Skessuhorn - 01.08.2012, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST
Grind hvala vaða var að lóna á vík­
inni út af Leyni á Akra nesi, sunn­
an við dval ar heim il ið Höfða, þeg ar
fyrstu menn risu úr rekkju á mánu­
dags morg un inn síð asta. Reynt var
að slá tölu á hval ina og er á ætl að
að þeir hafi ver ið á þriðja hund rað
tals ins. Ekki er vit að til að svo stór
grind hvala vaða hafi sést við Akra nes
í seinni tíð, þótt fá ein ir hval ir hafi
sést stöku sinn um. Síð ustu heim­
ild ir um stóra vöðu við Akra nes
eru frá ár inu 1928. Grind hval irn­
ir við Akra nes nú héldu sig á sama
blett in um tal vert lengi. Um tíu leyt­
ið kom síð an Haf súl an, hvala skoð­
un ar bát ur úr Reykja vík á svæð ið og
sigldi full nærri þannig að styggð
komst að dýr un um. Fjór ir hval ir
lentu þannig á grynn ing um á skeri
út af Höfða. Vask ir menn fóru til
þeirra á vöðl um og náðu að leið­
beina þeim á meira dýpi. Það var
síð an ekki fyrr en menn á tveim ur
trill um sigldu út á vík ina og inn fyr­
ir vöð una sem tókst að stugga hvöl­
un um á leið is til hafs á ný. Það tókst
með lempni og fóru hval irn ir þá að
þoka sér í litl um hóp um fram hjá
Breið inni og á leið is til hafs. Þeg­
ar leið á morg un inn fylgd ist mik­
ill mann fjöldi með þessu sjón ar spili
þeg ar á þriðja hund rað hval ir voru
illa gátt að ir inni á grunnri vík inni.
Á líka stór vaða af grind hval var
við Innri Njarð vík sl. laug ar dag
og verð ur að telj ast lík legt að sami
hóp ur hafi ver ið á ferð.
Vaða gekk á land 1928
Síð ustu heim ild ir um stóra grind­
hvala vöðu við Akra nes eru frá ár inu
1928. Í Morg un blað inu 24. nóv­
em ber það ár seg ir að klukk an að
ganga 7 að morgni hafi menn vakn­
að á Akra nesi við allsnarp an jarð­
skjálfta kipp. „Er þeir komu á fæt ur,
sáu þeir ný stár lega sjón. Í flæð ar­
mál inu við kaup tún ið lágu 73 mar­
svín (grind hval ir), er höfðu hlaup­
ið þar á land um nótt ina. Ofs­
arok var fram an af nóttu af suð­
austri, og hafði eng inn mað ur orð­
ið var við, er skepn ur þess ar komu á
land, nema hvað mað ur einn, Odd­
ur Gísla son að nafni, sem á heima í
húsi er stend ur mjög fram ar lega á
fjöru bakk an um, hafði heyrt blást ur
og buslu gang um nótt ina, þó eigi
svo greini lega, að hann gæfi því
gaum,“ seg ir í frétt Morg un blaðs­
ins. Heim ild ar mað ur blaðs ins kom
á vett vang og voru þá sum mar svín­
in dauð, en nokk ur í fjör brot un um
og bylt ust til í fjör unni.
Þá seg ir að stærstu mar svín in hafi
ver ið rúm ar 11 áln ir á lengd, en
með al stærð er 6­8 áln ir. Var síð an
byrj að að bjarga skepn um þess um
und an sjó og voru flest ar dregn­
ar upp á fjöru bakk ann. En nokkr­
ar voru bundn ar í fjör unni og fest­
ar við bakk ann. „Um kvöld ið var
skot ið á fundi til þess að ræða um,
hvað gera skyldi við feng þenn an og
hvern ig hon um skyldi skipta. Varð
það úr, að land eig end ur af söl uðu
sjer hlut deild í feng þess um upp á
þær spýt ur, að hrepps fjelag ið fengi
hann ó skipt an og yrði á góð an um
var ið til hafn ar bóta.“
Því má við þetta bæta að á góði af
sölu af urða af þess um grind hvöl­
um árið 1928 varð fyrsti vísir inn að
stofn un hafn ar sjóðs á Akra nesi.
mm
Á morg un, fimmtu dag inn 2. á gúst,
lýk ur grá sleppu ver tíð við inn an­
verð an Breiða fjörð og þar með um
land allt. Þeg ar vika var eft ir af ver­
tíð inni voru komn ar 12.000 tunn ur
af grá sleppu hrogn um á land af Ís­
lands mið um. Á Vest ur landi hef ur
ver ið salt að í tæp lega 3.100 tunn­
ur af hrogn um. Mestu var land að
í Stykk is hólmi eða 14 tonn um af
hrogn um sem gera 1.055 upp salt­
að ar tunn ur þannig að þriðj ung ur
þess sem land að var á tíu lönd un­
ar stöð um á Vest ur landi er í Hólm­
in um, tal an get ur hækk að eitt hvað
því Hólmar ar taka ekki upp síð ustu
net in fyrr en nú um miðja vik una. Í
Stykk is hólmi var land að 527 tonn­
um af grá sleppu en í fyrsta sinn
var skylda að koma með alla grá­
sleppu í land. Í heild ina var land að
961 tonni af grá sleppu á ver tíð inni.
Grá sleppu út gerð ar menn fengu um
50 krón ur fyr ir kíló ið þannig að á
Vest ur landi fengu þeir sam an lagt
rúm ar 48 millj ón ir fyr ir grá slepp­
una sjálfa án hrogna.
Á Akra nesi komu 59 tonn af
hrogn um á land, sem gera 754
tunn ur og 145 tonn komu af grá­
sleppu. Þriðja hæsta lönd un ar höfn­
in á Vest ur landi var svo Brjáns læk­
ur en þar var 61 tonni af hrogn um
land að sem sam svar ar 522 tunn um
af sölt uð um hrogn um. Þar komu
fimm tonn af grá sleppu á land. Afla
á öll um lönd un ar stöð um á Vest ur­
landi þeg ar vika var eft ir af ver tíð
við inn an verð an Breiða fjörð má sjá
í með fylgj andi töflu.
Örn Páls son fram kvæmda stjóri
Lands sam bands smá báta eig enda
seg ir ver tíð ina í heild hafa geng ið
vel og tíð ar far ver ið mun betra en
í fyrra. Hann seg ir á gæt is verð hafa
feng ist fyr ir hrogn in í fyrstu, eða
um 1.200 evr ur fyr ir tunn una en
síð an hefði það lækk að og að und­
an förnu hefðu feng ist um 800 evr ur
fyr ir hrogna tunn una. Auk þess hef­
ur gengi evr unn ar lækk að úr því að
vera tæp ar 170 krón ur í byrj un ver­
tíð ar í um 150 krón ur núna. „Menn
vilja helst ekki selja á þessu verði en
veið in hjá öðr um þjóð um gef ur til
kynna núna að verð ið gæti hækk að.
Út lit ið fyr ir næstu ver tíð er ekki of
gott því Hafró vill minnka veið ina
og seg ir stofn inn ekki nógu sterk an
fyr ir þá sókn sem er núna. Þetta er
nú ekki al veg í sam ræmi við reynslu
sjó manna í sum ar og vor,“ sagði
Örn Páls son.
hb
Hólmar ar hæst ir á grá sleppu ver tíð
Grásleppa
Akranes 59 145 754 tunnur
Arnarstapi 7 102 240 tunnur
Rif 6 6 61 tunnur
Ólafsvík 3 86 178 tunnur
Grundarfjörður 9 48 161 tunnur
Stykkishólmur 14 527 1055 tunnur
Skarðsstöð 1 42 83 tunnur
Reykhólar 1 0 8 tunnur
Brjánslækur 61 5 522 tunnur
Haukabergsvaðall 4 0 34 tunnur
165 tonn 961 tonn 3.097 tunnur
Grásleppu
hrogn
Umreiknað í
tunnur af
hrognum
Grind hvala vaða átti við komu við Akra nes
Byrj að að reyna að stugga hvöl un um frá landi. Hvala skoð un ar bát ur inn Andr ea er fjær.
Um 70 mar svín rak á land við Akra nes í nóv em ber 1928. Kjöt ið var selt til Reykja­
vík ur og urðu þeir aur ar upp haf hafn ar sjóðs á Akra nesi.
Ljósm. Árni Böðv ars son ar / mynd í eigu Ljós mynda safns Akra ness.
Einn af grind hvöl un um sem komust í
hann krapp ann.
Ljósm. Eyjólf ur Matth í as son.
Mik inn mann fjölda dreif að til að fylgj ast með þessu sjón ar spili. Þokusuddi en
hæg læt is veð ur var á svæð inu.
Her mann Her manns son og Stef án Þór
Þórð ar son óðu út og björg uðu þrem ur
hvöl um sem komn ir voru í sjálf heldu á
skeri út af Höfða. Ljósm. Finn ur Andr­
és son.