um
garð inn okk ar. Hann hef ur þró ast
smám sam an og er al gjör lega snið­
inn að okk ar þörf um, litl ir ein fald ir
pall ar sem fylgja sól ar gang in um.“
Vinn an á Byggða safn inu
Árið 1981 var Gutti ráð inn af
Gunn laugi Har alds syni að Byggða­
safn inu í Görð um. „Á safn inu starf­
aði ég sem for vörð ur í 28 ár. Fyrst
und ir stjórn Gunn laugs Har alds­
son ar sem lagði lín urn ar að upp­
bygg ingu safns ins af mikl um metn­
aði og fag mennsku og síð ar tók Jón
All ans son við. Senni lega væri létt­
ara að telja upp þau verk efni sem
ég kom ekki að á safn inu held ur
en hin. Ég var svona „ altmuglig“
kall, verk kunn átta mín og þekk ing
á ýms um efn um eins og tré, málm­
um og máln ingu nýtt ist vel og það
er gam an að hafa skil að verk um
sem mað ur get ur ver ið stolt ur af.
Ég var á seinni árum oft ekki sam­
mála á hersl um og þró un í rekstri
safns ins, finnst að ann að hvort verði
að gera hlut ina af fag mennsku eða
sleppa því og vera þá heið ar leg ur
með það. Al mennri verk þekk ingu
hef ur hnign að mik ið og það er lit ið
á flesta hluti sem einnota. Stund um
þarf bara smá þol in mæði og lagni
til að koma í veg fyr ir það. Hér á
heim il inu var til dæm is þurrk ari í
notk un og í góðu lagi í tíu ár eft ir
hann var dæmd ur ó nýt ur.“
Galdra kist ill í
Para dís ar heimt
Gutt orm ur seg ir að verk þekk ing­
in hafi gef ið sér mörg skemmti­
leg tæki færi. „Á sín um tíma vann
ég að gerð leik mynd ar inn ar fyr­
Völ und ur inn og lista mað ur inn
Gutt orm ur Jónsson fagn ar tíma mót um
Tím inn nýtt ur á vest ur pall in um á dög un um.
Gutti og Milla með börn un um Hel enu og Lárusi fyr ir fram an verk ið Sam stöðu sem
hann gerði til minn ing ar um for eldra sína og er nú í Grasa garði Reykja vík ur.
Jón og Greta Björns son á samt börn um, tengda syni og elstu barna­
börn um árið 1952.
Pabbi með dótt ur sína Bettý við Laug ar tungu, senni lega árið 1932. Gutti með galdra kistil inn úr Para dís ar heimt.